Culimada Muslimiinta ugu caansan oo soo saaray fatwo jihaad oo aan caadi ahayn

[Deeq A.]

Culimada Islaamka ee ugu caansan adduunka ayaa si wadajir ah u soo saaray fatwo aan caadi ahayn, iyagoo ugu baaqay dhammaan Muslimiinta iyo dowladaha Muslimiinta in ay qaadaan jihaad ka dhan ah Israa’iil, kadib 17 bilood oo dagaal lagu baabi’inayo Falastiiniyiinta ku sugan marinka go’doonsan ee Gaza.

Sheekh Cali al-Qaradaghi, xoghayaha guud ee Ururka Caalamiga ah ee Culimada Muslimiinta (IUMS), oo horey u hoggaamin jiray caalimkii weynaa Yusuf al-Qaradawi, ayaa Jimcihii ugu baaqay dowladaha Muslimiinta “inay si degdeg ah uga falceliyaan dhibaatada Gaza — milatari ahaan, dhaqaale ahaan iyo siyaasad ahaanba — si loo joojiyo xasuuqa iyo burburka baahsan, taasoo waafaqsan masuuliyadooda sharciyeed.”

“Ku guuldareysiga dowladaha Carabta iyo Islaamka ee garab istaagga Gaza xilli la baabi’inayo, waxay shareecada Islaamka u aqoonsan tahay dambi weyn oo lagula kaco walaalaheen la dulmiyay,” ayuu yiri Qaradaghi, oo hadalkiisa uu qayb ka ahaa fatwo ka kooban 15 qodob

Qaradaghi, oo ka mid ah culimada ugu ixtiraamka badan gobolka, ayaa fatwooyinkiisu culeys weyn ku leh dunida Muslimka ah, gaar ahaan 1.7 bilyan oo Muslimiin Sunni ah.

Fatwo, waa go’aan sharciyeed aan khasab ahayn oo uu bixiyo caalim sumcad leh, laguna saleeyo Qur’aanka Kariimka ah iyo Sunnada — hadallada iyo ficilladii Nabi Muxammad (NNKH).

“Waa xaaraan in lala safnaado cadowga gaalka ah”
“Waa xaaraan in lala safnaado cadowga gaalka ah [Israa’iil] xilli uu dabar-goynayo Muslimiinta Qaza, nooca taageeradu ha ahaato sida ay doonto.”

Qaradaghi waxa uu si gaar ah u xusay: “Waa mamnuuc in hub la siiyo, in loo fududeeyo marinada badda, dekedaha, ama hawada, sida Kanaalka Suweys, Baab al-Mandab, Kanaalka Hormuz, ama marin kale oo dhul, cir ama bad ah.”

“Guddigu wuxuu soo saaray fatwo waajib ka dhigaysa in cunaqabateyn buuxda — dhanka cirka, badda iyo dhulka — lagu soo rogo cadowga qabsaday, si loogu hiiliyo walaalaheen Gaza,” ayuu sii raaciyay.

Baaqan waxaa si wadajir ah u taageeray 14 caalim oo kale oo Muslimiin caan ah, kuwaasoo sidoo kale ugu baaqay dowladaha Muslimiinta “inay dib u eegaan heshiisyadooda nabadeed ee ay la galeen Israa’iil,” iyagoo Muslimiinta ku nool Mareykankana ugu yeeray inay cadaadis ku saaraan Madaxweyne Donald Trump si uu “u fuliyo ballanqaadyadiisii ololaha ee ahaa joojinta gardarrada iyo sugidda nabadda.”

“Gaza si aamusan ayaa loo dabar-goynayaa”
Inkasta oo Donald Trump uu marar badan ololihiisa ku ballanqaaday in uu joojin doono dagaalka, sidoo kalena uu horraantii xafiiska ku guuleystay in uu ku meel gaar ah u hirgeliyo xabbad-joojin, haddana warar la helay ayaa sheegaya in bishii la soo dhaafay uu si buuxda u oggolaaday in Israa’iil ay dib u billowdo weerarka.

Tan iyo markii la jebiyay heshiiskii xabbad-joojinta, Israa’iil waxay dishay in ka badan 1,200 oo Falastiiniyiin ah, oo ay ku jiraan boqolaal carruur ah. Guud ahaan, laga bilaabo Oktoobar 2023, tirada Falastiiniyiinta la dilay ayaa ka badan 50,000.

Jimcihii, ciidamada Israa’iil ayaa sii waday duqeymaha ka dhanka ah Gaza, iyagoo dilay ugu yaraan 30 qof laga bilaabo waaberigii, sida ay sheegeen ilo caafimaad iyo waaxda difaaca rayidka ee Gaza.

Weerarradii ugu dambeeyay ayaa lagu bartilmaameedsaday iskuullo, xarumo hoy ah, isbitaallo, xarumaha cunto qaybin, meelaha ay Israa’iil sheegtay inay yihiin “goobo ammaan ah,” iyo warshad biyo macaaneysa.

Sawirro iyo muuqaallo laga soo qaaday duqeymaha ayaa muujinayay burbur baahsan oo ka dhacay xaafado si aad ah u ciriiri ah. Falastiiniyiinta ayaa baraha bulshada ku wadaagayay fariimo ay ugu yeereen “macasalaama” ay la hadlayaan caalamka.

Weriyaha Maxamed Abu Mustafaa ayaa bartiisa bulshada ku qoray fariimo uu ku muujinayay niyad-jab iyo cadho: “Nabadgelyo beesha caalamka ee ugu khiyaanada badan taariikhda. Saacado kadib, Gaza way baaba’aysaa. Kaliya jannada ayaad naga heli doontaan.”

Suxufiga iyo u dhaqdhaqaaqaha Falastiiniyaanka ah ee Aboud Battah ayaa ku baaqay in la hadlo: “Ka hadla xaaladdeena. Ilaahay baan ku dhaartaye, si aamusan ayaa nala dabar-goynayaa.”

Netanyahu: “Cadaadiska waan kordhinaynaa”
Ra’iisul Wasaaraha Israa’iil, Benjamin Netanyahu, ayaa ballanqaaday in Israa’iil ay sii kordhinayso weerarada ay ku hayso Gaza, si ay ugu cadaadiso Xamaas in ay sameyso tanaasul dheeraad ah.

“Waqtigan waxaan kala jaraynaa Marinka Qaza, cadaadiskana si tartiib tartiib ah ayaan u kordhinaynaa si ay u soo celiyaan la haystayaasheenna,” ayuu ku yiri muuqaal uu diray Arbacadii.

Netanyahu waxa uu dalbanayaa in Xamaas ay siidaayso 59-ka la hayste ee Israa’iil, si loogu beddelo maxaabiis Falastiiniyiin ah iyo gargaar bini’aadantinimo — balse isagoo aan ballanqaadaynin in dagaalka la joojinayo ama ciidamada la laabanayo.

Israa’iil waxay dalbanaysaa in heshiiska xabbad-joojinta lagu xiro shuruud ah in Xamaas hubka dhigto — arrin ay Xamaas ku tilmaamtay “xariiq cas” — iyadoo sidoo kale si cad u taageeraysa qorsheyaal ay kula wareegayso amniga Qaza isla markaana lagu barakicinayo Falastiiniyiinta.

Xamaas ayaa ugu baaqday in lagu soo laabto heshiiskii hore ee saddexda weji lahaa, iyagoo sheegay inay diyaar u yihiin inay mar qura siidaayaan dhammaan la haystayaasha haddii la helo xabbad-joojin buuxda.

Source