Eritrea oo billowday abaabul ciidan xilli dagaalka Itoobiya uu qarka saaran yahay

[Deeq A.]

Asmara (Caasimada Online) – Dowladda Eritrea ku amartay keydka milatariga iyo askartii hore inay dib ugu soo laabtaan tababar, iyadoo xiisadda kala dhaxeysa Itoobiya sii xoogeysaneyso.

Sida laga soo xigtay ilo-wareedyo, dhammaan Eritreeyaanka da’doodu ka yar tahay 60 jir ee horey uga tirsanaa ciidamada ayaa looga baahan yahay inay isdiiwaangeliyaan xarumaha tababarka. Eritrea, oo ay ku nool yihiin dad ka yar 4 milyan, ayaa qaaday tallaabadan iyadoo laga cabsi qabo suurtagalnimada dagaal.

BBC Amharic ayaa xaqiijisay abaabulkan, iyada oo xiganeysa waraysiyo ay la yeelatay Eritreeyaanka ku sugan gudaha iyo dibadda dalka.

Intaa waxaa dheer, dowladda Eritrea ayaa soo rogtay xayiraado safar, taasoo mamnuucaysa in muwaadiniinta ka yar 50 sano ay dalka ka baxaan iyada oo aan loo haysan oggolaansho rasmi ah oo ka yimid hay’adaha ay khuseyso.

Dadka ku nool caasimadda Asmara ayaa lagu wargeliyay sharciyadan cusub. Qof kasta oo u tegay xafiisyada deegaanka (Kebeles) si uu u helo adeegyada dowladda, oo ay ku jiraan rukhsadaha safarka, ayaa loo sheegay xeerarka la cusboonaysiiyay.

Haweeney Eritrean ah oo ku nool Yurub, una warramtay BBC Amharic iyada oo codsatay in aan la magacaabin, ayaa sheegtay in waalidkeed ay u baahnaayeen fiiso bixitaan. Waxay xustay in hooyadeed loo oggolaaday, halka aabbaheed la diiday—taasoo ay u malaynayso inay la xiriirto xayiraadaha cusub.

Abaabulka milatari ayaa u muuqda mid ballaaran, waxaana la faray in ay is-diiwaangeliyaan dad ay ka mid yihiin kuwa qaba xaasas ee leh carruur iyo sidoo kale kuwa horey uga baxsaday waajibaadka qaran.

Mas’uuliyiintu waxay ballanqaadeen in kuwa dib u soo laabta aysan la kulmi doonin wax ciqaab ah. Sidoo kale, maxaabiis horey uga tirsanaa milatariga balse aan lagu xukumin dambiyo culus ayaa la sii daayay si ay dib ugu biiraan ciidamada.

Haween badan oo safarro ganacsi u taga Turkiga iyo Imaaraadka Carabta si ay uga keenaan badeecooyin yar-yar ayaa sidoo kale saameyn uu ku yeeshay xayiraadaha safarka. Warar soo baxaya ayaa sheegaya in laga yaabo in haweenka laftooda dhowaan lagu wargeliyo inay u soo xaadiraan xarumaha tababarka milatariga.

Xiisadda sii kordheysa ee u dhaxeysa Eritrea iyo Itoobiya ayaa walaac dhalisay, iyadoo laga cabsi qabo suurtagalnimada dagaal.

Toddobaadkan, dowladda Eritrea ayaa Itoobiya ku eedeysay inay “colaad hurinayso” kaddib markii madaxweynihii hore ee Itoobiya, Mulatu Teshome, uu maqaal ku qoray Al Jazeera. Maqaalkiisa, Mulatu wuxuu ku eedeeyay in Eritrea ay la shaqeyneyso garab ka tirsan Jabhadda Xoreynta Shacabka Tigray (TPLF) si ay Itoobiya u wiiqdo.

Iyadoo ay jireen warar sheegayay in dowladda Eritrea ay xirtay safaaraddeeda Addis Ababa, mas’uuliyiintu way beeniyeen sheegashadaas. Si kastaba ha ahaatee, xiriirka labada dal ayaa weli kacsan, waxaana jira cabsi laga qabo in xaaladdu kasii darto.