Baxsashada Daacish iyo sida Puntland ay uga adkaatay – W/Q: Harun Maruf, Jeff Seldin

[Deeq A.]

Boosaaso (Caasimada Online) – Hal bil ka hor, subaxnimadii Febraayo 4-teedii, ciidammo ka tirsan maamul goboleedka Puntland ee Soomaaliya ayaa weerar ku qaaday dagaalyahannada kooxda argagixisada ah ee Dawladda Islaamiga ah ama Daacish. Dagaalyahannada ayaa weerarka kaga jawaabay diyaaradaha aan duuliyaha lahayn, weerarro ismiidaamin ah, iyo weerarro lug ah.

Saraakiil goboleed ayaa sheegay in 15 askari lagu dilay dagaal ka dhacay meel u dhow tuulada Qurac. Hase yeeshee, saacado ka dib, dagaalyahannada argagixisada ah ayaa lagu qasbay inay ka baxaan goobihii ay ku sugnaayeen, iyaga oo ka tagay ugu yaraan 57 meyd ah.

Toddobaadkii xigay, Dawladda Islaamiga ah, oo sidoo kale loo yaqaanno IS, ISIS ama Daacish, ayaa fulisay weerar rogaal celis ah oo xooggan, iyaga oo soo diray qaraxyo ismiidaamin ah oo is daba joog ah iyo dagaalyahanno badan oo weerar ku qaaday ciidamada Soomaaliya ee dooxa Togjaceel, oo ku yaalla buuraha Cal Miskaad ee Puntland. Saraakiil goboleed ayaa sheegay in dagaalka hubaysan uu sababay qiyaastii 100 dhimasho, oo kala ah 28 askari iyo in ka badan 70 dagaalyahan.

Mar kale, dagaalyahannada IS ayaa ku qasbanaaday inay dib u gurtaan, waxaana si degdeg ah ciidamada Puntland uga qabsadeen saddex saldhig oo ay ku sugnaayeen.

Dagaalladan ayaa qayb ka ah olole dhawaanahan lagu qaaday dagaalyahannada Dawladda Islaamiga ah ee ku dhuumaaleysanaya buuraha maamul goboleedka iskiis u madax bannaan ee Puntland. Dadka indha-indheeya ayaa sheegaya in guushan, inkastoo ay tahay mid la soo dhaweynayo, ay ku timid si lama filaan ah.

Taliyeyaasha ciidamadu waxay filayeen in markay u soo dhowaadaan goobaha ugu waaweyn ee Daacish ay ku xooggan tahay, sida Shebaab, Dhaadaar, iyo Dhasaan, in kooxda argagixisada ah ay si adag u dagaallami doonto oo ay bilaabi doonto weerarro rogaal celis ah oo joogto ah.

Si kastaba ha ahaatee, taasi ma dhicin.

Ciidamada Puntland waxay qabsadeen godad iyo tuulooyin yaryar midba midka kale ka dib, waxayna Daacish ka saareen dooxa istaraatiijiga ah ee Togjaceel, oo dhererkiisu yahay 40 kiilo mitir, laga soo bilaabo Turmasaale ilaa Dhasaan.

Daacish oo baxsatay

Saraakiil Soomaaliyeed ayaa u sheegay VOA in ay muuqato in dagaalyahannada Daacish, halkii ay isku dayi lahaayeen inay difaacdaan goobihii ay ku sugnaayeen, ay baxsadeen, iyaga oo u kala jabay saddex kooxood, dhammaantoodna u socda jihooyin kala duwan.

Qiyaastii 100 dagaalyahan oo Daacish ah, oo ay weheliyaan qaar ka mid ah xubnaha qoysaskooda, ayaa isku dayay inay u baxsadaan Karinka Qandala, oo ah goob buuraley ah oo ku taal waqooyiga goobtii ay kooxdu ku xoogganayd ee dooxa Togjaceel.

Laba kooxood oo waaweyn ayaa u baxsaday Tog Miraale iyo Tog Curaar, oo ku yaalla galbeed iyo waqooyi-galbeed. Kooxda u baxsaday waqooyi-galbeed, sida ay saraakiishu sheegeen, waxaa lagu weeraray duqeymo cirka ah oo ka dhacay meel u dhow tuulada Miraale.

“Qiimeynta sirdoonka ayaa muujineysa suurtogalnimada sare ee isku dayo lagu sameynayo goobo ammaan oo cusub ka dib markii ay dib u gurteen,” ayuu yiri Brigadier General Axmed Cabdullaahi Sheekh, taliyihii hore ee ciidamada Danab ee Soomaaliya ee ay tababaraan Mareykanka.

“Weerarku, in kasta oo uu u muuqdo mid caadi ah, had iyo jeer wuxuu ku lug lahaa xeelado jabhadeed,” ayuu yiri Sheekh, oo si dhow ula socday ololaha ka socda gobolkiisa.

“Guuldarrada dooxa Togjaceel waxay u badan tahay inay Daacish ku riixdo inay kordhiso dagaalka aan simanayn, iyada oo bilaabaysa olole jabhadeed oo ka dhan ah Puntland.”

Sheekh wuxuu sheegay inuu aaminsan yahay in ciidamada la dagaallanka argagixisada ee Puntland ay haystaan tirada iyo agabka ay ku fulin karaan dagaal dheer oo ay la galaan Daacish.

Tageerada Imaaraadka iyo Mareykanka

Imaaraadka Carabta ayaa bixinayay taageero dhanka cirka ah, oo ay ku jiraan duqeymo cirka ah oo lagu beegsanayo dagaalyahannada. Mareykanka ayaa sidoo kale fuliyay laba wareeg oo duqeymo cirka ah oo lagu beegsaday IS bishii hore.

Duqeymaha Mareykanka ayaa la rumeysan yahay inay ku dileen 16 dagaalyahan, oo uu ku jiro Axmed Maeleninine, oo ay saraakiisha Mareykanka ku tilmaameen “qoraha, maalgeliyaha, iyo hoggaamiyaha hawlgallada dibadda ee mas’uulka ka ah daadgureynta jihaadiyiinta Mareykanka iyo guud ahaan Yurub.”

Aqalka Pentagon-ka ayaa ka gaabsaday inuu ka hadlo markii la weydiiyay dib u gurashada muuqata ee Daacish.

Laakiin sarkaal difaac oo Mareykan ah, oo ku hadlay shuruud ah inaan magaciisa la shaacin si uu uga hadlo hawlgalka socda, ayaa tilmaamay in Washington ay diyaar u tahay inay bixiso caawimaad dheeri ah.

“Waaxdu waxay sii waddaa inay ka go’an tahay taageeridda la-hawlgalayaashayada dadaalladeena wadajirka ah ee lagu carqaladeynayo, lagu wiiqayo oo looga adkaanayo ururrada argagixisada ah ee Geeska Afrika,” ayuu sarkaalku u sheegay VOA.

Dadka kale ee indha-indheeya ayaa sheegay in cadaadiska “joogtada ah” ee ay sameeyeen ciidamada Soomaaliya, oo ay weheliso caawimaad ka timid Mareykanka iyo Imaaraadka Carabta, ay u muuqato mid miro dhalaysa.

“Tilmaamuhu waxay yihiin in ciidamada Puntland ay horumar dhab ah ka sameynayaan meelaha ay Daacish ku dhuumaaleysato ee Soomaaliya,” ayuu u sheegay VOA sarkaal sare oo hore oo reer Galbeed ah oo la dagaallama argagixisada, isaga oo codsaday inaan magaciisa la shaacin si uu uga hadlo horumarka socda.

“Su’aashu waxay tahay haddii ay [ciidamada Puntland] awoodi doonaan inay sii hayaan meelaha ay qabsadeen, ama haddii IS ay awoodi doonto inay ku soo laabato toddobaadyada iyo bilaha soo socda,” ayuu yiri sarkaalku.

Haddii ciidamada Soomaaliya ay awoodaan inay hayaan dhulka ay qabsadeen, si kastaba ha ahaatee, burburka kooxda argagixisada ah ayaa laga yaabaa inuu ka gudbo xuduudaha Soomaaliya.

“Iyada oo la tixgelinayo doorka dhexe ee xafiiska al-Karrar ee maalgelinta shabakadda IS ee ballaaran, waxaa jiri kara saameyn xiga,” ayuu yiri sarkaal hore oo reer Galbeed ah oo la dagaallamay argagixisada.

Al-Karrar waa mid ka mid ah sagaal xafiis goboleed oo Dawladda Islaamiga ah loo aasaasay si ay u caawiyaan joogteynta awoodaha kooxda argagixisada ah. Tan iyo 2022-kii, xafiisku wuxuu ahaa qalab muhiim ah oo ku jira shabakadda maaliyadeed ee kooxda argagixisada, isaga oo lacag u gudbinaya xubno ku sugan Afghanistan iyo meelo kale oo Afrika ah.

Si kastaba ha ahaatee, walaacyo ayaa weli jira.

Cabsi soo rogaal celin

Falanqeeyayaasha amniga gobolka ayaa ka digaya in Dacaish ay dib u habeyn sameyn karto haddii ciidamada la dagaallanka argagixisada ee Puntland ay awoodi waayaan inay sii wadaan raadintooda.

“Ciidamadooda gaarka ah ee guurguura ayaa ahaa hormuudka weerarka,” ayay tiri Samira Gaid, oo ah falanqeeye amniga Geeska Afrika.

“Hadda, waxay u muuqataa in ciidamada Puntland ay ka go’an tahay oo ay helaan agab ku filan,” ayay u sheegtay VOA. “Si kastaba ha ahaatee, wax badan waxay ku xirnaan doonaan sida ciidamada Puntland ay u sugaan oo ay u ilaaliyaan dhulalka ay xoreynayaan si loo hubiyo in kooxdu aysan dib u soo laaban.”

Dhanka Daacish, kooxda argagixisada ah “waxay isku dayayaan inay ku dhex milmaan dadweynaha, inkastoo ay taasi adag tahay,” ayay tiri Gaid. “Waa horumar dabiici ah marka ay wajahayaan ciidan ka awood badan.”

Xeeladda ayaa sidoo kale laga yaabaa inay Daacish u iibisay waqti ay ku qariyaan qaar ka mid ah hoggaamiyeyaashooda ugu caansan uguna muhiimsan.

Ciidamada Soomaaliya ma helin wax raad ah oo Abdul Qadir Mumin ah, oo loo maleynayo inuu hoggaamiyo ma aha oo kaliya Daacish-ta Soomaaliya laakiin dhammaan howlgalka argagixisada ee Daacish.

Taliyaha howlgallada Daacish-Soomaaliya, Cabdiraxmaan Faahiye Ciise, iyo madaxa maaliyadda Daacish-Soomaaliya, Cabdiweli Maxamed Yuusuf, ayaa sidoo kale ku dhuumaaleysanaya.

Si kastaba ha ahaatee, saraakiisha Soomaaliya ayaa ugu baaqay, gaar ahaan Faahiye, inay is dhiibaan.

“Dadka aad u maleyneyso inay hoy ku siinayaan ayaa hagaya ciidanka,” ayuu yiri taliyaha ciidamada Puntland, General Adan Cabdihashi, ka dib markii uu qabsaday xarunta Mumin 1-dii Maarso.

“Ha gelin dhalinyarada halis,” ayuu yiri Cabdihashi. “Waxaan ku dhaaranayaa Ilaahay, waxaad heli doontaa ciqaabta aad mudan tahay.”

Saciid Cabdullaahi Deni, oo ah hoggaamiyaha gobolka Puntland, ayaa sidoo kale u soo bandhigay xubnaha Daacish ee Soomaaliya, oo ay ku jiraan haween iyo carruur, fursad ay isku dhiibaan, iyo dagaalyahannada ajnabiga ah inay xitaa suurtogal tahay inay ku laabtaan dalalkoodii.

“Waxay [IS] u maleeyeen inay tahay meel aan lagu arki karin, istaraatiiji ahaan meel adag, oo siinaysa marin Badda Hindiya iyo Gacanka Cadmeed iyo Gacanka Carabta,” ayuu yiri.

Laakiin wuxuu ka digay in ciidamada Puntland ay diyaar u yihiin inay ugaarsadaan oo ay baabi’iyaan haraadiga kooxda argagixisada “ilaa dhammaan argagixisada, dhaqdhaqaaqooda iyo saldhigyada laga saarayo.”

Qiyaaso kala duwan oo ka yimid saraakiil Soomaaliyeed iyo kuwa reer Galbeedka ah oo la dagaallama argagixisada ayaa tirada dagaalyahannada Daacish ee Soomaaliya ku sheegay ilaa 1,600, oo ay xoojisay soo galootiga dagaalyahanno ka yimid Itoobiya, Morocco, Suudaan, Suuriya, Tansaaniya, iyo Yemen.

Khubarada sida Samira Gaid ayaa sheegay in tirada sii kordheysa ee Daacish-Soomaaliya oo ay weheliso dhulka adag ee buuraha Puntland ay keentay is-aamin xad dhaaf ah.

“Qaladka ay sameeyeen ee ah inay wajahayaan ciidamada Puntland ayaa u muuqday inay ahayd doqonnimadooda,” ayay tiri, iyada oo intaa ku dartay in qiyaastii 500 dagaalyahan oo Daacish ah lagu dilay dagaalladii dhawaa.

Daacish-Soomaaliya ayaa la kulantay “khasaare xun,” ayay tiri Gaid, “waxayna u badan tahay inaanay soo kaban doonin muddada gaaban iyo tan dhexe.”

The post Baxsashada Daacish iyo sida Puntland ay uga adkaatay – W/Q: Harun Maruf, Jeff Seldin appeared first on Caasimada Online.