War-saxaafadeed Sahanka Qaran ee Nafaqada Yaryar oo lagu daah-rogey Soomaaliya Iyo Saylaci oo Madaxtooyada Somaliland Ku xusay

[Deeq A.]

War-saxaafadeed
Sahanka Qaran ee Nafaqada Yaryar oo lagu daah-rogey Soomaaliya
Muqdisho, 16 Jannaayo 2019 – Wasaaradda Caafimaadka iyo Adeegyada Dadka ee Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya ayaa maanta daah-rogtey Sahanka Qaran ee Nafaqada Yaryar ee Soomaaliya iyada oo ay la shaqeynayaan UNICEF iyo la-hawlgalayaal kale. Sahankan waa kii ugu horreeyey ee mug leh oo la xiriira nafaqada ee uu dalku sameeyo tan iyo 2009kii.
“Afarta bilood ee soo socda, waxaan ururin doonnaaa xog muhiim ah oo ku saabsan caafimaadka, nafaqada iyo hab-dhaqanka dadka ee xiriirka la leh nafaqada yaryar ee heer qoys taas oo gacan innaga siin karta in aan si ka wanaagsan sida hadda u fahamno xaaladda caafimaad iyo nafaqo ee carruurta iyo haweenka ee Soomaaliya,” ayaa ay tiri Dr Fawsiya Abiikar, oo ah Wasiirka Caafimaadka. “Waxaa laga yaabaa in ay hawshu culus tahay, laakiin natiijooyinka ka soo baxaya ayaa ahaan doona kuwo u qalma dadaalka lagu bixinayo: waxaa ay ina siin doonaan macluumaad wanaagsan oo ku saabsan dhibaatooyinka caafimaad ee ina haysta, waxaana ay gacan innaga siin doonaan in aan la nimaadno istiraatiijiyado ka habboon kuwa hadda, kana kharash yar oo lagu dhisayo dadweyne caafimaad qaba, oo nafaqadoodu wanaagsan tahay maanta iyo ummad baraare ku nool berri.”
Nafaqada yaryar, sida maaddada ayodhiinta (iodine), fitamin A iyo birta (iron), ayaa ah waxyaabaha aasaasiga ah ee dhisaya caafimaad wanaagsan. Yaraanta ay maaddooyinkan ku yar yihiin jirka ayaa halis weyn ku ah caafimaadka iyo koboca ee dadweynaha, gaar ahaan carruurta iyo haweenka uurka leh, waxaana ay taasi saameyn weyn ku leedahay saameyn ba’an oo muddada fog oo ay ka mid tahay in aaney si buuxda u xaqiijin awoodahoodii garasho, bulsho iyo dhaqaale ee ay lahaayeen. Cilmibaaris la sameeyey ayaa muujisey iyo yaraanshaha nafaqada yaryar ay hoos u dhigeyso awoodda waxbarasho iyo wax-soo-saarka shaqo iyo in ay si ba’an hoos ugu dhigi karto dakhliga qofka, qoyska iyo dalka.
“UNICEF waxaa ay Wasaaradda Caafimaadka iyo Adeegyada Dadka ee Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya ku bogaadineysaa hoggaanta ay hoggaamineyso Sahanka. Tani waxaa ay ka dhigan tahay tallaabo weyn oo loo sii qaadey sii wanaajinta xaaladda caafimaad iyo nafaqo ee carruurta iyo haweenka dalka,” ayaa uu yiri Jesper Moller, oo ah Ku-simaha Wakiilka UNICEF Somalia. “Waxaa sharaf weyn inoo ah in aan qayb ka nahay hawshan. Waxaan dhammaan wada-hawlgalayaasha caafimaadka ugu baaqeynaa in ay sii wadaan maalgelinta xog-ururinta si ay gacan innooga siiso in aan si sax ah u qiimeyno oo aan wax uga qabanno baahiyaha caafimaad iyo nafaqo ee carruurta. Marka aan sidaa sameyneyno waxaan gacan ka geysaneynaa dhisidda shaqaale xooggan oo caafimaad qaba iyo aasaaska dhaqaalaha Soomaaliya.”
Tan iyo 2010kii, Wasaaradda Caafimaadka, UNICEF iyo la-hawlgalayaashooda ayaa ka wada shaqeeynayey dadaallo badan oo muhiim ah oo la xiriira nafaqada yaryar, oo ay ka mid tahay in sanadkiiba laba jeer fitamiin A dheeri ah la siiyo carruurta ay da’doodu u dhaxayso 6-59 bilood, nafaqo-yaryar oo badan oo dheeri ah oo la siiyo haweenka uurka leh iyo kuwa carruurta nuujinaya, in qoysaska la siiyo budada nafaqada yaryar ay ku badan tahay, iyo dhiirrigelinta nafaqada yaryar iyo naasnuujinta iyada oo loo marayo barnaamijka Quudinta Carruurta Yaryar iyo Carruurta Roon-roon / Infant and Young Child Feeding (IYCF) programme. Sahanka waxaa uu muhiimad weyn u leeyahay sii wanaajinta dadaalladan iyo gacan ka geysashada diyaarinta jawaab iskudhafan oo la bixiyo si wax looga qabto yaraanshaha nafaqada yaryar ee Soomaaliya.

Maclumaad dheeri ah, fadlan kala soo xiriir:
Kheyriya Maxamed, Wasaaradda Caafimaadka iyo Adeegyada Dadka, Dowladda Federaalka ah ee Soomaaliya
kheiriasom@gmail.com
Kun Li, UNICEF Somalia
kli@unicef.org, +254 715581365

 

Barnaamijkani laftiisa ayaa maanta lagu qabtay Somaliland waxana lagula soo dhuuntay xafiiska madaxweyne Ku xigeenka iyada oo mashruucaasi laga hagaayo magaalada Muqdisho, xukumadda hada ee Kulmiye ayaa dad gaar ah ku shaanbadaysa in ay Somaliweyn doonayaa xaga maanta xukumadda Muuse Biixi dhex dabaalanayso mashaariicda laga hagaayo Muqdisho

 

Qaran News