Xog: Go’aanka Xasan Sheekh ee ka qeyb-galka Madoobe ee shirka uu ku baaqay

[Deeq A.]

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa si cad u sheegay in hoggaamiyaha Jubbaland, Axmed Maxamed Islaam “Madoobe,” uusan ka mid noqon doonin wajiga hore ee wadatashiyada qaran ee la qorsheynayo, taasoo muujinaysa isbeddel weyn oo ku yimid siyaasadda dowladda federaalka ee la xiriirta wadahadallada siyaasadeed.

Sida ay xaqiijiyeen ilo-wareedyo xog-ogaal u ah kulan dhowaan albaabadu u xirnaayeen oo dhexmaray Madaxweyne Xasan Sheekh iyo Danjiraha Mareykanka ee Soomaaliya, Richard H. Riley, madaxweynuhu wuxuu soo bandhigay qorshe labo weji ah oo loogu talagalay in lagu gaaro is-afgarad qaran oo ku saabsan arrimaha mudnaanta leh.

Wajiga koowaad wuxuu u furnaan doonaa dhammaan siyaasiyiinta Soomaaliyeed, iyadoo diiradda la saarayo qorsheyaal lagu wajahayo dagaalka lagula jiro Al-Shabaab. Wadahadalladan ayaa lagu wadaa in si toos ah looga baahiyo telefishanka qaranka si loo dhiirrigeliyo daahfurnaan iyo ka-qaybgal ballaaran.

Wajiga labaad, oo Villa Somalia ku tilmaantay “wada-hadal maamul,” ayaa xadidi doona ka-qaybgalka, waxaana lagu casuumi doonaa oo kaliya madaxda sare ee dowladda federaalka iyo dowlad-goboleedyada ee leh sharciyad dastuuri ah iyo awood go’aan qaadasho.

Axmed Madoobe oo laga reebay

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa muujiyay inuu diyaar u yahay wada-hadal toos ah oo uu la yeesho Madaxweynaha Puntland, Siciid Cabdullaahi Deni, balse si cad ayuu u sheegay in Axmed Madoobe aanu ka mid noqon doonin ka qaybgalayaasha shirka.

“Tani ma aha kulan dib u midayn ah. Waa wada-hadal u dhexeeya mas’uuliyiinta leh xilka iyo awoodda go’aan qaadashada,” ayuu yiri sarkaal ka tirsan Villa Somalia. “Kaliya kuwa si sharci ah u metela dowladda iyo shacabka ayaa lagu casuumayaa.”

Go’aanka lagu reebay Madoobe wuxuu ka tarjumayaa mowqifka Villa Somalia ee ah in muddo-xileedkiisu uu dhammaaday, arrintaasoo sii adkeynaysa khilaafka ka jira hab-dhismeedka federaalka ee dalka.

Inkasta oo khilaafaadka u dhexeeya dowladda dhexe iyo dowlad-goboleedyada aysan ahayn kuwo cusub, haddana waa markii ugu horreysay ee madaxweyne federaal ah si rasmi ah uga reebo hoggaamiye dowlad-goboleed ka qaybgalka shir qaran oo heer sare ah.

Dowladda Mareykanka, oo ah saaxiib muhiim ah oo Soomaaliya kala shaqeeya amniga iyo xasillinta, ayaa si rasmi ah loogu wargeliyay qorshahan. Sida la sheegay, Danjire Riley wuxuu ku boorriyay Madaxweyne Xasan Sheekh in geeddi-socodku noqdo mid furan oo loo dhan yahay, inkastoo qaabka kama dambaysta ah ee shirka uu muuqdo mid horey loo go’aamiyay.

Xaaladda guud oo kacsan

In kasta oo Soomaaliya ay qabatay doorashooyin federaal ah sanadkii 2022 kadib dib u dhacyo badan, haddana khilaafaad siyaasadeed ayaa weli jira — gaar ahaan muranka ka dhashay isbeddellada dastuurka ee dhawaan ay ansixiyeen golaha wasiirrada iyo baarlamaanka, kuwaas oo ay Puntland iyo kooxaha mucaaradka ahi si adag u diideen.

Dhinaca amniga, ciidamada dowladda oo kaashanaya maleeshiyada deegaanka ee Ma’wisleyda iyo saaxiibada caalamiga ah ayaa wali wada hawlgallo ballaaran oo ka dhanka ah Al-Shabaab, gaar ahaan gobollada bartamaha dalka. Kooxda Al-Shabaab ayaa weli halis amni ku ah dalka, iyadoo inta badan ka faa’iideysata xaaladaha siyaasadeed ee aan xasilnayn si ay dib isu abaabusho una fuliso weerarro.

Iyadoo howlgalka cusub ee Midowga Afrika ee xasillinta (AUSSOM) uu si rasmi ah u beddelay ATMIS, waxaa sii kordhaya baahida loo qabo in hoggaanka dalka ay gaaraan is-afgarad guud oo ku saabsan jihada siyaasadeed iyo midda amni.

Madaxweyne Xasan Sheekh wuxuu shirka soo socda u arkaa mid lagama maarmaan u ah xasillinta dalka, siyaasiyan iyo amni ahaan. Haddaba, su’aasha taagan waxay tahay: ma ka reebista hoggaamiyeyaal awood leh ayaa lagu gaari karaa ujeeddadaas, mise waxay sii wiiqi doontaa dadaallada lagu raadinayo midnimo qaran?