Golaha Ammaanka oo dib u cusbooneysiiyey qaraarka cunaqabateynta Soomaaliya

[Deeq A.]

New York (Caasimada Online) – Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa si aqlabiyad leh u ansixiyay Xeerka 2775 (2025), kaas oo dib u cusboonaysiinaya tallaabooyinka lagu xakameynayo badeecooyinka sharci-darrada ah ee la xiriira cunaqabateynta hubka ee saaran Soomaaliya.

Xeerkan wuxuu ujeedadiisu tahay in la joojiyo tahriibinta sharci-darrada ah ee hubka iyo qalabka ciidan ee loo gudbiyo Al-Shabaab, wuxuuna ka hortagayaa dhoofinta dhuxusha sharci-darrada ah, taasoo ah mid ka mid ah ilaha dhaqaale ee ugu weyn ee kooxda argagixisada ah.

Iyadoo la raacayo Cutubka VII ee Axdiga Qaramada Midoobay, Golaha Ammaanka oo ka kooban 15 xubnood wuxuu mar kale xaqiijiyay in falalka Al-Shabaab—oo ay ka mid yihiin weerarrada argagixisada iyo dadaallada xasilooni-darrada—ay halis weyn ku yihiin nabadda iyo amniga caalamka.

Xeerkan waxa uu dib u cusboonaysiiyay oo xoojiyay qodobadii horey loogu dejiyay Xeerka 2182 (2014), kuwaas oo markii dambe la sii adkeeyay Xeerarka 2607 (2021) iyo 2762 (2024). Tallaabooyinkan cusub waxay sii jiri doonaan ilaa 3-da Maarso 2025.

Xoojinta kormeerka badaha

Xeerka cusub wuxuu dowladaha xubnaha ka ah Qaramada Midoobay awood u siinayaa inay baaraan maraakiibta ku sugan biyaha Soomaaliya, Badda Carabta, iyo Gacanka Faaris, haddii ay jirto sabab macquul ah oo lagu tuhmi karo in maraakiibtaasi wadaan hub, qalab ciidan, ama agab loo adeegsan karo qaraxyada macmalka ah (IED) oo loo waday Al-Shabaab.

Sidoo kale, xeerkan wuxuu awood siinayaa dowladaha inay qabtaan oo ay burburiyaan wax kasta oo sharci-darro ah oo lagu helo baaritaannada, sida hubka, rasaasta, iyo dhuxusha la mamnuucay.

Ganacsiga dhuxusha sharci-darrada ah ayaa noqday il dhaqaale oo weyn oo Al-Shabaab ka hesho malaayiin doollar sannad kasta, iyagoo si qarsoodi ah dhuxusha ugu dhoofiya Bariga Dhexe iyo meelo kale oo caalamka ah.

Si loo wiiqo dhaqaale-siinta kooxda, xeerka cusub wuxuu oggolaanayaa in dhuxusha la qabto dib loo iibiyo iyadoo ay kormeereyso Qaramada Midoobay, taasoo lagu xakameynayo dhaqdhaqaaqa dhaqaale ee Al-Shabaab.

Go’aanka Golaha Ammaanka wuxuu muujinayaa sida ay beesha caalamku uga go’an tahay xasilloonida Soomaaliya, oo in ka badan toban sano la daalaa-dhaceysay kacdoon argagixiso iyo caqabado amni.

Dowladda Soomaaliya oo kaashaneysa ciidamada nabad ilaalinta ee Midowga Afrika (AU) iyo xulafada caalamiga ah, waxay sare u qaaday weerarrada ka dhanka ah Al-Shabaab si dib loogu soo celiyo dhulalka istiraatiijiga ah loona wiiqo awoodda kooxda.

Inkasta oo la qaaday tallaabooyin militari iyo kuwo ka hortag argagixiso, Al-Shabaab weli waxay adeegsataa marinnada ganacsiga sharci-darrada ah, taasoo ka dhigaysa fulinta cunaqabateynta hubka iyo howlaha kormeerka badaha mid muhiim ah si loo gooyo silsiladda sahayda kooxda.

Go’aanka Qaramada Midoobay wuxuu kusoo beegmayaa xilli Soomaaliya ay dardargelinayso dib-u-habeynta waaxda amniga, iyada oo qorsheyneysa in mas’uuliyadda amniga dalka laga wareejiyo ciidanka nabad ilaalinta ee caalamiga ah loona wareejiyo ciidamada qaranka.

Xeerkan wuxuu xoojinayaa madaxbannaanida Soomaaliya iyo dadaallada muddada-dheer ee amniga, isagoo muujinaya taageerada caalamka ee la dagaallanka argagixisada iyo dambiyada abaabulan ee gobolka.

Istiraatiijiyad ballaaran oo ka hortag ah argagixisada

Dib-u-ansixinta Golaha Ammaanka waxay la jaanqaadaysaa dadaallada caalamiga ah ee la dagaallanka argagixisada, gaar ahaan iskaashiga gobolka ee dalalka Geeska Afrika, Midowga Afrika, iyo waddamada Khaliijka.

Adkaynta amniga badaha iyo burburinta ilo-dhaqaaleedka kooxaha argagixisada, xeerkan wuxuu gacan ka geysanayaa xasilloonida, nabadda, iyo koboca dhaqaale ee Soomaaliya iyo guud ahaan gobolka.

Go’aankan wuxuu caddeynayaa in beesha caalamku ay si weyn uga go’an tahay xasilloonida Soomaaliya, iyadoo la xoojinayo dadaallada lagu curyaaminayo awoodda Al-Shabaab ee ay u adeegsanayso ganacsiga sharci-darrada ah si ay u sii waddo falalkeeda rabshadaha wata.