Imaaraadka oo Mareykanka ku qal-qaalinaya arrin yaab leh oo la xiriirta Marinka Gaza

[Deeq A.]

Abu Dhabi (Caasimada Online) – Imaaraadka Carabta ayaa cadaadis xooggan ku saaraya maamulka madaxweyne Donald Trump inuu meesha ka saaro qorshaha Masar u dejisay dib-u-dhiska Gaza, kaas oo ay horay u ansixiyeen waddamada Jaamacadda Carabta, sida ay mas’uuliyiin Maraykan iyo Masar ah u sheegeen Middle East Eye.

Khilaafka ku saabsan arrintan ayaa sii xoogeysanaya, iyadoo diblomaasiyiinta Maraykanku ka walaacsan yihiin inuu dhaawacayo danaha Washington ee gobolka.

Khilaafkani wuxuu sidoo kale ka tarjumayaa tartanka ka dhex jira waddamada Carabta ee ku saabsan cidda hoggaamin doonta maamulka iyo dib-u-dhiska mustaqbalka Gaza, iyo khilaafka fikirka ee ku saabsan heerka saameynta kooxda Hamas ay ku yeelan karto.

Cadaadiska Imaaraadka ayaa xaalad adag geliyay Masar, maadaama labada waddanba si guud u taageeraan Maxamed Dahlaan oo ah siyaasi hore uga tirsanaa Fatax balse hadda dibad-joog ah.

“Imaaraadku kaligii ma hor istaagi karin qorshaha Jaamacadda Carabta markii hore la ansixiyay, balse hadda waxay maamulka Trump ku cadaadinayaan inuu meesha ka saaro,” ayuu yiri sarkaal Maraykan ah oo la hadlay Middle East Eye.

Imaaraadku wuxuu adeegsanayaa xiriirka dhow ee uu Aqalka Cad la leeyahay si uu u dhaleeceeyo qorshaha Masar, isaga oo ku tilmaamay inuu yahay mid aan suurtagal ahayn, isla markaana Masar siinaya awood aad u badan kooxda Hamas.

Safiirka Imaaraadka u fadhiya Washington, Yuusuf Al-Cuteyba, ayaa si gaar ah ugu ololeynaya inuu maamulka Trump iyo aqalka sharci-dejinta Maraykanka ku cadaadiyo Masar inay aqbasho dadka Falastiiniyiinta ah ee khasab looga barakicinayo Gaza, sida ay Middle East Eye u xaqiijiyeen mas’uuliyiin Maraykan iyo Masar ah.

Hore ayuu Al-Cuteyba si cad u sheegay inuu ku raacsan yahay fikradda Trump ee ah in Falastiiniyiinta si khasab ah looga raro Gaza, isaga oo sheegay inaanu arkin qorshe kale oo lagu beddeli karo.

Kooxda Hamas ayaa asal ahaan ka soo jeedda Ururka Ikhwaanka ee Masar laga aas-aasay, kaas oo Imaaraadku si xooggan uga soo horjeedo guud ahaan gobolka.

Dowladda militariga ah ee Masar ayaa iyaduna si weyn u cadaadisay Ikhwaanka, balse waxay oggolaansho siisay saraakiisha Hamas inay gudaha dalkeeda ku safraan.

Sirdoonka Masar ayaa muddo dheer xiriir la lahaa xubnaha sare ee Hamas, gaar ahaan garabka ciidamada ee Qassam, kaas oo Masar ay marar badan u adeegsatay dhex-dhexaadinta colaadaha Gaza.

Imaaraadka oo ka carooday wada-hadalkii Maraykanka iyo Hamas

Imaaraadku wuxuu qorshaha Masar ku dhaliilay inuusan si cad u qeexin sida Hamas hubka looga dhigayo ama looga saari karo maamulka Gaza.

Mas’uuliyiinta Masar ayaa ku adkeysanaya in qorshahoodu cad yahay oo maamulka Gaza lagu wareejin doono maamulka Falastiin, iyadoo la qorsheynayo ciidamo nabad sugid ah oo tababarkooda ay bixin doonaan Masar iyo Urdun.

Waxaa sidoo kale jirta fursad ah in ciidamo nabad ilaalin oo ka socda Qaramada Midoobay la geeyo Gaza iyo Daanta Galbeed. Hamas ayaa qorshaha aqbashay, halka Israa’iil ka soo horjeeddo in colaadda heer caalami laga wada xaajoodo, sida ay diblumaasiyiin gobolka ahi sheegeen.

Maraykanka ayaa bishii Janaayo dhex-dhexaadiyay heshiis xabbad-joojin oo hadda ku dhow inuu burburo, iyadoo Israa’iil ay Gaza ka jartay korontadii. Duqeymo ay Israa’iil qaaday dhowaan ayaa lagu dilay ugu yaraan 15 qof oo Falastiiniyiin ah, sida ay sheegeen mas’uuliyiinta caafimaadka.

Maraykanku wuxuu Hamas u soo bandhigay qorshe ay ku sii daynayaan 27 qof oo maxaabiis ah, taas beddelkeedana la ballaarinayo heshiiska xabbad-joojinta. Hamas waxay dhinaceeda ku adkeysatay inay doonayso heshiis nabadeed oo rasmi ah, sida lagu heshiiyay Janaayo.

Maamulka Trump ayaa sheegay inuu taageerayo dib u bilaabidda dagaalka Gaza ee ay Israa’iil waddo. Hase yeeshee, diblumaasiyadda Maraykanka ayaa qalqal xoog leh gashay kaddib markii Adam Boehler, oo ahaa wakiilkii Trump u magacaabay arrimaha maxaabiista, uu kulan toos ah la yeeshay Hamas magaalada Dooxa ee Qadar.

Aqalka Cad wuxuu sheegay in kulanku ku koobnaa sii-daynta maxbuus Maraykan ah, balse Boehler ayaa CNN u sheegay inuu Hamas kala hadlay heshiis nabadeed oo 5 ilaa 10 sano ah oo ay ku jirto in Hamas ka baxdo siyaasadda isla markaana Gaza laga dhigo goob ka caaggan hubka.

Hadalladaas ayaa caro xooggan ka dhaliyay Israa’iil iyo xubnaha aqalka Kongareeska ee taageera Israa’iil, taas oo keentay in magacaabistiisii Jimcihii dib loogala noqday.

Kulankan ayaa sidoo kale caro weyn ka dhaliyay Imaaraadka Carabta, sida ay sheegeen mas’uuliyiinta Maraykanka iyo Masar.

Maraykanka oo qiimaynaya inuu dhimo kaalmada militari ee uu siiyo Masar

Mas’uuliyiin Maraykan iyo Masar ah ayaa sheegay in ololaha Imaaraadku saameyn ku yeeshay xiriirka labada waddan, iyadoo Maraykanku u sheegay Masar inuu qorshaynayo inuu yareeyo gargaarka militari ee Masar uu siiyo sannadka 2026.

Mas’uuliyiinta Masar ayaa sheegaya in gargaarku muhiim u yahay heshiiska nabadeed ee Camp David ee 1979 ay la galeen Israa’iil. Sidoo kale, Maraykanku wuxuu walaac ka muujiyay in yareynta gargaarku ay Masar ku riixi karto inay hub militari ka raadiso Ruushka iyo Shiinaha.

Masar ayaa sannadkii hesha $1.3 bilyan oo kaalmo militari ah, iyadoo horeba $300 milyan shuruud looga dhigay arrimaha xuquuqda aadanaha. Saameynta dhaqaalaha Maraykanku ku leeyahay Masar ayaa si weyn hoos ugu dhacday sannadihii dambe, iyadoo hadda gargaarku uu yahay wax ka yar 0.5% dhaqaalaha guud ee Masar.

Mas’uuliyiinta Maraykanka ayaa Aqalka Cad uga digay in yaraynta gargaarka militari ay xiriirka Masar ku riixi karto dalal kale oo ay hub ka soo iibsadaan.

Saaxiibbo aan isku qanacsaneyn: Imaaraadka iyo Masar

Xiisadda hadda jirta waxaa sii adkeeyay taageerada labada dal ay si wadajir ah u siiyaan Maxamed Dahlaan oo ay doonayaan inuu noqdo mas’uulka ugu sarreeya Gaza mustaqbalka.

Sannadkii hore, Imaaraadku wuxuu ku dhawaaqay inuu Masar ku maalgelinayo $35 bilyan. Si kastaba ha ahaatee, xiriirka labada waddan ayaa hadda wajahay caqabado cusub iyadoo Imaaraadka iyo Masar ay dhinacyo iska soo horjeeda ku taageerayaan dagaalka Suudaan.

Xiisaddan ayaa sare usii kacday markii maamulka Trump lagu soo warramay inuu doonayo inuu cadaadis ku saaro Suudaan iyo Somaliland inay aqbalaan Falastiiniyiinta khasab looga barakicinayo Gaza, iyadoo Imaaraadkuna saamayn xoog leh ku leeyahay Somaliland.

Si kastaba, Trump ayaa bishii Maarso isaga laabtay qorshihiisii ahaa in Falastiiniyiinta si khasab ah loo barakiciyo, kaddib kulan gaar ah oo uu Aqalka Cad kula yeeshay Boqorka Urdun, isagoo weriyeyaasha u sheegay, “Qofna si khasab ah looma rarayo.”