Telefoonka mar kasta ma la gashaa suuliga? Cudurro ayaa ka dhasha

[Deeq A.]

Meel kasta ayaan u qaadannaa, waxaan la aadnaa sariirta, suuliga iyo dad badan oo ah waxa ugu horreeya ee ay la soo toosaan subaxdii. In ka badan 90% dadweynaha adduunka ayaa leh ama isticmaala telefoonnada gacanta.

Laakin haddii aad door bidayso in aad isticmaasho teleefankaaga inta aad musqusha ku jirto, waa isbeddel welwel leh.

Dad badan la socodka macluumaadka online ee telefoonada gacanta ee muddada dheer ma oga saamaynta caafimaad ee ka dhalanaysa.

Aynu diiradda saarno caabuqyada ay dadku qaadaan marka ay musqusha galaan oo ay isticmaalaan telefoonadooda.

Waa maxay mushkiladaha waaweyn

Qaar badan oo naga mid ah, gaar ahaan dadka da’da yar, ayaa doorbida isticmaalka taleefannada inta suuliga lagu jiro.

Dadka ku qaata musqusha wax ka badan nus saac waxaa ku dhaca cudurro badan.

Dadka noocan oo kale ah waxay joogaan hal meel muddo dheer sababtoo ah waxay si joogto ah u hubinayaan telefoonadooda gacanta.

Tani waxay cadaadis dheeraad ah saaraysaa muruqyada agagaarka dabada. Muruqani waxa uu caawiyaa saxarada.

Saxarada khasabka ah waxay kordhisaa halista cudurrada dhammaan xubnaha jidhka. Tan waxaa ka mid ah babaasiirka, gaaska, iyo fistulaha.

Sidoo kale, in hal meel la fadhiisto wakhti dheer waxay carqaladaysaa wareegga dhiigga ee jirka.

Naftaada oo lagu qasbo in aad musqusha gasho adiga oo hal meel fadhiya waxa ay u horseedi kartaa gaas caloosha iyo dhibaato in aad saxarooto.

Tusaale ahaan, musqusha fadhigeeda wuxuu kordhiyaa cadaadiska malawadka iyo murqaha, ku fariisiga wakhtiga dheerna wuxuu keeni karaa walaac.

Tani waxay dhacdaa marka aad daahiso galmada oo aad yeelato rabitaanka inaad sii deyso waxa jirkaaga ku jira, dadku waxay isku arkaan inay si adag isu riixayaan oo ay dhibaato galaan.

Sidoo kale, fadhiista musqusha waqtiga dheer marka aad fiirineyso taleefankaaga waxay keentaa cadaadis xubnaha jirka sida qoorta iyo dhabarka.

Haddaba, waxaa muhiim ah in la xusuusto in qofku uu muddo gaaban gudaheed ku xaajo guto, isla markaana uu iska ilaaliyo isticmaalka talefanka gacanta marka uu sidaas samaynayo.

Waxa kale oo laga yaabaa in aad la kulanto dhibaatooyin ay ka mid yihiin kabuubyo gacmahaaga iyo cagahaaga ah, ama socodka oo kugu adkaada muddo gaaban sababtoo ah gacmahaaga oo aad ku hayso hal meel.

Qaab nololeedka fadhiidka ah ayaa la muujiyay inuu leeyahay cawaaqib xumo shantii sano ee la soo dhaafay, gaar ahaan tan iyo markii uu faafay cudurka koroonaha.

Fadhiga wakhtiga dheer, ku shaqaynta fadhiga, bixitaan la’aanta, la’aanta jimicsiga ama yoga, cunista chips iyo cuntooyinka warshadaysan ayaa noqday wax caadi ah.

Intaa waxaa dheer, in hal meel la fadhiisto wakhti dheer waxay keeni kartaa wadne xanuun, sonkorow, cayil, dhabar xanuun, murqo xanuun, iyo xanuunka kala goysyada.

Dhibaatooyinka sida bararka, miisaanka oo kordha, iyo heerka dheef-shiid kiimikaad oo gaabis ah ayaa sidoo kale saameeya caafimaadka maskaxda.

Taas oo keliya ma aha, qaab nololeedka fadhiidku waxa kale oo uu u horseedi karaa dhibaatooyin sida walaac, niyad-jab, walbahaar, iyo khalkhal cunto.

Xigashada Sawirka,Getty Images

Maxaa dhacaya marka aad mar walba fadhido?

Qaab nololeedka fadhiidka ah oo aan lahayn wax dhaqdhaqaaq jireed ah ayaa wax u dhimaya tayada nolosha waxayna kordhisaa halista dhibaatooyin caafimaad oo badan.

Sidoo kale fadhiga dheer wuxuu jirka ka ilaaliyaa in uu habeeyo heerka sonkorta dhiigga iyo insuliinka, taasoo keenta nooca 2-aad ee xanuunka macaanka, welwelka, niyad-jabka, kalagoysyada iyo murqaha oo xanuuna, cadaadiska dhiigga oo kordha iyo dufanka jidhka, iyo khatarta sare ee wadne xanuunka.

Fadhiga waqti dheer ayaa sidoo kale cadaadis saaraya murqaha dhabarka, waxayna taasi sababtaa dhibaatooyin ku yimaada laf-dhabarta ah.

Hab-nololeedkan waxaa lala xiriiriyaa cudurrada sida dhabarka iyo qoorta, iyo xididdada varicose.

Sidee lagu joojin karaa in telefoonka lagu dhex isticmaalo suuliga?

Waxaan waydiinay Dr. Narendra Nikam, oo ka hawlgala Isbitaalka Lilavati, Mumbai, sida loola tacaalo caadeysiga isticmaalka taleefankaaga gudaha suuliga.

Dr. Nikam ayaa yidhi, “fadhiga musqusha muddada dheer waxay keentaa daciifnimo xagga muruqyada sagxada miskaha, taas oo ah, murqaha min xudunta ilaa barida, taas oo keenta dhibaatooyin xagga xakamaynta kaadida iyo saxarada.

Sidaa darteed, waa in aan wax ka badan shan ama toban daqiiqo la dhex joogin suuliga. Looma baahna in cadaadis xad dhaaf ah lagu saaro muruqyada.

“Si looga fogaado dhibaatooyinka, waa in la cabaa laba ilaa saddex litir oo biyo ah maalin kasta, jimicsi joogto ah, iyo kordhinta fiber-ka cuntada”.

Waxa kale oo muhiim ah in aad aragto dhakhtar haddii calaamadaha xanuunka caloosha ama bararku ay sii socdaan in ka badan laba maalmood, ayuu yidhi Dr. Nikam.

Dr. Shahid Parvez oo ka tirsan cisbitaalka AIIMS, Dombivli, ayaa ku nuuxnuuxsaday in sababta babaasiirka iyo dhibaatooyinka la xidhiidha aanay ahayn oo kaliya fiber la’aanta cuntada, balse ay sidoo kale ay la xiriirto fadhiga dheer ee musqusha iyo isticmaalka joogtada ah ee telefoonka.

Tani waxay cadaadis ku keentaa xididdada dhiigga ee u dhow halka ay saxaradu ka soo baxdo, taasoo keenta xanuun daran marka dhiiggu ka soo qulqulo boogaha xubinta taranka haweenka.

Intaa waxaa dheer, jeermiska laga yaabo inuu ku jiro taleefankaaga ka dibna taabta wajigaaga iyo gacmahaaga, wuxuuna keeni karaa caabuq caloosha ah.

Dr. Parvez ayaa kula taliyay dadka in ay sameeyaan aagag ka caagan taleefoonada guriga, oo ay ku jiraan qolka jiifka, goobta cuntada, iyo suuliga, si looga fogaado dhibaatooyinka caafimaad ee la xiriira isticmaalka aan habooneyn ee taleefoonada gacanta.

Xigashada Sawirka,Getty Images

Caloosha oo fariisata iyo Baabasiir

Gaaska caloosha ku jira ama xannibaadda dhammaan habka dheef-shiidka caloosha ayaa sababi kara dhibaatooyin badan.

Marka habka dheefshiidka ee caloosha uu daciifo, cadaadis ayaa fuula malawadka. Tani waxay keeni kartaa dhibaatooyin ay ka mid yihiin baabasiirka. Dhibaatadani waxay ku badan tahay dadka da’doodu ka weyn tahay 45 jir.

Bukaannada noocan oo kale ah waxay u badan tahay inay ku dhacaan dhibaatooyin ay ka mid yihiin baabasiirka.

Xaaladaha daran, ururinta gaasku waxay sababi kartaa xinjiro dhiig sababtoo ah cadaadiska xad-dhaafka ah ee malawadka, taas oo kordhinaysa khatarta wadne xanuunka iyo faaligga.

Xaaladahan oo kale, waxaa muhiim ah in si degdeg ah loo daweeyo gaaska si looga fogaado dhibaatooyinka mustaqbalka.

Calool-istaagga raaga macnaheedu waa inaadan awoodin inaad aado musqusha toddobaad ama ka badan.

Calaamadaha lagu garto waxaa ka mid ah dhiig-bax, calool xanuun, cadaadis inta lagu jiro dhaqdhaqaaqa saxarada, iyo dhibaatooyinka saxaro la’aanta.

Dr. Lakin Veera oo ka tirsan isbitaalka Apollo Spectra, Mumbai, ayaa sheegay in sababaha calool-istaagga ay ka mid yihiin fiber la’aanta cuntada, jimicsi la’aanta, isticmaalka cuntooyinka warshadaysan, iyo dhibaatooyinka kale ee jireed sida xannibaadda mindhicirka xilliga uurka ama da’da.

Xaaladdan ayaa cadaadis ku keenta xididdada dhiigga ee malawadka, taasoo keenta boogo iyo nabarro.

Cadaadiska daba dheeraada wuxuu sababi karaa nabar gudaha iyo dibadda dabada ah.

Dr. Veera ayaa intaa ku dartay in boqolkiiba 20 dadka da’doodu u dhaxayso 45 ilaa 65 ay la kulmaan dhibaatooyin xagga gaaska ah, qaar badana ay u baahan yihiin daweyn degdeg ah si looga fogaado dhibaatooyin ay ka mid yihiin babaasiirta iyo baabasiirka.

Dr. Hemant Patel, oo ah dhakhtar guud oo ka tirsan cisbitaalka Zenova Shelby, Mumbai, ayaa sheegay in bukaanno badan oo maalmahan yimaada ay la kulmaan dhibaatooyin gaas, iyo calool xanuun.

Wuxuu carrabka ku adkeeyay muhiimadda ay leedahay daawaynta degdega ah, wuxuuna sheegay in cunnada faybarku ku badan tahay, jimicsi joogto ah, iyo cabbitaanka biyo ku filan ay ka mid yihiin tallaabooyinka muhiimka ah ee lagu hagaajinayo caafimaadka dheefshiidka.

Bbc Somali.

Qaran News