CIA-da oo sii daysay sir xasaasi ah oo ku saabsan arrin caalamku ku wareersanaa

[Deeq A.]

Langley (Caasimada Online) – Hay’adda Sirdoonka Maraykanka ee CIA ayaa muddo sanado ah ku adkaysanaysay in aanay haysan xog ku filan oo lagu go’aamin karo in xanuunkii safmarka ahaa ee COVID-19 uu si dabiici ah uga dhashay suuq xoolaha lagu iibiyo oo ku yaalla magaalada Wuhan ee dalka Shiinaha, ama inuu si kama’ ah uga soo baxay shaybaar cilmi-baaris oo halkaas ku yaalla.

Hase yeeshee, hay’addu waxay soo saartay qiimayn cusub toddobaadkan, iyadoo falanqeeyayaashu ay sheegeen in ay hadda aaminsan yihiin in fayrasku uu ka soo baxay shaybaarka.

Saraakiishu waxa ay sheegeen in aanay jirin xog sirdoon oo cusub oo ka dambaysa isbeddelka hay’adda. Balse, waxa ay ku salaysan tahay isla caddeymihii ay bilihii la soo dhaafay baaritaan ku hayeen.

Si kastaba ha ahaatee, falanqayntan ayaa qayb ahaan ku salaysan in si dhow loo eegay xaaladihii ka jiray shaybaarada ammaankoodu aadka u sarraysnaa ee ku yaallay gobolka Wuhan ka hor intii aanu cudurku dillaacin, sida ay sheegeen dad xog-ogaal u ah shaqada hay’adda.

Afhayeen u hadashay hay’adda ayaa sheegtay in aragtida kale ay wali tahay mid macquul ah, ayna hay’addu sii wadi doonto qiimaynta xog kasta oo sirdoon oo cusub oo la isku hallayn karo.

Qaar ka mid ah saraakiisha Maraykanka ayaa sheegaya in dooddani aanay wax badan ka beddelayn xaqiiqda: Dowladda Shiinaha ayaa ku guuldarraysatay inay nidaamiso suuqyadeeda ama ay kormeer ku samayso shaybaaradeeda. Laakiin kuwa kale waxay ku doodayaan in ay tahay arrin muhiim ah oo xagga sirdoonka iyo sayniska ah.

John Ratcliffe, oo ah agaasimaha cusub ee CIA, ayaa muddo dheer taageersanaa aragtida ah in fayrasku uu ka soo baxay shaybaarka. Wuxuu sheegay in ay tahay xog sirdoon oo muhiim ah oo u baahan in la fahmo, ayna saamayn ku leedahay xiriirka Maraykanka iyo Shiinaha.

Ku dhawaaqista isbeddelkan ayaa timid wax yar kaddib markii Mr. Ratcliffe uu u sheegay wargeyska Breitbart News in aanu mar dambe doonayn in hay’addu “ka aamusto” doodda ku saabsan halka uu ka soo bilowday safmarka COVID-19.

Mr. Ratcliffe ayaa muddo dheer sheegayay in uu rumaysan yahay in fayrasku ay u badan tahay in uu ka soo baxay Machadka Wuhan ee Virology.

Saraakiisha ayaa sheegay in hay’addu aanay ra’yigeeda u weecinaynin madax cusub, ayna qiimaynta cusub ay muddo soo socotay.

Toddobaadyadii ugu dambeeyay ee maamulka Biden, Jake Sullivan, oo ah La-Taliyaha Amniga Qaranka, ayaa amar ku bixiyay in dib u eegis cusub oo sir ah lagu sameeyo halka uu ka soo bilowday safmarka.

Qayb ka mid ah dib-u-eegistaas, agaasimihii hore ee hay’adda CIA, William J. Burns, ayaa u sheegay falanqeeyayaasha in ay u baahan yihiin in ay mowqif ka qaataan halka uu COVID ka soo bilowday, in kasta oo uu sheegay in aanu isagu midna taageersanayn, sida uu sheegay sarkaal sare oo ka tirsan sirdoonka Maraykanka.

Sarkaal kale oo sare oo Maraykan ah ayaa sheegay in ay ahayd go’aanka Mr. Ratcliffe in uu xogta sirta ka qaado oo uu sii daayo falanqaynta cusub.

Tan iyo markii uu dillaacay safmarka, waxaa jiray su’aalo la iska waydiinayo in labada shaybaar ee coronavirus-ka ku baarayey magaalada Wuhan ay si adag u raaceen hab-maamuuska badbaadada iyo in kale.

Hay’addu waxay qiimaynteeda cusub ku samaysay “kalsooni hoose,” taasoo macnaheedu yahay in xogta sirdoon ee ka dambaysaa ay tahay mid aan dhammaystirnayn oo goos-goos ah.

Xitaa iyadoo aanay jirin xog adag, haddana aragtida sheegaysa in fayrasku uu ka soo baxay shaybaar ayaa taageero ka helaysa hay’adaha sirdoonka. Laakiin falanqeeyayaasha qaarkood ayaa su’aal ka keenay xikmadda ku jirta in mowqif la beddelo iyadoo aanay jirin xog cusub.

Saraakiishii hore ayaa sheegaya in aanay diiddanayn baaritaan cusub oo lagu sameeyo xogta sirdoonka ee la xiriira halka uu COVID ka soo bilowday oo uu sameeyo maamulka Trump. Madaxweyne Biden ayaa amar ku bixiyay dib u eegis cusub oo lagu sameeyo xogta sirdoonka horraantii xilligiisa kaddib markii saraakiisha ay u sheegeen Aqalka Cad in ay hayaan xog aan weli la baadhin.

Mr. Ratcliffe ayaa walaac ka muujiyay siyaasadaynta hay’adaha sirdoonka. Mr. Ratcliffe, oo ahaa agaasimaha sirdoonka qaranka ee maamulkii koowaad ee Trump, ayaa qormo uu ku qoray Fox News sanadkii 2023 ku dooday in CIA aanay doonayn in ay taageerto aragtida ah in fayrasku uu ka soo baxay shaybaar si ay uga fogaato dhibaatooyin dhanka geopolitics-ka ah oo soo wajaha maamulka Biden.

“Dhibaatada dhabta ah ayaa ah, qiimaynta keliya ee ay hay’addu samayn karto – taasoo ah in fayras dilay in ka badan hal milyan oo qof oo Maraykan ah uu ka soo bilowday shaybaar ay maamusho Xisbiga Shuuciga Shiinaha (CCP) kaas oo cilmi-baaristiisa ay ku jirtay shaqo loo hayay milatariga Shiinaha – waxay leedahay saamayn aad u wayn oo dhanka geopolitics-ka ah oo uusan maamulka Biden doonayn in uu si toos ah u wajaho,” ayuu ku yiri qormadaas, oo uu la qoray Cliff Sims, oo ka mid ahaa kaaliyeyaashiisa sare.

Senatarka Tom Cotton, oo ah Jamhuuri ka soo gala gobolka Arkansas, ahna guddoomiyaha cusub ee Guddiga Sirdoonka ee Aqalka Senate-ka, ayaa muddo dheer sheegay in uu u malaynayo in safmarku uu ka soo bilowday mid ka mid ah shaybaarada Wuhan, wuxuuna ammaanay isbeddelka ku yimid go’aanka hay’adda.

“Hadda waxa ugu muhiimsan waa in Shiinaha laga dhigo in uu bixiyo magdhowga cudurka uu ku sii daayay adduunka,” ayuu yiri Mr. Cotton.

Mr. Ratcliffe ayaa sheegay Khamiistii, markii la dhaariyay, in baaritaanka halka uu COVID ka soo bilowday ay tahay mudnaanta “Maalinta 1-aad”.

“Waxaan u malaynayaa in sirdoonkeena, sayniskeena iyo caqligeena saliimka ah ay dhammaantood muujinayaan in asalka COVID uu ahaa likitaan ka dhacay Machadka Wuhan ee Virology,” ayuu u sheegay Breitbart.

 “Laakiin CIA ma aysan samayn qiimayn taas ah ama ugu yaraan si fagaare ah uma aysan sheegin qiimayntaas. Marka waxaan diiradda saari doonaa arrintaas oo aan eegi doonaa xogta sirdoonka, waxaanan xaqiijin doonaa in dadweynuhu ay ogaadaan in hay’addu ay ka baxayso aamusnaanta.”

Saraakiisha sirdoonka ee sarsare ee maamulka Biden ayaa difaacay hab-raacooda iyo qaab-dhismeedkooda shaqo. Waxay sheegeen in aanay jirin xog sirdoon oo la qariyay, waxayna ku adkaysteen in siyaasaddu aanay wax door ah ku lahayn falanqayntooda.

Saraakiishan ayaa sheegaya in ay jiraan dooddo macquul ah oo xooggan oo taageeraya labada aragtiyood ee ah in fayrasku ka soo baxay shaybaar iyo in uu si dabiici ah ku abuurmay, balse aanay jirin xog sirdoon oo go’aan kama dambays ah ka gaadhi karta labada dhinac midkoodna.

Si loo xoojiyo aragtida sheegaysa in fayrasku uu si dabiici ah ku abuurmay, saraakiisha sirdoonka waxay jeclaan lahaayeen in ay helaan xayawaankii u gudbiyay bini’aadamka ama ay helaan fiidmeer sidday fayraskii asalka u ahaa coronavirus-ka sababa COVID.

Sidoo kale, si loo xaqiijiyo in fayrasku uu ka soo baxay shaybaar, hay’adaha sirdoonka waxay jeclaan lahaayeen in ay helaan caddeyn muujinaysa in mid ka mid ah shaybaarada Wuhan uu ka shaqaynayay fayras awoowe u ah midka si toos ah u horseeday cudurka.

Midkoodna caddeymahan lama helin.

Laakiin Mr. Ratcliffe wuxuu ballan-qaaday CIA ka firfircoon, waxaana suurtogal ah in uu amro tallaabooyin dheeraad ah oo lagu dhex galo shaybaarada Wuhan ama dowladda Shiinaha si loo raadiyo xog dheeraad ah.

Ma noqon doonto sir fudud in la soo helo. Saraakiisha sarsare ee dowladda Shiinaha ma oga, mana rabaan in ay ogaadaan, sida ay sheegeen saraakiisha Maraykanka. Marka haddii ay jirto xog sirdoon, waxay u badan tahay in ay ku qarsoon tahay meel ay adag tahay in la gaaro.

Saraakiisha sirdoonka ee la waraystay toddobaadyadii u dambeeyay ayaa sheegaya in ay suurtogal tahay in caddeyn noocaas ah ay ku jirto shaybaar ku yaal Shiinaha, ugu yaraan aragti ahaan. Laakiin, waxay yiraahdeen, waxay weli u badan tahay in jawaabaha su’aalaha ku saabsan asalka fayraska ay ka imaan doonaan horumar dhanka sayniska ah, ee aysan ka imaan doonin xog sirdoon oo la helay.

Intii lagu jiray maamulkii Biden, hay’adaha sirdoonka ayaa u janjeeray dhanka aragtida ah in fayrasku uu ka yimid suuqa. Laakiin saraakiisha ayaa si fudud u qirtay in aysan ahayn arrin la hubo.

Shan hay’adood, oo ay ku jiraan Guddiga Sirdoonka Qaranka iyo Hay’adda Sirdoonka Difaaca, ayaa qiimeeyay in soo-gaarista dabiiciga ah ay u badan tahay in ay sababtay cudurka. Laakiin waxay sheegeen in ay kalsooni hoose oo keliya ku qabaan qiimayntooda.

Ilaa hadda, laba hay’adood, FBI-da iyo Waaxda Tamarta, ayaa u maleeyay in fayrasku uu ka soo baxay shaybaar. Laakiin aragtiyahoodu way kala duwan yihiin. FBI-du waxay rumaysan tahay in fayrasku uu ka yimid Machadka Wuhan ee Virology. Waaxda Tamarta waxay taageertay shaybaar kale, Xarunta Wuhan ee Xakamaynta Cudurrada.

Saraakiisha ayaan sheegin in CIA ay aaminsan tahay in mid ka mid ah labada shaybaar uu yahay isha ugu macquulsan ee fayraska.