Deeq A.

Nomad
  • Content Count

    210,230
  • Joined

  • Last visited

  • Days Won

    13

Everything posted by Deeq A.

  1. Three women accused of being members of al-Shabaab militants were arrested Thursday by Anti-Terrorism Police Unit (ATPU) officers shortly after leaving court in Mombasa. Source: Hiiraan Online
  2. Nairobi (Caasimada Online) – Beesha caalamka ayaa ka jawaabtay qoraal ay usoo gudbisay dowladda Soomaaliya oo ay ku dalbaneysay in la joojiyo la-macaamilka gaarka ah ee maamulka Somaliland. Qoraalkaas ayaa waxa ay dowladda federaalka ku dalbaneysay in dhaqaalaha beesha caalamka ay siiso Somaliland lasoo marsiiyo dowladda Soomaaliya, si la mid ah maamullada kale ee dalka jira. Si kastaba, qoraalka jawaabta ah ee beesha caalamka ayaa lagu xasuusiyey dowladda Soomaaliya in heshiis ay gashay 2013 ay ku ogolaatay in Somaliland si gaar ah loo siiyo deeqaha. Beesha caalamka waxa ay sidoo kale sheegtay inaysan suurta-gal ahayn in Somaliland loola macaamilo sida Puntland oo kale. Sidaas darteed ayaa lagu yiri qoraalka, waxaa beesha caalamka ay codsaneysaa in dowladda ogolaato in sida ay hadda wax yihiin ay ku socdaan. Hoos ka aqriso qoraalka.
  3. Kismaayo (Caasimada Online) – Maxkamada Ciidamada qalabka sida ee maamulka Jubbaland ayaa maanta xukun toogasho ah ku fulisay gacan ku dhiiglayaal horay u geystay dilal bareer ah. Seddexda ruux ee maanta dilka lagu fuliyay ayaa kamid ahaa ciidamada maamulka, waxaana ku jira gacan ku dhiigle dilay xaaskiisa oo uur laheyd. Gacan ku dhiiglayaasha dilka lagu fuliyay oo muddo u xirnaa cafis dalbasho ayaa dilkooda soo degdegay kadib markii qoyska dhalay dadka la dilay ay dalbadeen in la dilo. Saddexda Askari ee Xukunka dilka ah lagu fuliyey ayaa waxa ay kala yihiin. 1-C/rashiid Axmed Xasan oo horay u dilay Marxuum Maxamed Cabdullaahi Xirsi. 2-Aadan Cabdi Muumin oo horay u dilay Marxuum Cawil Colow Xasan. 3-Cabdullaahi Asad Ismaacil oo horay u dilay xaaskiisi marxuumad Muxubo Maxamed Guure Mas’uuliyiinta iyo Saraakiisha goobta ku sugnaa ayaa sheegay in xukunka ceynkaani ah uu sii socon doono inta laga weynaayo askari dil geysta.
  4. Muqdisho (Caasimada Online) – Maamulka Puntland ayaa magaalada Garoowe kusoo dhaweeyay Siyaasi sheegtay in uu yahay Madaxweynaha rasmiga ah ee maamulka Somaliland kaas oo lagu Magacaabo Mustafe Martin. Siyaasigan oo maalmo ku sugnaan doona magaalada Garoowe, ayaa lagu wadaa in halkaa uu kulamo kula yeesho Madaxda maamulka iyo Siyaasiyiin kale oo ka tirsan mucaaradka Somaliland. Siyaasigan sheegtay inuu yahay Madaxweynaha Somaliland oo magaalada Garoowe kula hadlay saxaafada ayaa sheegay inuu la imaan doono isbedel ka duwan kan uu sameeyay Muusi Biixi oo uu tilmaamay inuu horay u ahaa Siyaasi ku fashilmay Siyaasadiisa. Mustafe Martin, waxa uu sheegay in qorshayaasha u dagan uu kamid yahay mideynta Somalia, waxa uuna arrin lala yaabo ku sheegay in mashruuc laga dhigo kala goynta Somalia. ‘’Ma dhaceyso in la kala ququbo Soomaalida cidna ugama heybeysan doono inaan ka shaqeyno rabitaanka Soomaaliweyn’’ Waxa uu intaa raaciyay “Hadii ay jirtay dad kas oo horjeeda soomaaliya oo mid ah,waxana u sheegayaa in manta ay dadka soomaaliyed yihiin walaalo aan meelna u kala hareyn,waxana midnimada Soomaaliya ka bilaabeynaa Garoowe,Puntland ayaana hosreed u noqon doonto’’ ayuu yiri Siyaasiga. Sidoo kale, Siyaasigan sheegtay inuu yahay Madaxweynaha Somaliland, ayaa socdaal ku mari doona qeybo kamida deegaanada Puntland iyo Somaliland, waxa uuna sidoo kale qaban doonaa banaanbaxyo lagu taageerayo. Dhinaca kale, Puntland ayaa dagaalka ay kula jirto Somaliland kusoo kordhisay mid lagu carqaladeynaayo siyaasada iyo kursiga Muuse Biixi. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  5. A delegation from the Addis Ababa based African Union Peace Support Operations Division (AUPSOD), is in Somalia to assess the nature of logistical support given to the AU Mission by its partners. The team will hold deliberations in the capital Mogadishu, to flesh out issues regarding logistics support to the African Union Mission in Somalia (AMISOM), and propose recommendations, that will boost the Mission’s activities in the Horn of Africa country. “We want to look into key challenges and key issues and clearly indicate what stakeholders need to do to help enhance the support package to AMISOM,” Col. (Rtd) Mor Mbow, the Chief of Mission Support at the African Union Commission, and leader of the AU delegation said in his opening remarks earlier today. Mbor emphasized that the aim of the deliberations was to come up with ways of enhancing logistical support to AMISOM, to enable the Mission better secure Somalia. “This support to AMISOM is not only an UNSOS responsibility. Troop Contributing Countries have responsibilities; the contingents that have been deployed have responsibilities. AU as strategic headquarters have responsibilities and UN of course, being a major partner has responsibilities,” Col. Mbow stated. The two-day high-level consultative talks is expected to come up with detailed recommendations that will address critical logistical support issues in the short, medium and long term. “The primary objective of this workshop is to identify AMISOM mission support challenges across the strategic, operational and tactical levels,” explained Ambassador Francisco Caetano Jose Madeira, the AU Special Representative for Somalia and Head of AMISOM. The meeting, Madeira noted, will also come up with recommendations on how the AU and UN can harmonize and enhance joint planning, improve on provision and delivery of logistics and generate service support to AMISOM. In her remarks, the Head of UNSOS, Ms. Lisa Filipetto reiterated UNSOS’ commitment to providing the required logistical support, to enable AMISOM fulfil its mandate effectively. UNSOS is mandated by the UN Security Council to provide logistical support to AMISOM and to the Somali security forces during joint operations with AMISOM. “UNSOS welcomes this review. We believe that this is such an important partnership that we need to get it right. We won’t get it perfect but continuous improvement is always very important,” she observed, while acknowledging the achievements AMISOM has made in Somalia’s stabilization. Representatives of Troop and Police Contributing Countries to AMISOM, senior AMISOM and UN officials, among them, the AMISOM Force Commander, Lt. Gen. Jim Beesigye Owoyesigire and the Acting AMISOM Police Commissioner, Christine Alalo, are attending the consultative meeting. Source: AMISOM
  6. Dubai (Caasimada Online) – Ciidamada Imaaraadka Carabta waxay xad-gudub galmo kula kaceen maxaabiista xabsiyada dalka Yemen, waxaa sidaas shaaca ka qaaday wakaaladda wararka AP ee dalka Mareykanka. Maxaabiistan oo la hayo dacwo la’aan ayaa waxaa lagula kacay kufsi, galmo afka looga sameeyey iyo dharka oo laga bixiyey, sida ay sheegtay warbixinta AP. Mid ka mid ah dhacdooyinka oo ka dhacday xabsiga Beir Ahmed ee Cadan, bishii March, boqolaal maxaabiis ah ayaa waxaa lagu sameeyey xadgudub ayaga, oo dabadooda la baaray. “Dharka ayey kaa dhigayaan, gacmaha ayay kaa xirayaa, kadibna qasab ayay kuugu galmoonayaan” Waxaa sidaas u sheegay AP mid ka mid ah maxaabiista. Ilaalada maxaabiista ee Imaaraatka ah ayaa la sheegay inay maxaamiibsta u sheegay inay raadinayaan mobile ay ku qariyeen dabadooda, kadibna sidaas u qaawiyaan, oo ay galmo qasab ah ugu sameeyaan. Dowladda Mareykanka oo taageerta isbaheysiga Sacuudiga iyo Imaaraadka Carabta ee dalka Yemen dagaalka ka wada, ayaa sheegtay naysan ka war-hayn xadgudubyadan galmo ee ciidamada Imaaraatka lagu eedeeyey. Caasimada Online Xafiiska Qaahira Caasimada@live.com
  7. Xarunta Cilmi-baarista Kontoroolka Khataraha ee (Control Risks) ee fadhigeedu yahay magaalladda London ee dalka UK waxay shalay soo saaartay Warbixin ay ku sheegtay inay Alshabaab 879 Weerar ka geysteen Somalia tan iyo bishii April ee sannadkii hore, waa sida ay Hay’addu qortay. Warbixinta waxaa lagu sheegay inay Xarakadda Alshabaab oo maamusha dhul ballaran ay dagaal kula jirtay Dowladda Somalia iyo Ciiddanka AMISOM tan iyo sannadkii 2007-dii. Xarunta Cilmi-baarista Kontoroolka Khataraha ee (Control Risks) waxaa kaloo lagu xusay inay sare u kaceen Weeraradda ay Alshabaab geysteen tan iyo sannadkii 2013-kii, isla markaana ay Alshabaab geysteen 60% weeraradda ay Kooxaha Islaamiyiinta ka geystaan dalalka Saxaraha ka hooseeya ee Qaaradda Afrika, waa sida hadalka loo dhigay. Warbixinta waxaa kaloo lagu muujiyey inay Alshabaab weeraro ka geysteen dhowr Waddan oo ka mid ah dalalka taageera DFS, kuwaasi oo ay ka mid yihiin Kenya, Uganda iyo Ethiopia. Warbixinta waxaa kaloo lagu shaaciyey inay Kenya dhibaato xooggan kala kulmaan weeraradda Alshabaab oo iyagu 79 weerar ka fuliyey gudaha dalkaasi. Bishii la soo dhafaay, Xarunta kale ee Cilmi-baarista Maraykanka ee Center for Strategic Studies waxay soo saartay Warbixin ay ku sheegtay inay Alshabaab ka mid tahay Kooxaha Islaamiyiinta ee dilalka badan ka geysta Qaaradda Afrika, waa sida ay hadalka u dhigeen. Xarakadda Alshabaab oo la asaasay sannadkii 2006-dii waxay qeyb ka ahaayeen Golihii Maxkamadaha Islaamka ee dagaalka ba’an la galay Ciiddankii Ethiopian-ka ee ugu horreeyey ee faragelinta Milliteri ku soo gaalay gudaha Somalia. Source: cajnewsafrica
  8. Dr. Hussein Mohamed Nur Throughout the 1980s a scorched earth policy was effectively in place in the whole of the Northern regions (Somaliland). One of the decisive factors that increased the tension and dissidence in the North and which accelerated the formation of an all-war open opposition, i.e the SNM, was the extreme and mounting political instability and government pressure on the local population coupled with the implementation of treacherous policies of obliteration of large sections of the population (in the North). Meanwhile, as the SNM finally became a real threat to the government troops, in retaliation (as ill-mannered responses to SNM’s activities) the government waged campaigns and a full-scale war against its citizens, the entire civilian population in the North. Civil liberties and human rights were eroded and abused. Policies and campaigns of eradication of the population in masses became the order of the day. Destruction of human settlements, towns, and villages was common and part and parcel of the government’s integral policy. That was sadly detailed by a secret letter which became popularly known as the ‘letter of death’ which was written by General Mohamed Said Hirsi ‘Morgan’, president’s son-in-law, the Commander the 26th sector of the national army stationed at Hargeisa. The letter was sent as a confidential document. It was a blueprint for social engineering and a deliberate ethnic cleansing report, so to speak, to the president of the country, Said Barre. The letter was compellingly undisputable evidence and a prime example of the devious policies of the government against innocent civilians. It carried vengeance, hatred and animosity showed by the Generals towards the people of the North. The ‘letter of death’ and its detailed contents are dealt with below. In the 1980s the government encouraged, organized and armed tribal militias of clans in alliance with the government to unashamedly ignite clan feuds and reanimate past differences just to keep the fire blowing merely for the survival of the regime and for Barre to buy more time to stay on the saddle of the power. Nevertheless, such activities eventually backfired and did not pay dividends. In fact, they turned out to be a blessing in disguise for local people in producing regrettable results for the regime. Some clans actually read Barre’s mental map and exactly understood his hidden tricks while others didn’t. However, by the late 1980s, political analysts began to relate Barre’s fate comparable to what happened before elsewhere by contemporary dictators like Idi Amin of Uganda, the Marcos of the Philippines and Baby Doc Duvalier of Haiti. With the increase of security-related incidents in the North, public demonstrations in particular by the students at high schools were rather a common denominator and a major activity particularly in Hargeisa, the capital of the North. Dusk-to-dawn curfews were drawn in Hargeisa and main towns (Buroa, Berbera, Gabiley, and others). At the same time, General Mohamed Said Morgan ordered the army commanders to proceed to the destruction of large swathes of rural settlements merely in an attempt to deprive SNM support. In rural areas, wells and boreholes were sealed, poisoned and destroyed. Crops in farms in agricultural areas were burnt and not spared and burnt to eliminate peasant farmers and settlements suspected of supporting the SNM opposition organization. The Letter of ‘Death’ It was in 1986 when the president appointed General Mohamed Said Hersi (Morgan) was appointed as the military ruler in the North. He was appointed to succeed his predecessor, General Mohamed Hashi Gani, who was a cousin of the president and the top commander of the north as he was unable to crush the opposition revolt in the North and failed to put down the SNM opposition struggle, its supporters, and its recruits. But nevertheless, General Gani was also a ruthless man in nature and vulgar expressionist in terms of a relationship with the citizens and alienated the majority of the population. He was still unable to gain the trust of the public and local elders in his determination to smite the jugular vein of the SNM, cut its head off and succeed in the putting an end to the uprising of the population. Soon after his arrival, General Morgan stepped up the repression of the civilian people and military operations, the only technique the clique in power knew. But he also did not succeed in his operations to stamp out the SNM, as he often boasted and vowed, and it’s guerrilla tactical operations which were continuously causing great havoc and humiliation to the government troops. Persistent frustrations and hatred led him to devise the most deceitful Machiavellian styled plan one could ever think of. In fact, the plans were already operational and in place by the militarily but Morgan decided to write a damning report (dated 21 January 1987) to his boss, the president, pretending to make a formal and official request or permission to launch a sinister programme of obliteration of the main clans from which the SNM draws and relies for support. He did so simply as a show off to his boss, the president. The plan confidently displayed its sinister operation at length (but remember that was already going on without seeking permission) included the destruction of towns and villages inhabited by those clans along the long border with Ethiopia and to substitute the local population with people of loyal close kinship clans (mostly refugees), controlling the trade, commerce and business. The plan was clearly specified in the letter which later leaked and popularly became known as the ‘letter of death’. The letter was simply a show off ‘this is what I am already doing’ kind of. Although the letter was strictly a top secret and a copy was filed in archives of the Ministry of the Interior in Mogadishu which was headed by General Ahmed Suleiman Abdalla, one of Barre’s son-in-law, it was leaked finally by an employee who was working at the Archives Department of the Ministry of the Interior who passed it to another employee at the Mogadishu Electricity Power Supply (Ahmed Mohamed Tukale known as ‘Berberawi’). Berberawi provided copies of the letter to a friend, Jama Ali Osman who successfully smuggled it to the SNM. By the end of 1988 General Morgan, the commander of 26th sector in the North, after receiving authority of the President ordered total war against the population in the North under the code name of ‘Operation North’ as revealed by the leaked confidential letter by General Morgan directly to the president on 23 January 1987 and copied to the Minister of Defense, a post held by late General Mohamed Ali Samatar who was then promoted to first Premier as well as to the Minister of Interior, Ahmed Suleiman Abdulla (Dafle), the son-in-law of the president and the third deputy prime Minister. The letter made a detailed account of horrendous proposals aimed at the eradication of large section of the population in the North. It specifically targeted major clans. As the letter leaked it became a hit and popular within the international press and media and was named as the ‘letter of death’ (Africa Now July 1987, Africa Confidential, 1987 etc.). The letter became the biggest scandal of the regime after it was translated in London by a well-known Somali lawyer, Mohamoud Sh. Ahmed Muse (a former High court and a Somali government prosecutor). The letter exposed the typical plan which was already underway. It was just one of the blueprints of many plans already in action as part of campaigns of obliteration of large sections or proportion of the population in the North. That showed the nature of the government and its extreme revulsion towards the people in the North. The General showed a bitter dislike and aversion against the people. At best General Morgan was only a representative master of ‘social engineering’. “…….and its (SNM) supporters are subjected to a campaign of obliteration, there will come a time when they will raise their heads again” was part of his own words clearly expressed in the letter. An outline of repressive measures proposed (albeit they were already effectively in place) included: a) Elimination of selected wealthy people suspected of supporting the SNM; b) Re-organization of the Local councils consisting of dilution of school population with an infusion of children from refugee camps; c) Rendering uninhabitable large swathe of land, i.e., the territorial area between the national army and the SNM forces, by destroying the water reservoirs and tanks and villages lying around and across the territory used by the local population and suspected for the SNM for infiltration; d) Removing and suspending those holding key posts in the army and civil service held by northerners especially from Isaaq clan f) Confiscating and reducing number of public transport buses, especially in Hargeisa, owned by people from specific clans and use those confiscated by the army; g) Detaining businessmen and well-to-do people of the Isaaq clan; h) Transferring chiefs, sultans, and headmen in Mandhera prison, North East of Hargeisa, to Laanta Buur prison in South Somalia. General Morgan was given the seal of approval and the authority by the president in a flick of time to proceed with the operation. The letter had unashamedly pointed out how to ‘lay waste’ and make vast areas in the North uninhabited. The destruction and razing of entire villages and towns, poisoning wells and cutting off electricity and water supplies, uprooting crops on farms and fruit trees, imprisonment of key entrepreneurs, confiscating money of wealthy traders and businessmen and their vehicles and transport, persecution of prominent intellectuals and students, arresting and detention of school children were amongst the activities proposed. In the schools, pupils were substituted by children from refugee camps in order to plant informers and spies within the students and teachers community. Some teachers were trusted than others because of clan affiliation and loyalty were given arms with pistols in the school classes. Raaqiya Omaar (1988) of the Africa Watch rightly referred to the actions of the regime as a ‘government at war with its own people’. In the north of the country deteriorated and escalated to an explosive point. Of course, the SNM stepped up its guerrilla operations along Ethiopian the border. On 17 March 1988, the SNM captured Tog-Wajale, Godka and Geed Baladh after skirmishes with the government troops inflicting heavy casualties. The SNM also attacked the road between Bali Gubadle and Gumuburaha. How Siad Barre regime mismanaged national resources and endowments; foreign financial aid; misused even the refugee food aid and arming militias from refugee camps are detailed elsewhere (in author’s forthcoming book ‘The Rebirth of Somaliland’). To be continued…
  9. THERE is a sharp rise in the number of Islamist militant attacks in Sub-Saharan Africa. The number of incidents rose from 317 in 2013 to 1 549 as of April this year, according to a specialist global risk consultancy. Control Risks, the organisation, said most of the attacks were inspired by the so-called Islamic State (IS) that loses its grip in its Middle Eastern heartland. Somalia, which witnessed 879 incidents over the period, accounted for over half of the Islamist militant incidents recorded across sub-Saharan Africa. The only other East African country affected during the period was Kenya, with 79 incidents. In West Africa, where 36 percent of the incidents were reported, Nigeria suffered most (220 incidents), followed by Mali (194) and Cameroon (96). In Central Africa, the Democratic Republic of Congo (DRC) suffered 43 attacks. The total number of Islamist militant attacks in Southern Africa was relatively low with 12 attacks in Mozambique and one in South Africa. Jean Devlin, Partner and Head of African Analysis at Control Risks, said the surge in attacks particularly in Mozambique, where the first attack was recorded in October 2017, was concerning. At least 50 people have been killed in the northern parts of that country since then. Source: cajnewsafrica
  10. HARGEISA– The Somaliland government is said to have boycotted the attendance of a high level conference which is due to open in Brussels on the 28th June where int’l donors are supposed to allocate aid to Somalia. According to reports confirm that Somaliland has received a formal invitation to the summit but it is reported that Somaliland has decided not to go to the gathering. The gathering has been delayed as it was scheduled to kick off on the 16th of July. The decision reached by Somaliland not to attend the high level gathering has not been fully explained but this move was also taken by the previous administration led by former Somaliland president Ahmed Mohamed Silanyo who refused to send a high level delegates from Somaliland to a conference held in Denmark in 2014 and the incumbent administration led by Hon. Musa Bihi is following the foot steps of his predecessor. Silanyo government also rejected the attendance of a conference held in Brussels in 2013 and the Somali government under the administration of Hasan Sheikh Mohamoud has made the invitation to Somaliland which it was furious. The Farmajo led government in Somalia has turned down the int’l community to renew the Special arrangement with Somaliland which has paved the way for IC to allocate aid to Somaliland through its channels.
  11. Newly-arrived refugee children from Somalia pose for a photograph at the Dagahaley refugee camp in Dadaab, near Kenya’s border with Somalia. Source: Hiiraan Online
  12. Three men from a rural community in Illinois were indicted on Thursday and charged for the 2017 bombing of a mosque outside Minneapolis, U.S. prosecutors said. Source: Hiiraan Online
  13. Early one morning, Aschal Zegeye and her young family heard a knock at the door. Her husband answered it. Shortly after he was dead. Source: Hiiraan Online
  14. The European Union has announced Sh3.9 billion humanitarian aid for refugees in Kenya and Uganda. Source: Hiiraan Online
  15. For years, residents of Mogadishu wanting to watch the World Cup on TV have done so at risk to life and limb. Islamist militant group al-Shabab — an opponent of both sports and entertainment in general — threatened violence against anyone watching the games. Source: Hiiraan Online
  16. A delegation from the Addis Ababa based African Union Peace Support Operations Division (AUPSOD), is in Somalia to assess the nature of logistical support given to the AU Mission by its partners. Source: Hiiraan Online
  17. Muqdisho (Caasimadda Online) – Sida ay illo wareedyo ku dhow dhow Madaxtooyada Villa Somalia u xaqiijiyeen Shabakadda Caasimadda Online waxaa socdo dadaal lagu doonayo in lagu dajiyo xiisadda siyaasadeed ee u dhaxeyso dowladaha Soomaaliya iyo Imaaraadka Carabta taasoo gaartay meeshii ugu sareysay. Dadaalka lagu doonayo in lagu xaliyo xiisadaan ayaa waxaa hor boodayo Ra’isulwasaaraha Itoobiya Dr. Abiy Ahmed kaasoo dhawaan dalkiisa ku qaabilay Dhaxal sugaha Imaaraadka Carabta Maxamed Bin Zayed oo booqasho aan lasii shaacin ku tagay Adis Ababa. Dadaalada xalka diblomaasiyadeed ee Itoobiya u raadineyso inay dib u soo celiso xiriirkii Soomaaliya iyo Imaaraadka Carabta ayaa isugu afgartay kulankii dhex maray Maxamed Bin Zayed iyo Dr. Abiy Ahmed. Kulankaas kadib ayuu Dr. Abiy Ahmed safar deg deg ah ku yimid Magaalada Muqdisho isagoo kulan gaar ah la yeeshay Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, waxayna labada dowladood isla gaareen heshiis dhigayo inay Itoobiya maalgashi ku sameysato ilaa afar Dekadood oo Soomaaliya ku yaal kuwaas oo aan la magacaabin. Sida xogta lagu helayo tallaabada ugu horeyso ee la qaadayo ayaa noqon doonto inay is arkaan Diblomaasiyiin ka kala socda Soomaaliya iyo Imaaraadka kuwaas oo ka wada hadli doono sidii loo soo celin lahaa xiriirka labada dowladood isla markaasna meesha looga saari lahaa Khilaafka jiro. Kulamadaas markay dhacaan kadib ayaa la filayaa inuu wada hadalku gaaro ilaa heer madaxeed, iyadoo uu qorshuhu yahay inuu Ra’isulwasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre safar ku tago dalka Imaaraadka Carabta si uu halkaas kulamo ula yeesho madaxda ugu sareyso dalkaas. Imaaraadka Carabta ayaa dowladda Itoobiya u aragtay inay tahay wada kaliya ee loo mari karo dowladda Soomaaliya, waxaana labada dowladood ka dhaxeeyo xiriir aad u fiican kaasoo gaaray inay Imaaradka Carabta siiso lacag gaareysa illaa saddex bilyan oo deyn ah, kaddib markii lacagta Shisheeye ay ka yaraatay Bankiga Dhexe ee Addis Ababa. Imaaraadka Carabta iyo Dowladda Itoobiya ayaa horey heshiiska Berbera la galay Maamulka Somaliland, waxaana dowladda Itoobiya laga siiyey Dekaddaas saami gaarayo ilaa 19%, waxaana heshiiskaas meesha ka saaray oo laalay Baarlamaanka Soomaaliya inkastoo weli uusan saxiixin Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo. Xiriirka dowladaha Soomaaliya iyo Imaaraadka Carabta ayaa meel xun gaaray kadib markii ay dowladda Somaaliya la wareegtay lacag Malaayiin Dollar ah oo ay Imaaraadka kasoo dajisay garoonka Muqdisho xilli ay taagneyd xiisaddii siyaasadeed ee ka dhalatay mooshinkii laga keenay Guddoomiyihii hore ee Baarlamaanka Soomaaliya Maxamed Sh. Cismaan Jawaari. Imaaraadka Carabta oo tallaabadaas ka xumaatay ayaa bilo ka hor joojiyay howshii tababarida iyo taageerida Ciidamada Soomaaliya, waxaana Muqdisho uu ka rartay qalabkii iyo agabkii uu u isticmaali jiray agabyadiisa iyadoo xeradii lagu tababari jiray ciidamada ay la wareegtay dowladda Soomaaliya oo halkaas geysay ciidamo cusub. Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa culeys weyn saartay dowladda Soomaaliya, waxayna Imaaraadka garab ka heshay Madaxda Maamul Goboleedyada kuwaas oo si cad uga hor yimid go’aankii dhex dhexaadnimada ahaa oo ay dowladda Soomaaliya ka qaadatay Khilaafka dowladaha Khaliijka. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com
  18. Garoowe (Caasimada Online) – Magaalada Garoowe ayaa waxaa ka dhacay xafladda arooska Marwo Ramla Cabdi Cali oo ah gabar reer Puntland ah iyo Mudane Yaasiin Brandon Clem oo ah muwaadin Maraykan ah. Lamaanahan ayaa guukooda kadib ku aqal galay isla magaalada Garoowe, hase yeeshee waxaa hareeyey warar iyo weeraro lagu qaaday, oo aad u qabsaday baraha bulshada, ayada oo si aad ah loo weeraray ninka Mareykanka. Ramlo iyo Yaasiin ayaa ka jawaabay eedaymaha ay dadka qaar ku soo qoreen baraha bulshada oo ku saabsan in wiilka gabadha guursaday uu yahay qof aan wanaagsanayn ama soo galay dembiyo mudo sanado ah ka hor. Haddaba wareysi xasaasi ah oo ay kaga jawaabeen eedeymaha loo jeediyey hoos ka daawo.
  19. Xukuumadda Federaalka ee Soomaaliya ayaa qiratay in ay sax tahay warqad deeqbixiyeyaasha looga codsanayey in aan dib loo cusboonaysiin macaamilka gaarka ah ee beesha caalamku siiso jamhuuriyadda iskeed ugu dhawaaqday madaxbanaanida ee Somaliland, sida ku xusan heshiiska “new deal”. Warqadda oo ka soo baxday xafiiska wasiirka qorshaynta ee Soomaaliya, 9kii Juun, ayaa lagu sheegay in heshiisku uu muhiim yahay, tan iyo 2013-na la gaaray guulo wax ku ool ah, balse weli ay jiraan tiro caqabado ah. Kaalmada oo si is le’eg loo qaybsado Caqabadaha ayaa la sheegay in ay ku jiraan sidii xukuumadda federaalka iyo dawlad goboleedyada xubnaha ka ah federaalka ay u wada dhisi lahaayeen qaab lagu wada shaqeeyo oo waxtar leh, una ogolaanaya dawlad goboleedyada inay yeeshaan awood wax soo saar iyo mid ay adeegyo ku fidiyaan, si uu u adkaado iskaashiga kala dhaxeeya dawladda, halkii uu ka wiiqmi lahaa. “Waxaan rumaysannahay in taageerada dhanka horumarka, ee aan loo eegayn dawlad goboleedkee baa taageero helaya, loo qaybiyo si haboon oo daahfuran, lana xaqiijiyo in dadweynaha oo dhan ay ka faa’iidaan, kaalmadana loo adeegsado horumarin, ee aan arrimo kale loo adeegsan” ayaa lagu yiri qoraalka ka soo baxay xafiiska wasiirka Soomaaliya. Kala qoqobnaansho dheeraad ah Sida qoraalka lagu xusay, xukuumadda Federaalka waxay ka walaacsan tahay in hal dawlad goboleed ama gobol oo loo asteeyo macaamil gaar ah ay saamayn aad u daran ku yeelanayso dadaallada dhidibbada loogu aasayo nidaamka federaalka, iyo qaran-dhiska Soomaaliya. “Dawlad goboleedyada kale ee federaalka waxay si furan u muujiyeen in haddii ay sii socoto la macaamilidda gaarka ah ee Somaliland, in iyaguna ay xiriir noocaas ah ka raadsan doonaan deeq-bixiyeyaasha, taasoo saamayn kala jajabnaan ah ku yeelan karta isku xirka deeqaha Soomaaliya, wiiqina karta jiritaanka federaalka, siina murjin karta isu dheellitir la’aanta dhaqaale” ayaa lagu yiri qoraalka. Madaxbanaanida dalka Dawladda Federaalka ee Soomaaliya waxay qoraalka ku sheegtay in ay soo dhoweynayso talooyinka aan “gorgortanka ka galayn madaxbanaanida dalka”, isla marakaana aan “si kas ama kama’ ah u galinayn maqaam faa’iido la’aan ah mid ka mid ah dawlad goboleedyadooda”. BBC waxay la xiriirtay wasaaradda qorshaynta ee Soomaaliya si ay macluumaad intaa dhaafsiisan uga hesho, laakin mas’uuliyiintii aan la xiriirnay way ka gaabsadeen in ay faahafaahin na siiyaan, waxayse noo xaqiijiyeen in warqaddu ay tahay mid sax ah oo ka soo baxday xafiiska wasiirka. Halkan ka fiiri warqadda oo ku qoran af-Ingiriis
  20. Madaxweynaha Somaliland, Muuse Biixi Cabdi ayaa Warqad cabasho ah u diray Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobey, António Guterres taasoo ku saabsan Baaqii uu Ergayga QM ee Soomaaliya, Michael Keating kasoo saarey Dagaalka Tukaraq. Warqadan oo kaso baxday Xafiiska Madaxweyne Muuse Biixi 18-kii bishan June ayaa lagu wargeliyay António Guterres in Somaliland aysan ku faraxsanayn hadalka Keating, oo ay u aragto inuu ahaa mid dhinac-jira, oo aan ka tarjumeynin xaqiiqda colaada gobolka Sool. Somaliland ayaa ka carootey inuu Keating la barbar dhigay Puntland, oo uu ku sheegay baaqii uu kasoo saarey xaaladda gobolka Sool in labada maamul looga baahan yahay inay kawada shaqeeyaan sidii nabad loogu soo dabaali lahaa Soomaaliya iyo inay ka qeyb noqdaan hanaanka dowlad-dhisida dalka. Michael Keating ayaa qoraalkii uu kasoo saarey dagaalka Tukaraq 10-kii June ugu baaqay Somaliland iyo Puntland inay joojiyaan colaadda, islamarkaana labada dhinac ay wadahadal ku dhameeyaan khilaafka keenay gacan-ka hadalka. Somaliland ayaa sheegtay inay soo dhaweynayso Baaqa Keating ee ah in dagaalka la joojiyo, la wadahadlo, islamarkaana kaalmooyinka bini’aanimo loo ogolaado inay gaaraan dadka ku dhibaateysan deegaanada ay colaadda ka taagan tahay. Madaxweyne Muuse Biixi ayaa sheegay in Keating uu la wadaagey aragtida Somaliland ee ku aadan Tukaraq markii uu booqashada ku tagey Hargeysa, kuna kulmeen Madaxtooyadda 14-kii May ee sanadkan, xilligaasi oo ku wargeliyeen in cida ay dagaalka kula jiraan aysan ahayn Puntland. Qoraalka uu u diray António Guterres ayuu Muuse Biixi ku sheegay in Somaliland ay nabad ahayd 27-kii sano ee lasoo dhaafay, sidoo kalena nabad kula noolayd deriskeeda, kana soo horjeeday colaad ka dhacda gobolka iyo argagaxisada. “Marka laga hadlayo dagaalka Somaliland iyo Somalia ee Tukaraq, waxaan rabaa inaan sheego in Somaliland ay 70-KM u jirto xuduuda Somalia ee la sameeyay 1894 xilligii gumeysiga,” ayuu ku yiri Muuse Biixi qoraalka uu u diray Guterres. Somaliland ayaa ku celisay in cida ay kula dagaalamayso Tukaraq ay tahay dowladda Federaalka, hadii ay timaado in la wadahadlana ay kaliya kala fariisanayaan arintan Xukuumadda Muqdisho, iyagoo meesha ka saarey Puntland. HOOS KA AKHRI WARQADDA SOMALILAND: Xigasho: Garowe Online
  21. Wax badan ayaan filayaa in aad cagta marisay ama ka adeegatay suuqyada waratada ee gayigeena Soomaaliyeed caanka ku ahaa, kaas oo inta badan loogu haggaagi jiray xaraash iyo xoolo jaban. Suuqayadaa marka aad gudaha u gashid waxaa ku dawaqinaya dhawaaqa gadislayda ku dadaalaya calafkooda maalintaas in ay ku dhacsadaan sir iyo saaqba. Kuwa ugu caansan gadislaydaas waxaa ka mid ah kuwa gada dharka ku dhacda ama Huudhayda loo yaqaan, ee laga soo waaridi jiray wadamada reer Galbeedka. Mujtamaca dunida saddexaad Soomaaliduna ugu horeyso oo u badan kuwo aan awoodin iibsiga dharka qaaliga ayaa ku dadaala sidii ay arad xumida uga bixi lahaayeen, ayagoo aan kala jaclayn cidda lahayd ee ama laga soo waariday dharka uu u quurayo oogadiisa in uu ku arad baxo. Qolladaaas gadislayda ah si ay quutul daruuriga maalintaas u helaan waa in ay been, dhaar, baroor, qaylo iyo halkudhigyo ay ku soo jiidanayaan dhagaha shacabka ku luqeeyaan, waxa ay abuuraan marxalad ay rabaan kor iyo hoosba in ay ku maacaashaan, dadka qaar ayaaba ku sifeeya in ay yihiin qalinshubato, mana ahan kuwo xeerinaya nidaamka iyo sharciga gadislayda, barkood waxa ay gadaanba waa wax la soo xadday. Waase jiri karaan in badan oo xalaal quudato ah kuna jira ganacsigan. Sababta aan u xusayo gadislayda waratada ah, ayaa waxa ay tahay markaan arkay dhaqankaas rag leh sifaha nimankaas jadiinkooda wax ay mariyaan uun ka fakaraya, ayagoo kolkaan waxa uu suuqa waratada la soo galay ay noqotay sidii CIIDDA iyo CALANKA Soomaaliyeed uu u xaraashi lahaa, tanoo ah sababta ay u soo buuxiyeen gidaaradii waratada, waxaa dadkaan ku jira kuwo aysan baahiye u gaynin in ay siyaasadu warato la gasho, waxaa ku jira kuwo aqoon yahan sheeganaya, lagana yaabo in ay barreyaal waawaynba yihiin, dhalinyaro aad fursado ka fiican ayayba helilahaayeen is lahayd, culumo aad is weydiinaysid ayana hadmay kutubadii xooreen, Odayaal aad ka filaysay in ay waayo soo noolaayeen, wax uunbayna xeerinayaan aad is lahayd waxa ay ku jiraan. Waxa ay dagaal kula jiraa Dowladnimada Soomaaliya, oo ay aaminsanyihiin in ay hayso dantii ummada iyo dib u yagleelida Qarrannimada Soomaaliya, waana tan ku qasbaysa fikradaha aan asalka iyo raadka lahayn in uu sidii ku dhacda ugu qalaado har iyo habeen, asagoo ka faa’idaysanaya shacabkaaa baahida qaba, dibindaabyaduna la hartay 28 sano ee la soo dhaafay. Waxa ay xaladeeyaan fikradaha raqiiska ah, una xiraan dhar xariir ah, oo laga soohay dunta midabbada badan ee QABYAALLADDA. Marka aad mid ku diidid isla ayadii oo midab kale leh ayuu inta kugu soo tuuro ku leeyahay lafihii iska celi, inta uu todoba iyo toban dhaar oo uu macal ku godgalinaya asaga iyo waxii awlaad ahaa ee uu dhalay, waalidiintiis oo hore u dhintayna ku leeyahay illaahow hadda iga qaad, mar marka qaarkoodna waaba la is oohinayaa. Shacabka masaakiinta ah ayaga oo madaxoodii mijo loo rogay, cagajiidna ah ayaa wax walba inta laga furto laga dhaqaaqaa. Waa qalin shubato sir iyo saaqba raba in ay wax kugu shubtaan, ayagoo biyodhacoodu yahay wax uu jadiinka mariyo,asagoo aan dal iyo dadba eegayn. Dhibbaatooyinka hortaagan dowladnimada Soomaaliyana waxaa kow ka ah Siyaasiyiintaas waratada ah, waana kuwo usoo jiiday ama damaca gashay quwadaha aduunka si ay xaraashka iyo yabooha Siyaasiyiinta waratada qayb uga noqdaan. Waxa ay shacabka ku baqagashaan waa nala qabsanayaa iyo waa baaba’aynaa hadaynan dal hebel iyo dal hebel kabaha u qaadin. DFS waxaan kula talin lahaa in Siyaasiyiinta Waratada ah iyo fikradahooda ku dhacda ah, ay indhaha ku hayso, aysanna siinin fursado ay dhaar beennaad ku maraan iyo baroor aan jirin oo ay bulshada kula dhex madiixaan, marka ay waayaan gidaar ay dabada la gaalan, waa marka Dowladnimadu Soomaali taam u noqonayso. W/Q Muxyadiin Xusseen Ciid Alcarab1@yahoo.co.uk Afeef: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada caasimada@live.com Mahadsanid
  22. Siduu u yimid raysulwasaare Abiy, dalka Itoobiya waxaa ka socdo isbaddaal xawaare dheereeyo ku socdo. Isbaddalka uu wado mudane Abiy waxaa ka mid ah kuwo aanan la filayn saamayn weyna ku yeelan karo guud ahaan Geeska Afrika. Tusaale, go’aanka uu ka qaatay qadiyadda Baadhame oo ay Eritareeya isku hayeen. Haddaba maxaa keenay isbaddalkaan dad badan ula muuqdo qar iska-tuur qaarna ula muuqdo mid aad loogu baahi qabay? Labo arrimood ayaa sabab u ah isbaddalka mudane Abiy: Culaysyo siyaasadeed oo gudaha ah iyo mid dhaqaale oo soo foodsaaray. Siyaasadda gudaha Mudane Abiy wuxuu ka dhashay qowmiyadda Oromada oo ah tiro ahaan kuwa ugu badan dalka Itoobiya laakiin waligood aan hanan hoggaanka dalkaas. In la doorto waxaa keenay kacdoonno waaweyn oo uu qabiilkiisu sameeyay kuna dalbanayeen xuquuq siyaasadeed iyo mid xorriyad. Imaanshaha mudane Abiy waxay ahayd guul usoo hoyatay Oromo iyo musiibo u billaabatay Tikre iyo kuwa saaxiibka la ah. Tikre oo hastay xukunka muddo 30 sano ku dhow, waqti aad u dheerna guumaysan jiray qowmiyadaha dalkaas ayaan qaadan karin inay ku hoos noolaadaan xukun Oromo. Sidoo kale, Axmaaro oo ah qabiil aad u ballaaran muddo badanna ka talin jiray dalkas ayaa iyaguna rabo inay boos helaan ay markale dalka madax ooga noqdaan. Dhammaan qabaa’illada aan soo sheegay waxay hoosta ka wadaan tallaabooyin lagu minjo-xaabinayo Abiy iyo diyaar garow ay ku doonayaan inay xukunka ooga qaaataan. Tusaale, asbuucii hore waxaa magaalada Bahar-Dar ee gobalka Axmaraada looga dhawaaqay urur siyaasadeed ay ku midaysan yihiin Axmaaarada dal iyo dibadba. Ururkaan ayaa loo yakleelay siduu u raadin lahaa xuquuda Axmaarada ka maqan sida ayqabaan. Ururkaan waxaa hoggaminayo rag xag-jir ah oo aaminsan sarraynta Amxaarada iyo dowlad dhexe oo qur sidaas maamul-goboleedyada meesha looga saaro. Tikreegu waa la mid oo waxaa u muuqdo inay ka bixi doonaan daaqadda maadaama ay yihiin qabiil yar haddii aysan hadda ka hor tagin inta aysan Oromo xididaysan. Soomaalida uu Cabdi Illeey horjoogaha u yahay waxay aaminsanyihiin in Oromo oo dalka haysato ay la mid tahay iyadoo lala wareegay dhulka Soomaliyeed waxayna si toos ah ula shaqaynayaan guumaystaha Tikree oo ay isu xulufaysanayaan sidi ay u ridi lahaayeen Abiy. Mudane Abiy waxaa uu ogyahay weerarrada iyo dhibaatooyinka bilowga ah ee kusoo socdo. Wuxuu ka dharagsan yahay inuusan nabad kusii joogi doonin haddii uusan hadda qaadin tallaabooyin u ogaalanayo inuu waddanka hanto. Tallaabooyin usoo baxay ayaa ah inuu iska soo xiro colaadaha kala dhaxeeyo waddamada dariska ah si uu ugu firaaqo noqdo kuwa gudaha. Wuxuu ka tanaasulay kuwa ugu daran ee u baahnaan lahaa ilaalin joogta ah sida Baadhame iyo wabiga Niil oo Masar ay isku hayaan. Lama saadaalin karo sida ay u shaqayn doonto ballaan-qaaduadiisa maadaama dalka ay hasytaan rag kusoo naaxay dhibaataynta dalalka dariska laakiin haddii uu ka dhabeeyo waxay u badan tahay in Geeska Afrika nabad looga noolaado. Waxaa suuragal ah in xukunka laga tuuro isagoon meel gaarin. Arrimaha Dhaqaalaha. Dhaqaalaha Itoobiya waxay ka heshaan labo dhinac marki laga reebo canshuurta yar ee ay qaaddo dadkeeda saboolka ah. Dhinaca koowaad waa deeqda badan ee ay ku hesho waxa lagu sheegay la dagaallan argagixisada oo ahayd laynta Soomaalida iyo burburinta dalkeeda. Laga soo billaabo qarixii sarahi Maraykanka, Itoobiya waxay helaysay deeq ballaaran oo uu siiyo Maraykanka. Intii u dhaxaysay 1999-2001-di, Itoobiya waxay Mararkanka ka heshay $928000 (sagaal boqol iyo labaatan iyo siddeed kun) oo kaliya. Qarixi ka dib lacagtaas waxay u sara kacday si aan caadi ahayn. Inti u dhaxaysay 2001-2004-ti waxay Maraykanka ka heshay $16.7 milyan. Sanadki 2005-ti kaligiis wuxuu Maraykanku siiyay $7 milyan oo doolar oo deeq militiri ah. Xasuuso wixii dhacay sanadki kaas ka danbeeyay! Galiddii Somaaliya ka dib, xisaabta kor ayay usii socotay waxayna helaysay dhaqaale xad dhaaf ah oo ku filnaa ciidamadeeda joogo Soomaaliya, kuwa gudaha iyo waliba kuwa furinta ooga jiro Baadhame. Xisaabta Maraykanka mid aan wax badan ka yarayn waxaa siinayay Yurub oo ilaa iyo qarnigi lix iyo tobnaad taageero la garab taagnaa. Hadda waxaa bilowday joojinta lacagtaas. Ree Galbeedku intii uu mashquulsanaa dagaalka muslimiinta waxaa gacantooda baxay hoggaanki adduunka. Waxay arkeen Shiine iyo Ruush oo dhaqaale ahaan dhaafi rabo cudud ahaanna ku dhow. Waxaa u muuqatay inaysan ku wada jiri karin laba dagaal oo dhinac ay kula jiraan wiilal yar-yar oo wax ka lumayaa aysan jirin dhimashana aan dan ka lahayn, dhinacna ay kula jiraan dowlado awood badan. Taraam maamulkisa ayaa garawsaday inay khalad ahayd waqtigii iyo dhaqaalihii ku baxay dagaalka muslimiinta ee aan laga guul-gaari karin. Wuxuu ku dhaqaaqay yaraynta lacagti halkaas loo qoondayn jiray. Wuxuu qaaday tallabaooyin lagu dhimayo ciidamada Maraykanka ee joogo dhammaan waddamada Afrika oo ay Soomaliya ku jirto. Sida aad u dareensantihiinba idaacadaha reer Galbeedku waxay billeebeen joojinta isticmaalka erayga ‘argagixiso’ iyo hadal haynti joogatada ahayd ee ay kaga hadli jireen Islaamka iyo Muslimiinta. Dhowr sano gudahooda si buuxdo ayuu u istaagi doonaa dagaalki argagixisada ee awalba ahaa mid siyaasadeed. Waxaa furmay mid qabow lagana yaabo inuu mid kulul isu baddalo. Isbaddalkaas wuxuu walwal dhaqaale ku keenay Itoobiya oo xaqiiqsatay inaysan heli doonin lacagti uu bixin jiray Maraykan waqti dhow. Lacagtaas oo istaagto waxay ka dhigan tahay ciidanka oo dhaqaale waayo sidaas darteedna laguma hayno karo waddamo kale dhexdooda iyo furimo colaadeed. Dhinaca labaad ee uu dhaqaalaha itoobiya ka imaan jiray wuxuu ahaa deyn maalgashi oo uu bixin jiray Shiinaha. Itoobiya waxay heli jirtay maalgashiga ugu badan ee Shiinahu ku bixiyo waddamada saxaraha ka hooseeyo. Inti u dhaxaysay 2006-2015, wuxuu Shiinihu daymiyay Itoobiya adduun gaarayo $13 bilyan oo doolar. Horranti bishaan ayuu Shiine ku dhawaaqay inuu joojinayo maalgashigi uu ka waday Itoobiya. Labo arrimood ayaa keenay joojinta. Tan hore deynti oo xaddhaaf noqotay oo gaartay heer aysan Itoobiya awoodin inay bixiso waana sababta rasmiga ah ee uu Shiinahu sheegay. Laakiin mid kale ayaa jirto oo ah in Shiine naftiisu culays dhaqaale soo food saartay inuu dib u fakerana ku qasabtay. Dagaalkan qabow ee ka dhex bilowday Shiine iyo Maraykan wuxuu ku bilowday mid dhaqaale wuuna sii ballaaran doonaa. Asbuucaan ayay ahayd markuu Maraykan sheegay inuu canshuur badan saari doono badceeco badan oo Shiine laga keeno. Jawaabti Shiine bixiyay ayaa marka kale Maraykan ka caraysiiyay wuxuuna sheegay inuu badeeco qiimaheedu gaarayo 200 oo bilyan oo doolar oo Shiine laga keeno uu saari doono canshuur badan. Taas waxay ka dhigan tahay in Shiine ku cuslaato dhoofinta alaabaha lagu sameeyo dalkiisa, taasoo dhaawac weyn u gaysan doonto dhaqalihiisa. Sidaas darteed inuu ka faekero meelaha uu maalgashanayo ayaa qasab noqotay. Dal Itoobiya oo kale ah oo aan haysan wuxu dayn isaga bixiyo suuragal uma aha inuu ku sii wado. Arrimaha dhaqaale iyo kuwa siyaasadeed ee horyaallo mudane Abiy ayaa keenay isbaddalka saaran Xiin-faniin. Meeluu caga-dhigan doono lama oga laakiin waa mid hadda lasoo dhaweeyay. Maxaa Soomaalida la gudboon? Qof nabad iyo wanaag kuugu yeeray xumaan looguma jawaabo. farriinta nabadeed ee kasoo yeertay mudane Abiy waxay mudan tahay in lasoo dhaweeyo. Laakiin waa inaan niyadda ku hayno dhowr arrimood. Kow, nabaddu waxay u badan tahay inay tahay mid ku meelgaar ah oo lagu doonayo in lagu badbaado inta uu xididdaysanayo. Sidaa darteed iyadoo nabadda lasoo dhaweeyay waa in tuhun lagu jiifaa loona diyaar-garoobaa sidii looga hortagi lahaa weerarrada ka imaan doono marki uu sal dhigto. Ogow in Mena Zanaawi Soomaaliya laga abuubulay iyadoo la filayay inuu ka fiicnaan doono Mingiiste, waadna wada ogtihiin abaalkeenni inuu ka dhigay guumaysi iyo layn. Sidoo kale, mashquul siyaasadeed oo Itoobiya muddo ka socdo dan weyn ayaa Soomaaliya oogu jirto. waayo iyagaa isku mashquuli intay nagu mashquulsanaan jireen, inta uu mashquulkaas socdana waxaan helaynaa fursad aan ku kabanno. Sidaas darteed iyadoo nabadda la qaadanayo haddana waa inaan loo fududayn soo afjarridda muranka siyaasadeed ee gudaha ah. Ugu danbayn, waa inaan ku jiifnaa in aan maanta nahay dal tabar daran oo aan ilaashan karin xudduudihiisa, gali karin gorgortan adag, la xisaabtami karin waddamada dariska ah sidaa darteed innagoo nabadda qaadanayno waa inaan ku dhahnaa kuwa na leh wax nala qaybsada ma joogno waqti aan wax inukla qaybsanno ee na suga intaan dhismayno. W/Q: Ibrahim Aden Shire Ishire86@gmail.com kala soco: https://ibrahim-shire.blogspot.com/ Afeef: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada caasimada@live.com Mahadsanid
  23. Ra’iisul wasaaraha Somalia oo ku sugan dalka Norway ayaa sheegay in xukuumaddiisa ay baaritaan ku sameyn doonto caruurta Soomaaliyeed ee dhigta dugsiyada qur’aanka, kuwaasi oo dowladda Norway ay sheegtay in jirdil loogu geysto iskuulada diiniga ah ee qur’aanka lagu baro. Ra’iisul wasaare Kheyre ayaa hadalkaan ka sheegay telefishinka NRK xili uu ay barbar fadhiyeen xoghayaha qaramada midoobay António Guterres iyo wasiirka arrimaba dibada Norway Ine Marie Eriksen Søreide, isagoo tilmaamay in dowladdiisa xoogga saari doonto baaritaan dhab ah oo arrintaasi ku saabsan. Telefshinka ayaa sidoo kale sheegay in caruur fara badan oo Soomaaliyeed oo laga celiyay Norway jirdil loogu geystay dugsiyada qur’aanka. Xasan Cali Kheyre oo dhalasho ka haysto dalka Norway ayaa sheegay in wixii kasoo baxa baaritaankaasi ay la wadaagi doonaan Norway oo uu tilmaamay in markii hore ay kusoo wargeliyeen hase ahaatee uu isagu tilmaamay in wax badan uusan kala socon eedaasi balse baaritaanka kadib la ogaan doono. Wasiirka arrimaba dibada Norway Ine Marie Eriksen Søreide, Xoghayaha qaramada midoobay António Guterres iyo RW Kheyre “Waxaan bilownay baaritaan ku saabsan kiiskaan markii dowlada Norway nala soo xariirtay, waxaana sameyn doonaa wax kasta oo loo baahan yahay si caruurtu ay u helaan Xuquuqdooda Somalia iyo Norwayba” ayuu yiri RW Kheyre. “Waxaan ra’iisul wasaare u ahay dal u baaahan in wax badan dareen loo yeesho oo 24 saac aysan kugu filneyn, sidaas darteed wax badan kalama socdo, laakin intaan ka ogahay waxaan ka helay dowlada Norway oo wada shaqayn fiican naga dhexayso , sidaas Darteed Waan hubi doonaa Arinkaan Anagoo u marayna Wadada Saxda ah” Telefishinka dalka Norwey ee NRK ayaa horay usoo ban dhigay Caruur lagu celiyay Soomaaliya oo qaarkood sheegeen in lagu jir dilay Xarumihii lagu baraayay Qaraanka ee gudaha Soomaaliya. Ra’isul Wasaare Kheyre oo ka qayb galaya madasha Oslo ( Oslo Forum) ayaa sidoo kale u sheegay TV NRK in Dowladiisu ay Sameysay hormar ay kamid tahay Deganaasho Siyaasadeed iyo in dhaqaalaha dalka ay kor usoo qaaday.
  24. Subaxnimadii Talaadada ee 21-kii Octoobar 1969-kii waxaa talada dalka afgembi aan dhiig ku daadan kula wareegay dowladdii Kacaanka ee uu hogaaminayay Sarreeye-gaas Maxamed Siyaad Barre. Kacaankii 21-kii Octoobar wuxuu Todobadii sano ee ugu horeysay ku talaabsaday horumar la taaban karo. Wuxuu dalka ka hirgeliyay Hanaan Dowladnimo oo dhameystiran, wuxuu dhisay Ciidamo tayeysan, wuxuu hirgeliyay Ololahii Hirgelinta Farta Soomaaliga iyo Horumarinta Reer Miyiga, wuxuu Lacag la’aan ka dhigay Waxbarashada iyo Caafimaadka, wuxuu xoojiyay kaabayaashii dhaqaalaha, wuxuu kordhiyey wax-soo-saarkii dalka, wuxuuna abuuray shaqooyin badan oo ku dhisan “Maxaad taqaan?” Todobadaas sano kadib, Soomaaliya waxay lugaha la gashay burbur iyo dib-u-dhac wiiqay awooddeedii oo ay ka dhaxashay halka ay maanta joogto. Haddaba, maxaa sababay burburkaas waaray? Prof. Maryan Xaaji Cilmi oo aheed Marwada Madaxweyne-ku-xigeenkii dowladdii Kacaanka Ismaaciil Cali Obokor oo Su’aashaas la waydiiyay waxay tiri: “Bilowgii Todobaatameeydii ayaan kasoo laabtay Talyaaniga oo aan kusoo bartay Cilmiga Siyaasadda, waxaana Macalin ka noqday Waxbarashadii sare ee dalka. Sanadkii 1972-dii waxaa la aasaasay gudmoomiyena la iiga dhigay Ururkii Haweenka Soomaaliyeed. Bishii December 1972-dii Qaramada Midooday ayaa soo saartay baaq caalami ah oo ay Sanadkii 1975-tii ugu aqoonsaneyso Sanadka Caalamiga ah ee Haweenka, waxaana annaga oo taas ka duuleyno 11-kii Jannaayo ee sanadkaas oo ku beegneed Maalinkii Xaawo Taako la dilay ka dhigannay maalinka Haweenka Soomaaliyeed. Maalinkaas ayaan xaflad aan si heersare ah usoo agaasinnay oo ay isugu yimaadeen dumar badan ku qabsannay garoonka Koonis, waxaana kasoo qeyb-galay Madaxweyne Maxamed Siyaad Barre. Aniga ayaa furay madasha, waxaana igu xigsaday Xasan Abshir oo ahaa duqa magalaada Muqdisho, wuxuuna kusoo dhoweeyay Madaxweyne Siyaad. Maxamed Siyaad wuxuu si fiican u ammaanay Haweenka Soomaaliyeed, kadibna ka hadlay xeerkii qoyska iyo Sinnaanta Ragga iyo Dumarka. Xeerkaas wuxuu sabab u noqday in 26-kii Janaayo 1975-tii la dilo culimadii arinkaas kasoo hor-jeesatay. Culimada la laayay shacabka Soomaaliyeed dembi ayay ku lahaayeen waayo ma jirin cid ka hadashay” Maryan Xaaji Cilmi oo hadalkeeda sii wadata ayaa tiri: “Waxaana aaminsanahay in ay haweenka Soomaaliyeed sabab u yihiin buburka iyo dib-u-dhaca ilaa maanta na heysta ee aan ka dhaxalnay dilka culimadaas ka hor-timid xeerkii qoyska ee dumarka lagula simayay ragga, xeerkaas oo meel-mari waayay lagana dhaxlay caro Alle. Waxaan gabdhaha Soomaaliyeed kula talinayaa in ay sinnaanta ay rabaan ku gaaraan Karti iyo aqoon, ayna meel iska dhigaan waxa ay reer-galbeedku noo meeriyeen ee aan horay ugusoo xiiqnay, ayna ogaadaan in uu Islaamku shalayto tirtiray dhaqankii gaalada ee ahaa in gabadha nolosha lagu aaso, aysanna jirin wax xaquuq ah oo ay diinteenna muqadaska ah kala maqantahay haweenkeenna” Waxaa qoray: Eng. Hussain Sabrie
  25. Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa ka qeybgalay Shirka 32aad ee Madaxda Urur Goboleedka IGAD kaasoo lagu dhexdhexaadinayo dhinacyada isku haya South Sudan. Shirkan aan caadiga ahayn oo dib loogu soo nooleynayo wada hadallada Madaxweynaha South Sudan Mudane Salva Kiir Mayardit iyo Madaxweyne K/Xigeenkiisa hore Mudane Riek Machar ayaa Madaxda IGAD waxa ay dadaal dheeri ku bixinayaan sidii looga mira dhalin lahaa. Madaxweynaha oo shirka keddib kulan gaar ah la yeeshay dhiggiisa South Sudan Mudane Salva Kiir Mayardit ayaa ku bogaadiyay labada dhinac sida ay u aqbaleen in ay soo fariistaan miiska wada hadallada. Madaxweyne Farmaajo ayaa adkeeyay in Dowladda Soomaaliya ay garab taagantahay walaalaha South Sudan sidii ay uga bixi lahaayeen kala qeybsanaanta iyo dagaallada, wuxuuna kula dardaarmay in ay labada dhinac fursaddan uga faa’iideeystaan sidii dalkooda uu uga bixi lahaa dagaallada sokeeye. “Waxaan idin kula dardaarmayaa inaad ka fa’iideysataan khibradda aan ka barannay Soomaaliya oo dowlad la’aantii iyo colaadihii aan uga gudubnay isu tanaasul, wada hadal iyo is qancin. Waxaan rajaynayaa inaad idinkana jidkaas oo kale qaadaan oo aad dib ugu soo celisaan South Sudan xasillooni, wadajir iyo horumar.” Ayuu yiri Madaxweyne Farmaajo. Madaxweyne Kiir ayaa dhankiisa bogaadiyay horumarka muuqda ee ay Xukuumadda Federaalka Soomaaliya ku tallaabsatay iyo xasilloonida siyaasadeed ee haatan ka jirta Soomaaliya, wuxuuna hoosta ka xarriiqay in ay dowladdiisu xoojineyso xiriirka ay la leedahay Soomaaliya. Dhanke kale, Madaxweyneyaasha Suudaan iyo Kenya Cumar Xasan Al Bashiir iyo Uhuru Kenyatta ayaa loo xil saaray in ay sii dardargeliyaan wada hadallada, waxaana dhammaadka bishan kulan kale oo loogu kala dab qaadayo dhinacyadan lagu qabanayaa magaalada Khartuum ee dalka Sudan.