Turkiga muxuu ka yiri heshiiska Soomaaliya iyo Itoobiya ay ku gaareen Muqdisho?

[Deeq A.]

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Turkiga ayaa soo dhaweysay mira-dhalka heshiiskii ay garwadeen ka ahayd ee Soomaaliya iyo Itoobiya, kadib markii Muqdisho ay labada dhinac ku saxiixdeen heshiis nabadeed oo kor u qaadaya iskaashiga labada waddan.

Wasiirka Arrimaha Dibadda ee Türkiye, Hakan Fidan, ayaa taageeray heshiiskii u dambeeyay ee Soomaaliya iyo Itoobiya, isagoo ku tilmaamay tallaabo muhiim ah oo loo qaaday xasilloonida gobolka.

“Heshiiska nabadeed ee Soomaaliya iyo Itoobiya waa guul, waana tusaale muujinaya sida dalalka Afrika ay mas’uul uga noqon karaan arrimahooda,” ayuu yiri Hakan Fidan, oo la hadlay warbaahinta Bloomberg ee Mareykanka.

Waxa uu intaas ku sii daray, “Waxaan si dhow ula shaqaynaynaa dowladda Soomaaliya si aan ula dagaallano kooxaha xagjirka ah sida Al-Shabaab.” Fidan ayaa muujiyay rajo ah in arrimaha amniga Soomaaliya si dhab ah loo xallin karo haddii la helo taageero joogto ah oo caalami ah.

Dowladdaha Soomaaliya iyo Itoobiya ayaa weli ku jira dhameystirka baaqii kasoo baxay Ankara, iyagoo haatan labada dal dib usoo celiyeen xiriirkoodii diblumaasiyeed, islamarkaana gaaray heshiisyo dhowr ah oo dhabaha u xaaraya deris wanaaga iyo iskaashiga amniga.

‘Heshiiska nabadda ee Soomaaliya iyo Itoobiya’

Axaddii, Itoobiya iyo Soomaaliya ayaa si rasmi ah u dhameystiray heshiis dhigaya in Ciidamada Difaaca Qaranka Itoobiya (ENDF) ay howlgalo ka fuliyaan gudaha Soomaaliya, iyagoo qayb ka ah Hawlgalka Taageerada iyo Xasilinta Midowga Afrika ee Soomaaliya (AUSSOM).

Heshiiskan, oo lagu qeexay Heshiiska Xaaladda Ciidamada (SOFA), wuxuu nidaaminayaa hawlgallada ciidamada Itoobiya ee jooga Soomaaliya.

Taliyaha Guud ee Ciidamada Difaaca Itoobiya, Field Marshal Birhanu Jula, ayaa Sabtidii hoggaamiyay wafdi sare oo socdaal shaqo hal maalin ah ku tagay magaalada Muqdisho, si loo gaaro heshiiskan.

Wafdigan waxaa ka mid ahaa Safiir Redwan Hussein, oo ah madaxa Hay’adda Sirdoonka iyo Amniga Qaranka Itoobiya (NISS), taasoo muujineysa muhiimada booqashada. Masuuliyiinta Itoobiya waxaa si rasmi ah u soo dhaweeyay Taliyaha Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed, S/Guuto Odowaa Yuusuf Raage, iyo Agaasimaha NISA, Amb. Cabdullaahi Maxamed Cali.

Si kastaba, heshiiskan wuxuu xoojinayaa doorka Itoobiya ee AUSSOM, isagoo dammaanad qaadaya in joogitaankooda milatari uu waafaqsanaan doono xeerarka hawlgalka. Heshiiska SOFA waxaa la filayaa inuu noqdo saldhig muhiim u ah Heshiiska Is-afgaradka Iskaashiga Difaaca, kaasoo markii hore la saxiixay bishii Diseembar 2023.

Inkastoo ciidamada Itoobiya ay muddo dheer ka howlgalayeen Soomaaliya, heshiiskan wuxuu calaamad u yahay hab-raac rasmi ah oo nidaamsan.

Labada dhinac waxay si cad u xaqiijiyeen in dowladda federaalka Soomaaliya ay tahay awoodda kaliya ee maamuli doonta qorshe kasta oo amni oo lala galo ciidamada shisheeye, taasoo muujinaysa dadaal lagu xallinayo xiisadaha ka dhashay howlgallo militari oo hore Itoobiya si gaar ah uga fulisay Soomaaliya.

Iskaashiga dhinaca sirdoonka, hawlgallo wadajir ah oo argagixiso la dagaallan ah, iyo horumarinta awoodda ciidanka ayaa noqon doona tiirarka ugu muhiimsan ee iskaashiga labada dal.