Sign in to follow this  
Deeq A.

IRAN oo ku dhowaatay hub Nuclear – Maxaa soo kordhay?

Recommended Posts

Deeq A.   
Iran-Nuclear-scaled.jpg?fit=2560%2C1707&

Tehran (Caasimada Online) – Iran ayaa si weyn u kordhisay kaydkeeda uranium-ka ee sida sare loo bacrimiyey bilihii la soo dhaafay, sida lagu sheegay warbixin sir ah oo ay wakaaladda wararka ee AFP heshay Arbacadii, taasoo ka timid Hay’adda Caalamiga ah ee Tamarta Nukliyeerka (IAEA).

Xiisadaha u dhexeeya Iran iyo hay’adda kormeerka nukliyeerka ee Qaramada Midoobay ayaa si isdaba joog ah u qarxay tan iyo markii uu burburay heshiiskii 2015, kaasoo xaddidayay barnaamijka nukliyeerka ee Tehran iyada oo looga beddelayo in laga khafiifiyo cunaqabataynta saarneyd.

IAEA ayaa ku sheegtay warbixinteeda saddex-biloodle in ay “walaac weyn” ka qabto xaqiiqda ah in Iran ay leedahay 274.8 kg (605 rodol) oo uranium ah oo lagu hodmiyay ilaa heerka 60 boqolkiiba, sida lagu sheegay warbixinta 8-dii Febraayo. Kani waa koror dhan 92.5 kiiloogaraam tan iyo warbixintii hore ee bishii Nofeembar.

Heerkaas hodmintan ayaa si aad ah ugu dhow 90 boqolkiiba, taasoo ah heerka looga baahan yahay in lagu farsameeyo hub nukliyeer ah.

Bishii December, Tehran ayaa ku dhawaaqday in ay kordhin doonto wax-soo-saarka uranium-ka sida sare loo hodmiyey ee 60 boqolkiiba, taasoo ay uga jawaabayso go’aankii guddiga IAEA uu Iran ugu canaantay iskaashi la’aanteeda.

Iran ayaa sidoo kale shaacisay inay hawlgelin doonto centrifuges cusub oo horumarsan.

Tehran waxay ku adkeysatay xaqa ay u leedahay adeegsiga tamarta nukliyeerka hab nabadeed, iyadoo beenisay in ay qorsheyneyso horumarinta hub nukliyeer ah.

Si kastaba ha ahaatee, sida laga soo xigtay IAEA, Iran waa waddanka kaliya ee aan haysan hub nukliyeer ah balse uranium u hodmiyay heer sare oo gaaraya 60 boqolkiiba, taasoo aad uga badan inta looga baahan yahay in lagu soo saaro tamarta nukliyeerka.

“Wadarta guud ee wax-soo-saarka iyo kaydka uranium-ka sida sare loo hodmiyey ee Iran, oo ah waddanka kaliya ee aan hub nukliyeer haysan ee soo saara agabkan, waa arrin walaac weyn leh,” ayaa lagu yiri warbixinta sirta ah ee IAEA.

Sida ay AFP u xaqiijiyeen ilo diblomaasi ah, xawaaraha wax-soo-saarka uranium-ka sida sare loo hodmiyey ee Iran ayaa si aad ah kor ugu kacay, wuxuuna hadda gaaray inta u dhaxaysa 35 ilaa 40 kiiloogaraam bishii, marka la barbar dhigo qiyaastii 6 kg oo hore loogu soo saari jiray.

Qiimeyn Dhamaystiran

Sanadihii la soo dhaafay, Tehran waxay si tartiib tartiib ah u dhimaysay wada-shaqeynta ay la lahayd IAEA, iyadoo hakisay qalabka kormeerka lagama maarmaanka u ah dabagalka barnaamijkeeda nukliyeerka, sidoo kalena ay mamnuucday gelitaanka kormeerayaasha Qaramada Midoobay.

Madaxa IAEA, Rafael Grossi, ayaa warbixin kale ku sheegay in uu soo saari doono “qiimeyn dhamaystiran oo la cusbooneysiiyay” oo la xiriirta barnaamijka nukliyeerka Iran, taasoo dabooli doonta “joogitaanka iyo adeegsiga walxo nukliyeer ah oo aan la shaacin,” xilli ay jiraan arrimo taagan oo weli aan xal laga gaarin.

Bishii Febraayo horraanteedii, kaydka guud ee uranium-ka Iran ee heerarka kala duwan ee hodmintan ayaa lagu qiyaasay 8,294.4 kg, taasoo ah koror dhan 1,690 kg ah marka loo eego warbixintii saddex-biloodle ee hore.

Tiradaasi waxay in ka badan 40 jeer ka badan tahay xadka lagu dejiyay heshiiskii 2015 ee Iran lagula galay quwadaha caalamka.

Labadan warbixin ayaa la soo saaray xilli la filayo inuu furmo shir ay yeelanayaan guddiga maamulka IAEA.

Dadaallada lagu doonayo in lagu soo nooleeyo heshiiskii taariikhiga ahaa ee 2015 – kaasoo Maraykanka dib ugu soo celinaya wadahadalka, Iran-na dib ugu soo celinaya u hoggaansamida shuruucda – ilaa hadda wax miro dhal ah ma keenin.

Toddobaadkan horaantiisii, Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Iran, Abbas Araghchi, ayaa meesha ka saaray suurtagalnimada wadahadalo toos ah oo lala yeesho Maraykanka oo ku saabsan barnaamijkooda nukliyeerka, kaddib markii Washington ay ku dhawaaqday cunaqabatayno cusub oo ka dhan ah Tehran.

Falanqeeyaha Crisis Group, Ali Vaez, ayaa yiri: “Iran kama wadahadli doonto arrimaha nukliyeerka iyadoo qori madaxa looga hayo.”

Madaxweynaha Maraykanka, Donald Trump, ayaa si iskiis ah uga baxay heshiiskii 2015 ee Tehran intii uu xukunka hayay. Heshiiskaasi wuxuu Iran u oggolaanayay in laga qaado cunaqabataynta, iyada oo laga xakameynayo barnaamijkeeda nukliyeerka.

Share this post


Link to post
Share on other sites
Sign in to follow this