Sharaxaad: Sida diyaaradda T-129 ATAK ay wax weyn uga bedeli doonto awoodda DF

[Deeq A.]

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa isku dayeysa in ay si weyn u xoojiso awoodda ciidamadeeda milatari, iyadoo la sheegay in ay xiisaynayso inay ka iibsato Turkiga diyaaradda qumaatiga u kaca ee weerarka ah ee T-129 ATAK.

Wadahadallo arrintan la xiriira oo socda ayaa muujinaya iskaashi difaaceed oo sii xoogeysanaya oo u dhexeeya labada dal, iyo dadaalka Soomaaliya ee ay ku doonayso inay ciidamadeeda ku qalabeyso hub casri ah si ay ugu guuleysato dagaalka ay kula jirto kooxda Al-Shabaab.

Inkasta oo heshiiskaan aan weli si rasmi ah loo shaacin, suurta-galnimada in la helo diyaaraddan awoodda badan ee ATAK ayaa laga yaabaa inay si weyn u beddesho xaaladda amni ee dalka. Qoraalkani wuxuu sharxayaa waxa ay tahay diyaaradda T-129 ATAK iyo sababta ay ugu noqon karto qalab wax ka beddeli kara awoodda ciidan ee Soomaaliya.

T-129 ATAK: Diyaarad dagaal oo casri ah oo loogu talagalay hawlgallada adag

T-129 ATAK waa diyaarad qumaatiga u kaca oo loogu talagalay weerarka, waxaana soo saaray Turkiga iyadoo lagu dhisay naqshad asal ahaan Talyaani ah balse si weyn loogu horumariyay teknoolajiyad Turkigu leeyahay. Waxaa si gaar ah loogu talagalay dagaalka casriga ah, gaar ahaan xaalada dagaalka ka dhanka ah kooxaha fallaagada. Waxay leedahay awoodo muhiim ah oo ay ka mid yihiin:

Degdeg iyo adkaysi: Diyaaraddu waxaa ku rakiban laba matoor oo xoog leh, taasoo u sahlaysa inay si dhakhso leh u duusho una shaqeyso xitaa meelaha cimilada kulul iyo buuraha dhaadheer ee la midka ah dhulka Soomaaliya. Waxa kale oo ay tahay diyaarad aad u leexleexan badan, taasoo ka dhigaysa mid adag in la beegsado. Sidoo kale, ATAK waxay leedahay difaac xoog leh oo badbaadinaya duuliyeyaasha iyo qalabkeeda muhiimka ah, iyadoo lagu daray nidaamyo elektaroonik ah oo la dagaalama halisaha.

Aragti iyo dareen casri ah: ATAK waxaa ku rakiban nidaam bartilmaameed oo casri ah oo u oggolaanaya in ay si cad u aragto bartilmaameedka, xitaa habeenkii ama cimilada xun. Waxay isticmaashaa kamarado kuleylka dareema, kamarado caadi ah, iyo teknoolajiyadda leysarka. Taasi waxay u suurta gelinaysaa duuliyeyaasha inay si sax ah uga arkaan meel fog islamarkaana ay weeraraan cadowga iyagoo weli badbaado ku sugan. Sidoo kale, duuliyeyaashu waxay haystaan muraayado madaxa laga xiro oo u soo bandhigaya xog muhiim ah oo si toos ah indhahooda uga muuqata.

Hub awood badan oo kala duwan: ATAK waxay qaadi kartaa hub kala duwan si ay uga hortagto haliso kala nooc ah. Waxay leedahay qori 20mm ah oo ku rakiban diyaaradda oo loogu talagalay bartilmaameedyada dhulka. Sidoo kale waxay siddaa gantaallo iyo roketo kala duwan oo ay ka mid yihiin:

• Gantaallo aan hagneyn oo lagu garaaco meelaha ballaaran si loo wiiqo cadowga.
• Gantaallo leysar ku hagan oo loogu talagalay weerarro sax ah oo ka dhan ah bartilmaameedyada fudud.
• Gantaallo lid-taanki ah oo masaafo dheer wax ku garaaca si loo burburiyo gaadiidka gaashaaman ama saldhigyada difaaca adag.
• Xitaa gantaallo hawada ka rida diyaarad kale oo cadow ah.

Dagaal lagu tijaabiyay: ATAK ma aha oo kaliya fikrad warshadaysan, balse si toos ah ayaa loogu adeegsaday dagaalka ka dhanka ah argagixisada ee Turkiga iyo dalal kale sida Filibiin iyo Nigeria, taasoo caddaynaysa waxtarkeeda dagaalka dhabta ah.

Sababta ay ATAK muhiim ugu tahay amniga Soomaaliya

Haddii Soomaaliya ay hesho diyaaraddan, waxay si toos ah uga jawaabi kartaa baahiyaha amni ee deg-degga ah ee dalka ka jira. Awoodaha ATAK waxay xal u noqon karaan caqabadaha ugu waaweyn ee la tacaalka Al-Shabaab:

Taageerada ciidanka dhulka: ATAK waxay bixisaa garab cirka ah oo degdeg ah oo si dhow u taageeraya ciidamada lugta marka ay la kulmaan weerarro toos ah. Awoodda weerar ee diyaaraddan waxay ka caawin kartaa ciidamada inay jebiyaan cadowga kana badbaadaan in la garaaco.

Raadinta iyo beegsiga halisaha: Diyaaraddu waxay kormeeri kartaa dhul ballaaran, waxayna ogaan kartaa dhaq-dhaqaaqyada cadowga, iyadoo si degdeg ah u beegsan karta bartilmaameedyada khatarta ah.

Beegsiga hoggaanka cadowga: ATAK waxay awood u leedahay inay si sax ah u beegsato bartilmaameedyo muhiim ah sida hoggaamiyeyaasha kooxda, xarumaha taliska, ama kaydadka hubka — iyadoo yareyneysa halista waxyeellada dadka rayidka ah.

Wada-hadalladan soo iibsashada diyaaraddan ayaa salka ku haya Heshiis Iskaashi Difaac iyo Dhaqaale oo ay Soomaaliya iyo Turkigu kala saxiixdeen bishii Febraayo 2024. Si kastaba ha ahaatee, faahfaahinta la xiriirta tirada diyaaradaha, qiimaha, nooca qalabka lagu rakibi doono, iyo waqtiga la keenayo weli lama shaacin waxayna sugayaan war rasmi ah. 

Turkiga: Saaxiib istaraatiji ah oo muhiim u ah amniga Soomaaliya

Heshiiska suuragalka ah wuxuu muujinayaa doorka xooggan ee Turkigu ka ciyaarayo difaaca Soomaaliya. Iskaashigan ayaa lagu muujiyay dhowr arrimood:

Xarunta TURKSOM: Turkigu wuxuu Muqdisho ka hirgeliyay xarun weyn oo tababar ciidan ah, taasoo muhiim u ah horumarinta xirfadda iyo anshaxa ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed.

Tababar khaas ah: Warar ayaa sheegaya in saraakiil Soomaaliyeed lagu tababarayo Turkiga, taasoo laga yaabo inay ku jiraan diyaarinta shaqaale u qalma hawlgalinta diyaaradaha casriga ah ee ATAK.

Taageeradii hore: Turkigu wuxuu horay Soomaaliya ugu deeqay diyaaradaha aan duuliyaha lahayn ee Bayraktar Akıncı, kuwaasoo bixiya xog-ururin, kormeer, iyo weerarro sax ah. Helitaanka ATAK waxay noqon doontaa xoojinta ugu dambeysa ee awoodda cirka.

Hadda, Ciidanka Cirka Soomaaliya waxay haystaan tiro kooban oo ah diyaarado duug ah oo u badan kuwo Talyaanigu horey u hibiyay. Inkasta oo ay waxtar u leeyihiin gaadiidka iyo saadka, diyaaradahaasi ma laha awood weerar, difaac, ama dareemayaal casri ah sida T-129 ATAK. Diyaaraddan cusub waxay Soomaaliya u keenaysaa heer dagaal cirka oo aysan horay u gaarin. 

Muuqaalka mustaqbalka: Caqabado iyo fursado is barbar socda

Soo gelinta teknoolajiyaddan casriga ah waxay la imaan doontaa caqabado muuqda. Soomaaliya waxay u baahan doontaa inay dhisto nidaamyo dayactir iyo taageero farsamo oo lagu maareeyo diyaaradahaas, inay hesho maalgelin ku filan oo lagu iibsado iyo lagu sii shaqeysiiyo, iyo inay hubiso in diyaaradaha si wax ku ool ah loogu dhex daro hawlgallada CXDS iyadoo la adeegsanayo tababar joogto ah iyo istaraatijiyad ciidan oo ku habboon.

Xiisaha ay Soomaaliya u qabto diyaaradda T-129 ATAK wuxuu muujinayaa go’aan siyaasadeed oo adag oo ku jihaysan xoojinta awoodda milatari ee dalka si loola dagaalamo Al-Shabaab.

ATAK waxay isu keenaysaa xawaare, teknoolajiyad horumarsan, iyo hub kala duwan oo horey ugu guuleystay dagaallo la mid ah kuwa Soomaaliya ka jira.

Inkastoo heshiiskaan weli u baahan yahay xaqiijin rasmi ah, islamarkaana ay jiraan caqabado hirgelin ah, haddii la helo diyaaraddan – iyada oo ay suurta-gelinayaan xiriirka amni ee sii xoogeysanaya ee Turkiga – waxay si weyn u kordhin kartaa awoodda Soomaaliya ee ilaalinta shacabka iyo difaaca dhulkeeda.