Sidee 34 sano jirkan u noqday shakhsiga ugu awoodda badan dunida Muslimka ?

[Deeq A.]

Sidee 34 sano jirkan u noqday shakhsiga ugu awoodda badan dunida Muslimka ?

Waxey aheyd sanadkii 2004-tii, markii Salman bin Abdulaziz, oo ah guddoomiyaha magaalada Riyadh, taliyaha ciidanka, kaasoo weerarey kooxdii BBC-da ee aan ka midka ahaa. Weerarkani, si xun ayaa la iiggu dhaawacey, halka sawir qaade Simon Cumbers uu u dhintey dhaawac kasoo gaarey xabado. Waxey ii sheegeen in amiirka uu igu soo booqday isbitaalka, si uu aniga ii arko, laakiin ma aanan laheyn wax xis ah, ma aanan xasuusan, maxaa yeelay, waan miir daboolnaa.

Hadda, Salmaan bin Abdiaziz waa boqor. Boqor daciif ah oo caafimaadkiisu liito. Xitaa 2013-kii, waxaad dhihi kartaa sidaas ayuu ahaa, sababtoo ah wuxuu u socday si dhib ah, waxaana dhib ku ahaa hadalka.

Ninkan dada yar, ayaa qiyaastii wuxuu jiray 28 sano, wuxuuna noqon doonaa boqorka uggu yar dunida, iyo ninka kasbada hadalhaynta ugu badan CarabtaWaxey aheyd sanadkii 2004-tii, markii Salman bin Abdulaziz, oo ah guddoomiyaha magaalada Riyadh, taliyaha ciidanka, kaasoo weerarey kooxdii BBC-da ee aan ka midka ahaa.

Kiiskii Khashoggi

Bishii October 2, sanadkii 2018-kii, kadib markii uu galey safaaradda yare ee Sucuudiga ku leeyahay Istanbul, wariye naqdiya Mohamed bin Salman, waa Jamal Khashoggi, ayaa waxaa diley koox sirdoonka Sucuudiga ka tirsan, oo laga soo direy Riyadh. Way dileen, way jar jareen, markaa kadibna way iska tuureen meydkiisa.

Kumanaan qof ayaa lagu diley dagaalka lagu hoobtey ee aafeeyey Yemen, dad badan ayaa ku dhintey weerarada ay geysanayaan kooxaha xiriirka la leh Sucuudiga. Dad boqolaal gaaraya, kuwaasoo kasoo horjeeday Bin Salman, oo ay dad badan u yaqaanaan (MBS), ayaa la jirdiley intii ay kuxirnaayeen xabsiyada.

Ha yeeshee dilkii foosha xumaa ee Khashoggi, ayaa keenay in indhaha caalamka dhan ay kusoo jeesteen boqorka. Dowladda Sacuudiga, ayaa iska fogeysay dilkani. Laakiin dalalka Reer Galbeedka, ayaa aaminsan in Mohamed bin Salman, uu wax ka ogaa dilka iyo khaarijinta qoraaga.

Warbixino kale ayaa sheegaya in hey’adda sirdoonka Mareykanka (CIA), ay rumeysan tahay in dilka wariyaha uu amrey Mohamed bin Salman.

Weriyaha oo galaya qunsuliyadda Turkiga ee Istanbul 2018-kii sida uu qabtay muuqaalka CCTV

Boqorka ayaa qirtey ‘inuu mas’uul ka yahay wixii dhacey,’ laakiin taasi aaney micnaheedu aheyn in wax waliba oo dhacey inuu isagu qaadayo mas’uuliyaddeeda. Isaga iyo dowladdaba waxey iska diideen in ay ku lug leeyihiin dilka wariyaha. Sirta uggu weyn ayaa ah wixii ku dhacey la taliye hore ee Mohamed bin Salman oo aad uggu dhawaa. Waa Saud al Qahtani, waa duuliye hore.

Wuxuu ka ruqsaystay jagada duuliyenimada, waxyar kadib markii la qaarajiyey Khashoggi, wuxuu aad uggu dhawaa boqorka. Sida ay sheegayaan warbixino laga helayo sirdoonka, Al Qahtani ayaa ahaa isku xiraha uggu weyn ee dadka lagu daba galayo gudaha iyo dibaddaba dalka, isagoo isticmaalayey barnaamij gaara oo computer-rada ah

Jamal Khashoggi ayaa aad u dhaliili jiray dowladda MBS

Sanadkii 2017-kii, ayaa la xir xirey dad badan oo ku naqdinayey boqorka baraha bulshada ku kulanto ee internet-ka, kuwo u dhaq dhaqaaqa dimuqraadiyadda iyo xuquuqda aadanahana xabsiga ayaa loo taxaabay, wariye Khashoggi wuu ogaa in naftiisa ay halis lasoo gudboonaatey. Wuxuu u cararey Mareykanka bishii June ee sanadkii 2017-kii. Wuxuu bilaabay markii uu tagey Mareykanka inuu dhaleeceeyo hab dhaqanka dowladda, isagoo kusoo qorayey maqaaladiisa jariidadda Washington Post.

Qoraalladiisa owgood, magaca wariye Khashoggi ayaa cirka isku shareeray marka la eego Bariga Dhexe, iyadoo cabsi badan ay lasoo daristey badqabka wariyaha. Dilka looggu geystay safaaradda Sucuudiga yar ee ay Sucuudigu ku leeyihiin Turkey-ga, ayaa noqotey fadeexad caalamka oo idil wada gaartey, iyadoo ay dowladda Sucuudiga diiday ku lug lahaanshaha dilka wariye Khashoggi.

Dowladda Sucuudiga ayaa soo qabatey 11 ruux ee lagu tuhmay iney ku lug lahaayeen dilka wariyaha, inkastoo uu ku jiro mugdi badan xukunkooda, dad badan ayaa aaminsan in raggani lo ciqaabay si loo bariyeelo Maxamed bin Salman, iyo sidoo kale dowladda Sucuudiga si guud ahaaneed.

Sawirka Saud al Qahtani ee bartiisa Twitter-ka

Ilaa iyo intii Mohamed bin Salman uu noqdey dhaxal sugaha boqorka,waxaa jiray isku dayo badan oo lagaga bari yeelayo Mohamed bin Salman dhacdadani, si loo ilaaliyo sharafta dalka.

Muwaadiniin, dad u dhaq dhaqaaqa arrimaha bulshada, kuwa wax naqdiya iyo siyaasiyiin ka socda xisbiyada siyaasadda, in dhammaantood ay uggu danbeyn galeen xabsi, taasoo aan u oggoleyn iney qabsadaan qareeno ama in maxkamad lasoo taago,si dacwaddooda loo dhageysto. Sidoo kale, waxaa jirta warbixino ay gudbiyeen hey’addaha caalamiga ee xuquuqul insaanka, sida Human Rights Watch, taasoo lagu sheegay iney sara u kacdey xiritaanka dad badan, kuwaasoo aan loo meel dayin, oo ay kamid yihiin dad u dhaq dhaqaaqa arrimaha bulshada sanadkii 2018-kii.

Loujain al Hathloul, oo ah haweeney ugu dhax dabaal degtay dhalashadeeda 30-ka sano gudaha xabsi , ayaa lagu eedeeyey iney difaaceysay xuquuqda dumarka, ee u oggolaanshaha iney gawaarida kaxeeyaan.

Bishii September ee sanadkii 2018-kii, dacwad soo oogayaasha Sucuudiga, ayaa ku dhawaaqdey in qofkii soo bandhigo waxyaabo la xiriira sawiro qaaqaawan, in lagu xukumi doono shan sano oo xabsi ah, iyadoo lagu ganaaxi doono lacag dhan US $650,000

Mohamed bin Salman, ayaa qirey arrintani mar wareysi lala yeeshay, isagoo intaa raaciyey iney waxani dhacayaan markii isbadalo la sameeyo. Laakiin sidee nin aan la aqoon lix sano kahor, uu ku noqdey qofka ugu awoodda badan Bariga Dhexe? .

“Cunugii yaraa ee qaranka”

Wuxuu dhashey bishii August 31-geedii, sanadkii 1985-tii, Mohamed bin Salman, ayaa u korey sida uggu wanaasan, ee ay shanta kun ee carruurta kale ee reer boqor u hana qaadeen ee dalkani.

Isagoo kamid ah 13 carruur ah oo u dhaley boqorka, wuxuu intiisii badneyd carruurnimadiisii ku qaatey qasriga boqortooyada, kaasoo mar waliba la ilaaliyo. Wuxuu lahaa dad ilaaliya, kuwo cuntada u kariyo, iyo darawalo caawiyo isaga mar waliba.

Wuxuu ku bartey culuumta sharciga jaamacadda King Saud, iyadoo dad badan ay u qiimeeyaan inuu yahay ‘wiilkii qaranka’. Waa wax iska caadi ah dalka Sucuudiga in raggu guursadaan afar xaas, laakiin MBS, ayaa guursadey un hal xaas kaliya, wuxuu aad ugga gaabsadey in lala socdo noloshiisa gaarka ah

Colaadda Yemen

Siduu ku noqdey boqor awood badan

Jawaabta fudud waxey si sahal ah ku tahay isku darka awoodda siyaasadda, marka lagu biiriyo awoodda waalidkiis, gaar ahaan boqorka, iyo dabeecaddiisa shaqsiga ah iyo hibadiisa gaarka uu uggu leeyahay dowladnimada.

Ka gadaal markii uu ku biirey dowladda sanado kadib, isagoo uu ka siiyey jagooyin muhiim ah dowladnimada aabihiis, sanadkii 2015-kii, ayaa soo shaac bixidda Mohamed bin Salman bilaabatey iney aad u baahdo.

Geeridii boqor Abdullah, bishii January ee isla sanadkaas, ayaa la micna la aheyd in boqortooyada ay si buuxda gacanta uggu gashey aabihiis, Salman bin Abdulaziz, kaasoo talada la wareegay isagoo dadiisu tahay 80 sano jir.

Markaas ayaa loo magacaabay wasiirka gaashaandhiga iyo madaxa maxkamadda boqortooyada. Markaa wixii ka danbeeyey, wuxuu rabo ayuu dhihi karayey, go’aan kuu rabana wuu gaari karayey. Arrimuhu way is badaleen, awooddiisiina way sii korodhay.

Dagaalka ayaa si xun ugu baahay dalka Yemen, wuxuu saameeyey in ka badan dad gaaraya labaatan milyan. Waxey aheyd 20-kii bishii June, ee sanadkii 2017-dii, taasoo uu is badal ku yimid taariikhda Mohamed bin Salman, kadib markii boqorkii lahaa dhaxalka, oo si rasmi ah loo magacaabay, Mohamed bin Nayef, uu qabsadey boqor Salman, isagoo ka dalbadey inuu is casilo, si MBS uu awoodda ula wareego.

Sharciga Sucuudiga ayaa dhigaya, in awoodda boqorka aan la loodin karin, wuxuu yiraahdana waa in la qadariyaa, lagamana wada hadli karo. Markii la siiyey awooddaas, bishii November ee sanadkii 2017-kii, wuxuu amrey in lasoo xiro dad fara badan, oo ay ku jiraan carruurta boqortooyada.

Waxey u ekeyd in kacdoonkii dhacey, isagoo aan dhiig ku daadan. Bishii November, ee sanadkii 2017-kii, wuxuu amrey soo xir xiridda laba boqol oo boqor oo caan ah, kuwaasoo loo heysto eedeymo la xiriira musuq maasuq.

Ma jirto waqti uu soo dhamaanayo xukunka Maxamed bin Salmaan maanta ama bari, maadaama Sucuudiga uu diiradda saari doono dimuqraadiyad. Dadka wax naqdiya ama su’aalo ka keena qoyska boqortooyada iyo siyaasadahooda, ayey naftoodu halis gali doontaa, ama ku danbeyn doona xbsi.

Sanado, ayuu kusoo naaloonayey Maxamed bin Salman kaalmada aabihiis, boqor Salmaan, iyo maxkamadda boqortooyada, kiiskii Khashoggi ayaa u muuqda mid la iska iloobey.

Sidaa darteed, Sucuudiga waa Maxamed bin Salmaan, Sacuudigana waa isaga. Haddii marka uu aabihiis dhintana, wuxuu dhaxli doonaa dalkani ku yaalla Bariga Dhexe, isagoo aan maamuli doonin toban sano, hadduu nafta beena qabo, laakiin wuxuu xukumi doonaa dhabtii kontonka sano ee soo socda.

Qaran News