Nuur Cadde Ali Amiriko names that forever will live in Infamy

[General Duke]

 

Nuur Cadde oo Lagu Abaal Mariyey in Dadka Soomaaliyeed aysan Xuquuq ku yeelan Dhulka Soomaaliyeed?

Daabaco | Print | Faafin: SomaliTalk.com | Sunday, November 15, 2009

 

Nuur Cadde oo Lagu Abaal Mariyey in Dadka Soomaaliyeed aysan Xuquuq ku yeelan Dhulka Soomaaliyeed?

 

Dhammaadkii sannadkii 2008, ayaa heshiis waxaa kala saxiixday xukuumaddii uu ra’iisul wasaaraha ka ahaa Nuur Xasan Xuseen (Nuur Cadde) iyo Midowga Yurub. Waxaa heshiiskaas DFKMG u saxiixay safiirka u fadhiya Nairobi. Sida aan hoos ku arki doono waxaa heshiiskaas la saxiixay xilli aan DFKMG lahayn madaxweyne. Hoos ka akhri wixii heshiiskaas ku qornaa oo Af-Soomaali loo rogey iyo faallo kooban oo ku saabsan heshiiskaasi sida uu xad gudubka ugu yahay xuquuqda qaranimada Soomaalida.

 

Heshiiskan oo ku soo baxay faafinta rasmiga ah ee Midowga Yurub (Official Journal L 010 , 15/01/2009 P. 0029 – 0034), waa kan:

[General Duke]

source

[General Duke]

Faallo Kooban

Gumaysiga Reer Yurub ee Qarniga 21-aad

 

Runtii waa nasiib darro haysata Ummadda Soomaaliyeed, gaar ahaana Madaxda Soomaaliyeed, kaddib intii dowladdii Soomaaliya bur burtay waxaa soo baxaya heshiisyo laga argagaxo oo dhammaantood ay ku saxiixan yihiin Masuuliyiin Magac iyo Darajo sare kulahaa Dowladii Milatariga. Ma qof Bini aadam ah ayaa aamini kara shakhsi loo tababaray inuu ilaaliyo amniga Qaranka, khibrad ciidan oo ugu yaraan 40-tan sano ahna leh, isla markaana fikrad ka haysta sida caalamku maanta u shaqeeyo, oo wadamo badan tagay ama wax kubartay (Col. Nuur Xasan Xuseen R.Wasaarihii labaad ee DFKM), ayaa aqbali kara/saxiixi kara/ ogaalan kara/ loola imaan karaa hadalaan ku xusan Heshiiskan!. Imisaan oran karaa waa qab qable aan aqoon lahayn jahli ayaa u geeyey waxyaabo baddan, Dowladii Siyaad Barre waxa ugu muhiimsan ee Saraakiisha iyo Ciidamada ay barto waxay ahayd Difaacidda Qaranka Soomaaliyeed, Dhul, Cir iyo Badd laga difaaco Cadowga Soomaaliya. Waxay kaloo ummadda kala hadli jirtay inay Soomaaliyeed Shantii qaybood ee Gumaysigii reer Yurub u qaybiyey dib loo mideeyo. Arintaasna waxaa cadayn u ah Dagaalkii 77 lala galay Dowlada Itoobiya oo dad badan oo Soomali ah aaminsanyihiin kadib markii Ruushku jabiyey Ciidamadii Soomaaliya inay qaybta ugu wayn ku leedahay burburka Qaranka Soomaaliyeed. (Soomaaliya waxay gumaystayaashii Yurub hore ugu kala qaybiyeen shan qaybood.)

 

Sida aad kor kusoo aragtay qodobadaan kore oo dhan wax xuquuq ah oo ay siinayanaa ummadda Soomaaliyeed iyo dhulkooda midna jirin, una muuqda nooc gumaysi ah oo cusub, waxaana ugu magac bixin karraa (Gumaysiga reer Yurub ee Qarniga 21-aad) waxaan soo qaadan doonaa dhowr qodob oo kaliya qodabada oo dhan waa isku ujeedo, waana lagu soo celceliyey hadalada si mustaqbalka aan looga gar helin. Qodaba oo dhana waxay xuquuq cusub usiinayaan reer Yurub inay Wadanka Soomaaliyeed siday doonan ugu takri falaan, raga Madaxda ah oo ogolaaday heshiiskaana waxay dhaxal wareejiyeen Wadanka Soomaaliyeed oo dhan. Waxaan is kor taagi doonaa dhowr qodob.

 

Qodobka 4-aad

 

EUNAVFOR shaqaalahoodu waxay gelikaraan ciidda dhulka Soomaaliya waxa keliya oo looga baahan yahay waa sida ku cad qodobka 3 (1). Waa laga dhaafay ama ma qabanayaan sharciga la xiriira baasaboorka iyo dal-ku-galka, (Visa) baaritaanka immigartion-ka, iyo hubinta custom-ka, marka ay ka baxayaan ama inta ay ku dhex jiraan dhulka Soomaaliya.

 

2. EUNAVFOR shaqaalahooda waa laga dhaafay (ma qabanayaan) sharciyada Soomaaliya ee la xiriira diiwaan gelinta iyo hubinta dadka Ajnabiga ah ee dalka soo geleya, laakiin ma yeelanayaan xuquuq deganaansho rasmi ah ama xuquuq madani ah ee dhulka Soomaaliya.

 

3. EUNAVFOR Dhaqaalahooda iyo aaladahooda (ay ku safrayaan ) lagu safarka ee geleya ama dhex maraya ama jooga gudaha dhulka Soomaaliya ee taakulaynaya hawlgalka waxaa laga dhaafay ama ma qabanayo wax kasta oo muujinaya in la ogaado inta ay leegyihiin alaabtaasi, loogama baahna dukumiinti, sidoo kale waxaa laga dhaafay ama loogama baahna haba yaraatee in la eego waxa ay wataan.

 

4. EUNAVOR shaqaalahoodu waxay dhulka Soomaaliya ku wadan karaan gawaari, maraakiib iyo diyaarado, haddii ay wataan laysan dalalka (qaybta ka ah howl galka) ama caalami ah ama militari, ama shatiga lagu wado maraakiibta ama laysanka lagu wado diyaaradaha, ee ku haboon.

 

Qodobka 4-aad wuxuu leeyahay waxaa kaliya oo laga rabaa inay wataan calaamada howlgalkaan cusub loo sameeyey ee EUNAVOR oo kaliya, haday calaamadaas wataan waxkale oo laga rabo majirto (Uniform). Lagama doonayo Baasaboor iyo inay wadanka Soomaaliya Visa kusoo galaan ama ku joogaan, sidoo kale waxaa laga dhaafay in hay’ada socdaalku baarto ama waydiiso wax sharci ah iyo dhinaca Custom-ka iyo Xuduuda oo aan wax baaritaan ah ku samayn karin, macnaha qodobkan oo kooban waa waxay ka xuquuq badan yihiin Muwaadinka Soomaaliga ah. Sidaas maxaan u leenahay marka laga yimaado qofka shacabka ah ee Soomaaliga ah, dhamaan qaybaha kala duwan ee Dowlada waxay wadanka uga baxaan Baasaboor Dubamaasi ah, ha ahaadeen Hay’ada fulinta ama Mudanayaasha Baarlamaanka, Xasuusnowna Dowladu waxay qabanayso waa shaqo guud, sida qaalibka ah. Wali lama hayo Sharci sheegaya qofka muwaadinka ah inuu wadankuu doono ha ahaadee uu Baasaboor la’aan, ama Teesaraha aqoonsiga la’aantiis xataa wadankiisa dhexdiisa u kala safri karo. Shaqaalaha howl galkaan loo soo ka xaysto wadankay doonaan ha ahaadeen e waxaa laga dhaafay in magac laga qoro ama la waydiiyo meesha ay ka yimaadeen, wadanka way iska soo gali karaan, meeshay doonaana waa aadi karaan. lama yaqaano waxay ku joogaan, majiraan sharci lasiiyey oo ka dhacaysa, sida Visa-ha Dal ku galka, Daganaansha wadanka ama dhalashada wadanka. Shaqaalaha dhulka Soomaaliya waxay ku wadan karaan nooc kasta oo gaadiid ah Cir, Dhul iyo bad, lagamana rabo wax sharci ah, haday kamid yihiin dalalka qaybta ka ah howl galka, ama wataan shatiyada wadamadooda, sida; kan gaariga lagu kaxeeyo.

 

Waxaa ka siidaran intaan soo xusnay wax kasta oo ay wataan sida; dhaqaalahooda iyo qalab ama waxkasta oo ay wadanka lasoo galayaan waxaa laga dhaafay in la ogaado waxa ay yihiin iyo inta ay leeg yihiin, wax sharci ah oo looga baahan yahayna majirto. Micnaha hadalkan ku jira waa, sida caadiga ah ee aduunka looga macaamilo waa, marka wadan lala galayo alaab ama dhaqaale waxaa lasocda waraaqo cadaynaya, noocooda, tiradooda, meeshay kayimaadeen, cida iska leh iyo waxa lagu qabanayo ama sababta loosoo safriyey, Number-ka 3-aad wuxuu leeyahay waxaas oo dhan lagama rabo. Haday sun keenaan nasiibkood, haday Subag keenaana nasiibkood.

 

8. Arrimaha la xiriira hawlgalka awgeed, EUNAVFOR iyo aaladahooda wax lagu qaado waxay adeegsan karaan jidadka dadweynaha, buundooyinka, marsooyinka, garoonada iyo dekedaha ayagoo aan bixin wax lacag ah, aan bixin kiro ama khidmad, aan bixin cashuur, iwm. EUNAVFOR lagama dhaafin (lagama cafin) kharash macquul ah ee adeeg loo qabtay oo la xiriirta adeegyada ay bixiyaan ciidamada hubaysan ee Jahmuuriyadda Soomaaliya.

 

Qodobkaan waa iska cadyahay, kaliya waxaan xusaynaa adeegsiga wadoonyinka iyo meelaha kale ee ay marayaan wixii khasaare soo gaara lama xusin cida masuuliyadeeda qaadaysa.

 

Qodobka 5-aad

 

1. EUNAVFOR maraakiibtooda iyo diyaaradahoodu waa in ay ahaadaan lama taabtaan (ama laguma xad gudbaan). Kuwaas oo hay’adaha Soomaaliya aysan geli karin ayagoo aan amar ka qaadan taliyaha ciidamada Midowga Yurub,

 

2. EUNAVFOR maraakiibtooda iyo diyaaradahooda iyo weliba aaladahooda wax lagu qaado waa in ay ahaadaan kuwo ka caaggan oo aan la baari karin, wax la weydiin karin oo dacwad lagu oogi karin.

 

3. EUNAVFOR iyo maraakoobtooda, diyaaradahooda, alaabtooda iyo dhaqaalahooda, meelkasta oo ay ahaadaanba waa in ay ahaadaan lama taabtaan oo aan lagu fulin karin ama lagu qaadi karin nimaadka sharciga.

 

4. EUNAVFOR kaydkooda (archive) iyo dukumiintigoodu waa lama taabtaan (caaggan) xilli kasta oo ay ahaato, waqti kasta oo ay noqoto (immunity).

 

5. Wada xiriirka rasmiga ah ee EUNAVFOR waa lama taabtaan (xafidan). Wada xiriirka rasmiga ah waxaa macnaheedu yahay dhammaan xiriirka la xiriira hawlgalka iyo arrimaha fulineed ee la xiriira (waa lama taabtaan).

 

Qodobkan shanaad markaad aragto waxaad ilaawaysaa kuwii kasii horeeyey inkastoo uu xoojinayo qayb kamida kuwii aan soomaray. Wuxuu leeyaha Noocyada gaadiidka Midowga reer Yurub lama fiirin karo lamana gali karo meelkasta oo uu joogo, waxaa ka caagan in labaaro Diyaaradahooda iyo Maraakiibtooda, wax su’aal ahna aan lawaydiin, haday xadgudbaana wax dacwad ah lagu soo oogi karin. Waa yaabe dalka yaa iska leh, mawadan Midowga reer Yurub ka mid ah baa, xageese aduunka aan ku noolahay sidaas looga dhaqmaa, waxkasta oo ay wataan waa ka wayn yihiin sharciga waa lama taabtaan, sharci laguma qaadaan. Arintan si fiican u dhuux “Kaydka xogtooda, wada xiriirka howlgalka ee rasmiga ah waa laba taabtaan, xili kasta oo ay ahaato” Taas macnaheedu waa howsha ay u joogaan cid og majirto, haday wadanka sahamin kusameeyaan lama ogaan karo, waxkasta oo kuwada hadlaan iyaga kaliya ayaa is og. Qodobadaan kore markaad akhrido miyaadan qirayn inaan gumaysi galay Qarniga 21-aad, gumaysigana uu qayb kayahay Sarkaal sare oo loo tababaray difaaca Dalka iyo Dadka, Col. Nuur Xasan Xuseen.

[General Duke]

Bishii October 2008 ayaa Ergeyga Gaarka ah ee QM u qaabilsan Soomaaliya Axmed Walad Cabdalla waxa uu bilaabay ama uu lahaa asaaskii diyaartii akhbaarta Soomaaliya ee la xiriirta cabirka badda ee Qalfoofka Qaaradda wixii ka durugsan 200 mayl badeed. Waxaa xilliyadaas soo shaac baxayey khilaaf ku kala dhex jirey xukuumadda FKMG, gaar ahaan madaxweynaha iyo ra’iisul wasaaraha.

 

November 1, 2008 ayaa ra’iisul wasaarahii DFKMG Nuur Xasan Xuseen (Nuur Cadde) waxa uu warqad u diray Midowga Yurub qaybta u qaabilsan Arrimaha Dibadda, ammaanka iyo siyaasadda, warqaddaas oo jawaab u ahayd wada shaqayn ay reer Yurub usoo bandhigeen. Waxaana taas ku xigtey warqad wargelin ah oo Dawladda Federaalka Kumeelgaarka ay November 14, 2008 u dirtay Xoghayaha Guud ee QM.

 

C/laahi Yuusuf Axmed waxa uu xilka madaxweyna-nimada DFKMG iska casilay December 29, 2008. Laba maalmood kaddib ayaa magaalada Nairobi December 31, 2008 waxaa heshiis ku kala saxiixday Wakiilka Soomaaliya u fadhiya Nairobi iyo Midowga Yurub. Heshiiskaas oo ku saabsan Dhulka, Badda iyo Hawada dalka Jamhuuriyadda Soomaaliya in ay geli karaan ciidamada Yurub ee loogu magac daray EURAVFOR. (Gumaysiga reer Yurub ee Qarniga 21-aad)

[Haatu]

Intaas oo dhan ma akhrin kariyee, summarize for me please.

[General Duke]

Markii la soo dhisay xukuumadda uu madaxweynaha ka yahay Sheikh Shariif, waxay durbadiiba Kenya la gashay heshiis muran gelinaya badda Soomaaliyeed. Heshiiskaas oo hadda uu Cumar C/rashiid ku tilmaamay mid xad gudub (Violation) ay ku kacday Kenya. Laakiin ilaa hadda DFKMG aysan si rasmi ah uga laaban heshiiskaas, aqbalina diidmadii baarlamaanka, isla markaasna aan diidmadaas loo gudbin QM.

 

Bishii June 2009 ayaa xukuumadda Sheikh Shariif waxay Nuur Xassan Xussen (Nuur Cadde) u magacawday Safiirka dalka Talyaaniga iyo Ergayga DFKMG u wakiilka uga ah Midowga Yurub. Arintaas oo u muuqata abaalmarin shaqada xooga leh ee uu qabtay, shaqadaas oo ah inaan muwaadinka Somaaliyeed ciidiisa gudaheeda wax xuquuq ah ku lahayn.

 

Gabagabadii Waxaa muuqata ummadda Soomaaliyeed inay meelkasta ka dayacantahay meel fiyow iyo meel loo ciirsadaa midna aysan jirin, Qaybaha kala duwan ee Ummadda Soomaaliyeed waxaa la gudboon in dhibaatooyinka nagu hareeraysan si wanaagsan loo daalacdo, xoogana la saaro sidii looga bixi lahaa. Marka ugu horaysa waxaa nagu waajiba inaan barano ishana ku hayno kuna cambaarayno kuwa saxiixaya qodobo ummadda Soomaaliyeed lagu hagar daamaynayo, sida ugu wanaagsan oo kuwaas looga guulaysan karona waa inaan xooga saaraa sidii Soomaaliya Dowlad Caadil ah uga dhalan lahayd. Waaqica nagu hareeraysan wuxuu nabarayaa inaan cadowga gudaha noogu jira marna iska celin karin hadaan dowlad lahelin. Arinta kaloo muhiimka ah waxay tahay in heshiiskaas Baarlamaanka la keeno, si dag dag ahna waxba kama jiraan looga dhigo, sidoo kale in Dowlada hada jirtaa ay ka Codsato Midowga Reer Yurub inay isaga baxaan Wadanka Soomaaliya, iyadoo arintaas adag tahay in laga fisho maadaama ay ku fashilmeen inay kabaxaan heshiiskii Is-Afgarad oo kan ka fudud, hadana saas ay tahay in wax loo sheego lagama quusanayo.

 

Shaqada ugu Muhiimsan ee dad badan hada qaban karaan waa in cidkasta oo awood u leh inay wax qorto ama baaritaan samayso ama xoghaysa inay is xilqaanto oo fadhiga laga kaco, maxaa yeelay Soomaalidu waxay tiraahdaa “Nimaan hadlin Hooyadiis Qadisay”. Sidoo kale waxaa layiraahdaa “Aamusidu waa aqbalaad” Hadii lahadlo laba faa’iido ayaa lagaarayaa a) Mida koowaad waa In ummadda la wacyi galiyo, ummaduna ay barato waxa kamaqan ama ay diidantahay, markaasna ay aqoon ku doodo. b) Arinta labaad waa in Cadowgaagu ogaado inaadan hurdin aadna ogtahay waxa lagula maagan yahay, iyo in Kayd Taariikheed loo reebo jiilasha soo socda. Fadhiga halaga kaco “Cidna uma maqna Ceelna uma qodna”.

[Gabbal]

Saaxiibadu sidaas bay ku kala tagaan. Yesterday best friends, today vilified nemesis.