Cawad oo sheegay waxa ay ka dhigan tahay warqadda uu Xasan Sheekh u diray Trump

[Deeq A.]

Washington (Caasimada Online) – Dowladda Soomaaliya ayaa Maraykanka usoo bandhigtay “maamul gaar ah oo hawleed” oo ay ku maamulayaan dekedaha istaraatiijiga ah ee Gacanka Cadmeed si looga hortago in Washington aqoonsato gobollada gooni u goosadka ah ee dalka.

Warqad uu Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud u diray Madaxweynaha Maraykanka Donald Trump, kuna taariikheysan Maarso 16, oo ay heshay Reuters, ayaa lagu xusay in Soomaaliya ay Maraykanka usoo bandhigtay “hanti istaraatiiji ah” oo kor u qaadi karta saameynta Maraykanka ee gobolka, hubin karta marin aan hakad lahayn oo milatari iyo saadka ah, isla markaana looga hortagayo tartamayaasha shisheeye inay saldhig ka sameystaan marinka istaraatiijiga ah ee Gacanka Cadmeed.

Hase yeeshee, goobaha la soo bandhigay — dekedda iyo saldhigga Berbera ee Somaliland iyo dekedda iyo saldhigga Bosaso ee Puntland — kama hoos shaqeeyaan dowladda Soomaaliya, balse Muqdisho waxay u aragtaa dhammaan goobahaas inay ka mid yihiin dhulkeeda qaran.

Maxay diblomaasiyad ahaan ka dhigan tahay warqaddan?

Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Soomaaliya, Danjire Axmed Ciise Cawad, ayaa BBC-da u sheegay in warqaddan ay ka muuqato “degdeg, tabardarri, iyo quus uu madaxweynaheennu qabo.” Wuxuu intaa raaciyey inaan loo baahnayn in la arko warqaddan.

Danjire Cawad ayaa xusay inaysan muuqan in dalabku ka yimid dalka Maraykanka, oo ay ahayd inay muuqato doonistooda goobahan iyo in loo maro kanaallo diblomaasiyadeed oo labada dal ah.

“Waraaqda ayaan ka garanaynaa haddii ay jirto. Warqaddu waxay ku bilaaban lahayd annigoo tixraacaya tixraacyo kulamo hore ama teleefoonkeenii hore, tixraac ayey yeelan lahayd, marka halkan tixraac kama muuqdo. Hadda qof kasta wuxuu doonayaa inuu Trump is jeclaysiiyo,” ayuu yiri Danjire Axmed Ciise Cawad.

Maraykanka ayaa dhaqaale xooggan ku caawiya Soomaaliya, iyagoo sidoo kale tababara ciidamada Danab ee sida gaarka ah u tababaran.

Madaxweyne Trump ayaa muddo xileedkiisii labaad ee Aqalka Cad qaaday tallaabooyin uu ku joojinayo dhaqaale badan oo Maraykanku ku kabi jiray dalalka saboolka ah ee dunida.

Maxaa ka dhalan kara warqadda?

Inkasta oo aysan dowladda Soomaaliya ka hadlin warqaddan ay aragtay Reuters, wasiirkii hore ee arrimaha dibadda ee Soomaaliya ayaa qaba inaysan muuqan ilaa hadda waxa Soomaaliya ay ka helayso dhankeeda qorshahan.

Cawad ayaa qaba in warqaddan ay ka dhalan karto “inay cod xooggan siiso oo ka badan inta hadda codkoodu dhan yahay Somaliland, oo ay ka faa’iidaysato,” ayuu BBC-da u sheegay.

“Dalka Soomaaliya, bad, berri, iyo hawada sare, waxaa mas’uuliyad qaanuuni ah ka saaran tahay Dowladda Federaalka ee Soomaaliya. Magaca Jamhuuriyadda Soomaaliya guud ahaan Dowladda Federaalka oo keliya ayaa heshiis u geli karta. Qasab ma ahan in ay dowladda dalka oo dhan ka taliso….

“Sharci ahaan, heshiis way la geli kartaa dal kale sida Maraykanka isticmaalka hawada, dekedaha, iyo gegida diyaaradaha ee Jamhuuriyadda Soomaaliya. Heshiiskaasna waxa uu noqonayaa mid qaanuun ahaan sax ah,” ayuu yiri Dr. Ahmed Ali Khayre, oo ah Lataliye Sharci, Bare Jaamacadeed, PhD.

Dekedda iyo saldhigga Berbera ee Somaliland ayaa ah meelaha ugu muhiimsan ee lagala socon karo dhaq-dhaqaaqa maraakiibta ganacsiga ee mara Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed, si gaar ahna looga hortago weerarrada Xuutiyiinta. Sanadkii 2022, Somaliland ayaa si iskeed ah Maraykanka ugu bandhigtay inay adeegsato dekedda Berbera si loogu beddelo aqoonsi rasmi ah.

Puntland, oo xiriirkii u jartay Muqdisho bishii Maarso ee sanadkii hore kadib khilaafyo siyaasadeed oo soo jiitamayay, waxay gacanta ku haysaa dekedda Boosaaso oo si istaraatiiji ah ugu taalla Gacanka Cadmeed, waana deked ganacsi oo muhiim ah.

Waqtigan xaadirka ah, shirkadda DP World, oo ah shirkad caalami ah oo ka shaqaysa saadka lagana leeyahay Imaaraadka Carabta, ayaa gacanta ku haysa hawlgallada dekedaha Berbera iyo Boosaaso.