Maxaa ka jira ‘xiriirka iyo kulamada’ dhexmaray dowladda Soomaaliya iyo Israel?

[Deeq A.]

Warbaahinta Israel ayaa baahiyay qorshe ay sheegeen in wasaaradda arrimaha dibeda ee dalkaas ay ku dooneyso inay xiriir kula yeelato Soomaaliya, iyaga oo sheegaya inay kulamo dhexmareen madax sare oo ka kala socda Soomaaliya iyo Israel.

Waxay warbaahintu intaas ku dartay inay qorshaha xiriirka labada dal uu salka ku hayo heshiiska Abraham kaas oo fure u ahaa in uu hagaago xiriirka Israel ay la leedahay Imaaraatka Carabta, Baxreyn, Morocco sanadkii 2020kii.

Heshiikaas oo madaxda Falastiin ay ku tilmaameen in uu yahay ‘qiyaano’ ayaa balaariyay xiriirka dublumaasiyadeed iyo kan ganacsi iyo isu-socod ee dalkaas ay la leeyihiin Israel. Laakiin heshiiskaas ayaa Israel ku qasbayay inay hakiso qorsheha muranka dhaliyay ee ay ku qabsaneyso qyeb cusub oo ka mid ah daanta galbeed.

Israel ayaa hadda dedaal ugu jirto xiriir ay la yeelato dalalka Islaamka oo uu ku jiro dalalka uu dadka badan dunida muslimiinta ee Indonesia, Mauritania, iyo Niger.

Sida uu faafiyay wargeyska Israel ee Israel Hyaom, waxaa qorshaha balaarinta heshiiska Abraham 2020 kaalin weyn ku leh Xoghayaha Arrimada Dibeda ee Mareykanka Antony Blinken, La-taliyaha Amniga Qaranka madaxweynaha Mareykanka Jake Sullivan, iyo Ergayga gaarka ah ee Amos Hochstein.

Dowladda Raysal wasaare Benjamin Netanyahu ayaa ilaa iyo hadda ku guuleystay inay xiriir la yeelato dalal dhowr oo Muslim ah oo ku yaal Afrika, oo ay ka mid yihiin Chad oo safaarad ka furatay Israel, iyo Sudan oo wasiirka arrimaha dibeda ee Israel ee hadda xilka haya uu noqday kii ugu horreeyay ee booqda dalkaas

Xiriirka Soomaaliya iyo Israel iyo warbaahinta Israel
Soomaaliya iyo Israel weligood ma yeelan xiriir dublimaasiyadeed, iyada oo Soomaaliya ay ka mid ahay dalalka ugu mayalka adag ee sida weyn u taageera qadiyadda Falastiin ilaa berrigii xorriyada.

Laakiin dhowr ka mid ah warbaahinta Israel ayaa si kordheysa u tebinayay in madaxda Soomaalida ay muujiyeen inay danyenayaan xiriir ay la yeeshaan Israel.

Wargeyska Times of Israel ayaa horey u baahiyay in labadii madaxweyne ee ugu dambeysay, Maxamed Cabdulaahi Farmaajo iyo Xasan Sheekh Maxamuud, ay la kala kulmeen Raysal wasaaraha Israel Netanyahu 2020kii iyo 2016kii.

Wargeyska oo soo xiganaya dublumaasiyiin aysan shaacin magacyadooda ayaa tilmaamay in labada madaxweynaha ay safar qarsoodi ah ku tageen Tel Aviv xilliyo kala duwan iyaga oo kulan la yeeshay Benjamin Netanyahu.

War kale oo la faafiyay sanadkii hore ayaa sheegay in markale madaxweyne Xasan Sheekh uu safar qarsoodi ah ku tagay Israel xilli uu booqasho ku joogay Imaaraatka Carabta bishii Juun ee sanadkii hore.

Warkaas ayaa soo baxay kadib markii xubnaha waftiga madaxweynaha la socday lagu karantiilay hoteelkii ay ka tageen Imaaraatka kadib markii laga helay fayruska Karoona, taas oo kordhisay maalamaha safarka madaxweynaha ee dalkaas oo markii hore loo qorsheeyay labo cisho.

Afhayeenkii madaxweynaha ee xilligaas Cabdikariim Cali Kaar ayaa beeniyay warkaas, isaga oo sheegay in uusan jirin wax xiriir dublumaasiyadeed oo u dhexeeya Soomaaliya iyo Israel. Xafiiska madaxweynihii hore ee Soomaaliya Maxamed Farmaajo ayaa iyaga na dhankooda beeniyay in madaxweynuhu booqday Israel, iyaga oo ku tilmaamay warka Wargeyska Times of Israel mid aysan wax ba ka jirin.

Laakiin wasiirkii arrimaha dibeda ee Soomaaliya ee xilligii dowladdii Farmaajo, Axmed Cawed ayaa BBC u sheegay in uusan xaqiijin karin ama uusan beenin karin safarkaas.

Waxa uu tilmaamay in madaxweyneyaasha Soomaaliya ay galaan safaro iyo howlo aysan wasiiradda arrimaha dibeda ku wehlin ama aysan wax kala socon, isaga oo si gaar ah u tilmaamay inay jiraan safaro iyo howl badan oo khuseeyay wasaaradda arrimaha dibeda oo xilligii uu xilka hayay aan wax badan looga sheegin, kuwaas oo ay ka mid yihiin xiriirka Soomaaliya iyo Eritrea.

“Way dhici kartaa sababtoo madaxda Soomaalida ayaan aqaan, oo meelwalba ayay u geli karaan wax walba oo ay u arkaan dantooda,” ayuu yiri Danjire Axmed Ciise Cawed oo ahaa Wasiirka Arrimaha Dibedda Soomaaliya intii u dhexeysay Janaayo 2018 ilaa Nofeembar 2020.

Qaran News