Türkiye iyo Soomaaliya oo saxiixday heshiis gaas iyo shidaal looga soo saarayo…

[Deeq A.]

Ankara (Caasimada Online) – Türkiye iyo Soomaaliya ayaa kala saxiixday heshiis cusub oo ku saabsan sahaminta shidaalka iyo gaaska gudaha dalka, taasoo ah tallaabo weyn oo hor leh oo lagu xoojinayo iskaashiga sii xoogeysanaya ee labada dal ee dhinaca tamarta.

Heshiiskan oo Khamiista maanta ah lagu saxiixay magaalada Ankara, ayaa shirkadda shidaalka qaranka Türkiye ee Turkish Petroleum Corporation (TPAO) siinaya oggolaansho ay ku sahamiso saddex aag oo dhuleed oo ku yaalla Soomaaliya, kuwaas oo guud ahaan baaxaddoodu gaareyso ku dhawaad 16,000 kiiloomitir oo laba jibbaaran.

Wasiirka Tamarta iyo Khayraadka Dabiiciga ah ee Türkiye, Alparslan Bayraktar, iyo Wasiirka Batroolka iyo Macdanta Soomaaliya, Daahir Shire Maxamed, ayaa si rasmi ah u kala saxiixday heshiiskan, kaasoo ah tillaabo cusub oo lagu ballaarinayo iskaashiga labada dal ee dhinaca tamarta.

“Heshiiskan wuxuu billow u yahay iskaashi cusub oo dhinaca dhulka ah,” ayuu yiri Bayraktar. “Waxaan ku bilaabi doonnaa baaritaanno seismic ah oo laba-iyo-saddex-cabbir ah, iyadoo aan si degdeg ah ugu tallaabi doonna qodista marka aan helno xog dhammeystiran.”

Tani ma aha markii ugu horreysay ee labada dal ay ka wada shaqeeyaan arrimaha tamarta. Xagaagii hore, Türkiye iyo Soomaaliya waxay kala saxiixdeen heshiis wadaag ah oo ku saabsan sahaminta shidaalka badda.

Türkiye waxay markaas u dirtay markabka sahmintaee Oruç Reis, oo ah mid ay dalka gudihiisa ku horumarisay, si uu baaritaanno uga sameeyo biyaha Soomaaliya. Markabkan ayaa weli ka shaqeynaya saddex aag badeed oo guud ahaan dhul ahaan gaaraya qiyaastii 15,000 kiiloomitir oo laba jibbaaran.

“Ilaa hadda, mashruuca waxaa la dhameystiray boqolkiiba 78,” ayuu yiri Bayraktar. “Waxaan hiigsaneynaa in baaritaannada seismic-ka la dhammeeyo bisha May. Marka xogta la falanqeeyo, ayaa la go’aamin doonaa tallaabooyinka xiga ee qodista.”

Iskaashi ka baxsan shidaalka

Labada dal waxay sidoo kale eegayaan fursado iskaashi oo ka baxsan shidaalka iyo gaaska. Wasiir Bayraktar wuxuu sheegay in Türkiye ay rajaynayso in iskaashiga lagu ballaariyo qeybta macdanta.

“Waxaan dooneynaa inaan xiriirka sare u qaadno, annagoo bilaabayna mashaariic la taaban karo oo dhanka macdanta ah,” ayuu yiri. “Iskaashigan wuxuu ka tarjumayaa aragti dheer oo ku wajahan horumar waara iyo xasillooni goboleed.”

Wasiirka Soomaaliya, Daahir Shire, ayaa ku tilmaamay heshiiskan mid taariikhi ah, wuxuuna sheegay in uu sare u qaaday heerka xiriirka labada dal.

“Heshiiskan wuxuu xiriirkeena u gudbinayaa marxalad cusub,” ayuu yiri.
“Waxaan ku faraxsanahay inaan si wadajir ah u horumarino khayraadka dabiiciga ah ee Soomaaliya, si ay labada dhinacba uga faa’iideystaan. Markii shuruucdeenna iyo habraacyadeenna sharciyeed ay diyaar noqdaan, waxaan si diirran u soo dhoweyn doonnaa shirkadaha macdanta ee Turkiga.”

Bayraktar wuxuu intaa ku daray in wafdiga Soomaaliyeed ay Türkiye sii joogayaan dhowr maalmood si ay u booqdaan xarumo muhiim ah oo ay kamid tahay markabka qodista ee Fatih.

Türkiye sidoo kale waxay dadaal xooggan ku bixineysaa horumarinta iskaashiga caalamiga ah ee tamarta. Bisha May 2-deeda, magaalada Istanbul waxay martigelin doontaa Shirka Caalamiga ah ee Khayraadka Dabiiciga ah, halkaas oo wasiirrada tamarta iyo shirkadaha waaweyn ee caalamka ay ka wada hadli doonaan fursado cusub. Shirka waxaa marti-gelin doona Madaxweynaha Türkiye Recep Tayyip Erdoğan.

“Türkiye waxay garab istaagtay Soomaaliya xilliyadii ugu adkaa,” ayuu yiri Bayraktar. “Hadda, waxaan ku faraxsanahay inaan garabkooda ku sii soconno xilli ay u jiheysanayaan mustaqbal ifaya.”