Boosaaso oo noqotay xarun laga daabulo calooshood u shaqeystayaal Colombian ah

[Deeq A.]

Bogota (Caasimada Online) – Askar hore oo u dhashay dalka Colombia ayaa loo qaaday dalka Suudaan si ay u xoojiyaan ciidamada Taageerada Degdegga ah (RSF), iyadoo loo ballan qaaday mushaar fiican laguna khiyaaneeyey in ay ilaalin doonaan xarumo shidaal baaris ah.

“Naxariis ma jirin – sheekadan u bixi cinwaanka ah: ‘Waxay ka baxsadeen naarta’,” ayuu yiri askari hore oo Colombian ah, intii uu ku jiray wicitaan muuqaal ah oo gariiraya. Wuxuu la hadlayey mid ka mid ah ragga uu Suudaan kula dagaallamay afar bilood. Labadooduba waxay galeen dagaalka iyagoo ah calooshood u shaqeystayaal. Isagu bishii hore ayuu kusoo laabtay dalkiisa.

Labadan nin waxay ka tirsanaayeen guuto lagu magacaabo “Desert Wolves” – magac sir ah oo loo adeegsaday afar shirkadood oo dhamaantood ka kooban askar hore oo Colombian ah.

Waxa loo diray Suudaan si ay u xoojiyaan RSF – koox u tababaran sida militariga oo sanadkii 2023 afgambi ku qaaday dowladda militariga Suudaan ee uu hoggaamiyo Abdel Fattah al-Burhan.

Suudaan, waxaa haatan ku sugan 24.6 milyan oo la ildaran macaluul, halka 12 milyan oo kale ay ka barakaceen guryahooda – taasoo ka dhigtay dhibaatada barakaca ugu ballaaran adduunka.

RSF oo lagu xoojiyey askar Columbian ah

RSF, oo hadda lagu xoojiyey dagaalyahanno Colombian ah, ayaa lagu eedeeyey dambiyada dagaal ee ugu xun – gaar ahaan hor istaagga gargaarka bini’aadantinimo. Sida ay daabacday La Silla Vacía, ku dhawaad 300 oo askar hore oo Colombian ah ayaa kooxda ku biiray tan iyo sanadkii hore, qaar badan oo ka mid ahna waxaa loo sheegay howlgal amni, balse la geeyey dagaal toos ah.

Waxay u sii mareen shabakad calooshood u shaqeystayaal ah oo uu hoggaamiyo Álvaro Quijano, oo ah sarkaal hore oo Colombian ah. Wuxuu la shaqeeyaa shirkad ammaan oo gaar ah oo fadhigeedu yahay Imaaraadka Carabta oo lagu magacaabo Global Security Service Group.

Mid ka mid ah askarta dhowaan kasoo laabtay Suudaan, oo fadhiyey maqaaxi ku taalla Bogotá isagoo qaxwo kulul cabaya, ayaa dib u milicsaday bilowgii: “Waxaan meesha tegey annagoo ahaa ilaa 150. Annagaa ahaa guutadii ugu horreysay. Waxaan tagnay dhamaadkii 2024,” ayuu yiri.

Ninkan, oo codsaday in loogu yeero Héctor si loo ilaaliyo amnigiisa, wuxuu ka mid yahay afar askari hore oo wareysi siiyey La Silla Vacía. Waxay bixiyeen sawir dhammaystiran oo ku saabsan doorkii Colombian-ka ku lahaayeen dagaalka Suudaan.

Qiyaasta Héctor, ilaa 80 askari oo saaxiibadiis ahaa ayaa dalka kusoo laabtay, laakiin laba guuto oo cusub ayaa gaaray Suudaan tan iyo bishii December. Wuxuu rumeysan yahay in hadda ay u dhaxeyso 350 ilaa 380 askari hore oo Colombian ah oo ku sugan goobaha dagaalka.

La Silla Vacía waxay heshay dukumiintiyo sir ah, muuqaal dagaal iyo sawirro goobeed oo muujinaya ka qeybgalka Colombian-ka – gaar ahaan dagaalka El Fasher, oo ka mid ah meelaha ugu dhiigga badan. Qaramada Midoobay ayaa ka dalbatay RSF inay joojiyaan go’doominta magaaladaasi.

Shaqo shidaal ilaalin ah oo isu rogtay dagaal fool-ka-fool ah

Qoraallo 18 bog ah oo xambaarsan amarrada sirta ah ee loo diray guutada Colombian-ka ee lagu geeyey El Fasher ayaa xambaarsanaa tilmaamo ku saabsan ilaalinta xeerarka caalamiga ah ee dagaalka iyo xuquuqda aadanaha.

Laakiin tilmaamahaasi way iska hor imanayaan falalka RSF – oo ay ku jiraan eedeymo ah dambiyo dagaal, sida xasuuq iyo weerarro lagu qaaday dad rayid ah.

Héctor wuxuu sheegay in guutadoodu ay El Fasher gaareen bishii November 2024. “Dagaalku wuxuu ahaa guri-guri, jid-jid. Ma ciyaartay Call of Duty? Sidaas ayuu ahaa,” ayuu yiri.

Wuxuu saxiixay heshiis qarsoodi ah oo lala galay shirkadda GSSG, taasoo sheegtay in shaqadoodu noqon doonto ilaalinta xarumaha shidaalka ee Bariga Dhexe ama Afrika. Laakiin halkii la geeyn lahaa goobahaas, waxaa lagu daabulay Suudaan.

Baasaboorkiisa wuxuu muujinayaa inuu ka duulay Abu Dhabi ilaa Benghazi, Libya. Halkaas waxaa baasaboorradoodii ka qaaday rag uu sheegay inay ahaayeen askar Libyaan ah. “Waxay noo sheegeen in qofna uusan ka bixi doonin Libya ilaa aan gaarno RSF,” ayuu yiri.

Waxa lagu hayey xero ciidan muddo toddobaadyo ah, kadibna waxaa lagu qaaday baabuurta nooca pickup-ka ah, waxaana loo sii gudbiyey xadka Suudaan iyagoo ka tallaabay saxaraha.

“Markii aan Libya ka gudubnay, waxaan gacanta u galnay koox burcad ah,” ayuu yiri Héctor. “Waqtigaas waan hubeysnaa. Markii aan gaaray xadka Chad iyo Suudaan, weerar ayaa nagu dhacay. Burcaddii waxay si degdeg ah u amreen in aan dhaqaaqno.”

Habeenkii, lix baabuur oo pickup ah ayaa kasoo muuqday iyadoo nalka dansan yahay, mid walbana wuxuu lahaa qori weyn oo .50 cal ah. Hal baabuur ayaa isku dhacay, waxaana lugta ku dhaawacmay askari hore oo lagu magacaabo Christian Lombana.

Kadib, maleeshiyaad taageersan dowladda Suudaan ayaa helay aqoonsi, baasaboorkii iyo xitaa kaar baska Bogotá ee Lombana – kuwaasoo markaas baraha bulshada lagu faafiyey. Waxaa la rumeysan yahay in Lombana la geeyey Imaaraadka si lugta looga qalo.

Héctor iyo saaxiibadiis waxay aaminsan yihiin in la iibiyey – waxayna tuhun ka qabaan in saraakiil Libyaan ah ay siiyeen xogtooda maleeshiyaadkii weerarka qaaday. Markii dambe, amar cusub ayaa ka yimid Colonel Quijano: u gudba RSF.

Dagaalka El Fasher iyo weerarrada “tayra”

Héctor wuxuu sheegayaa in guutadoodu ay gaareen bannaanka El Fasher dhammaadkii 2024. Colombian hore ayaa horey u joogay halkaas – gaar ahaan kuwa ku takhasusay diyaaradaha aan duuliyaha laheyn (drones). Saddex kamid ah ayaa halkaas ku dhintay – maydkoodana lama soo celin.

Ciidamada Suudaan waxay sheegeen inay dileen 22 askari Colombian ah iyo afar Imaaraad ah 29-kii November 2024, balse askarta Colombian-ka ah waxay sheegeen in kuwii dhintay ay ahaayeen calooshood u shaqeystayaal Ruush ah oo ka tirsan Wagner (Africa Corps).

Dagaalyahannada Colombian-ka ah waxay la kulmeen weerarro drone ah, qaraxyo iyo duqeyn ay geysteen diyaaradaha dagaalka ee Suudaan – kuwaasoo ay ugu yeeraan “tayra”. “Subax kasta, waardiyaha wuxuu ku qeylin jiray: ‘Tayra! Tayra!’ Dabadeedna dhulka ayaad isku tuuri jirtay,” ayuu yiri Héctor.

Tilmaamaha Desert Wolves waxaa ku jira wax ka qabashada weerarada drone-ka. “Haddii ay dhacdo weerar is-qarxin ah, la mid noqda habka loo wajaho weerarka diyaaradda ‘tayra’,” ayaa lagu qoray dukumiintiga.

Waxaa la xaqiijiyey in askarta Colombian-ka ay dhaawacyada ka daryeelaan dagaalyahanno RSF ah – qaar badan oo ka mid ahna waa carruur. “Waxaan daaweynay wiilal 10 ama 11 jir ah,” ayuu yiri Héctor, isagoo muujinaya muuqaal wiil yar oo dhaawacmay kadib weerar drone ah.

Si kastaba, Héctor iyo saaxiibadiis waxay codsadeen in dib loo celiyo. Waxay sheegeen in aysan helin lacagihii ballanqaadka ahaa, caymisyadii dhimashada ama gunnooyinkii. Shirkadda A4SI waxay ballanqaadday $5,000 bil kasta oo labaad si askarta loo qanciyo, balse ma aysan fulin.

Nyala oo noqotay xarunta calooshood u shaqeystayaasha

Nyala, caasimadda Koonfurta Darfuur, ayaa noqotay saldhigga ugu weyn ee Colombian-ka. Sida ay sheegtay Reuters, RSF ayaa ka dhistay saddex hangar oo waaweyn garoonka Nyala, halkaasoo laga arkay drones sahamin ah.

Hadda, socodka Kolombiyaanka wuxuu maroaa waddo cusub: Madrid ilaa Itoobiya, kadib Boosaaso (Soomaaliya), markaasna N’Djamena (Chad) iyo ugu dambeyn Nyala, halkaasoo RSF ay garoonka gacanta ku hayso.

Markii uu dib ugu laabtay Colombia, Héctor wuxuu sitay laba shaabadood – mid ka timid Imaaraadka iyo mid laga bixiyey dekedda Boosaaso. Waxaa la rumeysan yahay in Imaaraadka uu saldhig ciidan halkaas ka dhistay.

Imaaraadka Carabta ayaa sanadihii u dambeeyey xoojiyey saameyntiisa magaalada Boosaaso, isagoo si weyn ugu maalgeliyey kaabeyaasha dekedda. Wuxuu sidoo kale taageero ciidan siiyey Soomaaliya – heer ay qaar ka mid ah askarta Colombian-ka ee dib ugu laabtay dalalkooda sheegeen in ay ka gudbeen saldhig ciidan oo Imaaraadku leeyahay.

“Boosaaso way fududahay in looga tallaabo Chad,” ayuu yiri mid ka mid ah calooshood u shaqeystayaasha. “Imaaraadku wuxuu halkaas ku leeyahay saldhig ciidan, heshiisna wuu ku leeyahay si uu u isticmaalo.”

“Waxaan u tegey si aan nolosha u hagaajiyo,” ayuu yiri Héctor. “Laakiin markii aan gaarnay, waxaa nalagu khasbay dagaal.” Si kastaba, shaqo dalka gudihiisa laga helo oo lacagtaas la mid ah way adag tahay.

Marka la weydiiyo sababta raggan u sii socdaan, jawaabtu waa mid: lacag iyo khiyaano. “Waxaa la leeyahay tababare ayaad tahay, balse markii aad timaaddo, dagaal toos ah ayaad geli doontaa,” ayuu yiri mid.

Mushaarka ballanqaadka ah wuxuu ahaa $2,600 askarta caadiga ah iyo $3,400 serjannada – laakiin qaar badan lacagtii kama aysan helin.

Colombia oo mamnuucaysa calooshood u shaqeystanimada

Madaxweynaha Colombia Gustavo Petro wuxuu cambaareeyey calooshood u shaqeystanimada bishii November 2024. Wuxuu faray wasaaradda arrimaha dibadda inay soo celiyaan askarta baxday. Weli, maydkoodii lama soo celin.

Wasaaradda arrimaha dibadda waxay sidoo kale hor keentay sharci lagu mamnuucayo calooshood u shaqeystanimada, si loo joojiyo askarta hore oo aan hadda la xakameyn karin. Sharicigan wuxuu marayaa akhrintiisii labaad ee Senate-ka.

Dhinaca kale, hay’adaha caalamiga ah iyo NGO-yada ayaa ka digaya in dagaalka Suudaan uu sii kululaan doono. Hawlgallada Kolombiyaankuna wali way socdaan.