Sweden-based Fatma Naib, who won the Peabody award for her documentary on FGM, tells mid-day how simply making the practice illegal is not the solution Source: Hiiraan Online

NAIROBI (Reuters) - A battle for access to seaports is underway in one of the world’s unlikeliest places: Somalia, now caught up in a regional struggle between Saudi Arabia and the United Arab Emirates on one side, with Qatar backed by Turkey on the other. Source: Hiiraan Online

President Trump on Monday said there’s “no reason” to apologize for his rhetoric toward immigrants during the 2016 presidential campaign, even as that rhetoric has drawn renewed scrutiny thanks to a lawsuit over his proposed travel ban. Source: Hiiraan Online

Mogadishu (HOL) - A delegation led by Prime Minister Hassan Ali Khaire has travelled to Brussels on Tuesday to take part in a high-level security forum with donors and international partners. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (PP) ─ Ciidamadii ay Tababartay Dowladda Imaaraadka Carabta ayaa la sheegay in lagu wareejinayo Dowladda Mareykanka oo bixin doonta Qarashaadka iyo daryeelida ciidamadaas. Warbixino dhinacyo kala duwan ka soo baxaya ayaa sheegaya in Qorshaha ciidamadan loogu wareejinayo Maraykanka uu marayo meel wanaagsan, iyadoo lagu dari doono ciidamada uu Mareykanku tababaray ee saldhigoodu yahay Balli-doogle. Saraakiil ka tirsan ciidamadan ayaa laga soo xigtay in dhawr mar ay la kulmeen Saraakiil ka tirsan ciidamada Mareykanka ee jooga Soomaaliya, iyadoo laga wada hadlay hanaanka ugu wanaagsan ee ciidankaan loogu wareejin karo Mareykanka. Maanta ayaa lagu wadaa inuu dhaco klan arrintan looga hadlayo Xerada Jen. Gordan ee Muqdisho, ayaa waxaa isku soo hor-fariisan doona saraakiisha sare ee ciidamada Imaaraadka ay tababareen oo hadda loo bixiyay guutada Daljir, saraakiil ka tirsan ciidanka Xoogga Dalka iyo kuwa Dalka Mareykanka ee wada qorshaha la wareegista ciidamadaan. Sidoo kale, Dowladda Somalia ayaa la sheegay inay soo jeedisay in loo helo dowlad bixisa mushaarka ciidamadan, maadaama Somalia hadda aysan ku filayn bixinta mushaaraadka ciidamada kala duwan maadaama inta badan mushaarka ciidanka waxaa bixiya dowlado shisheeye. Ugu dambeyn, Dowlada Maraykanka ayaa gacanta ku haysa ciidammada ku jira saldhigga Balli-Doogle ee Gobolka Shabeellaha Hoose, balse dhawaan ayaa saxaafadda caalamka waxay qoreen in hub laga xaday xarunta Jen. Gordon lagu iibinayo suuqyada Muqdisho. PUNTLAND POST The post Ciidankii uu Tababaray Imaaraadka Carabta oo lagu wareejinayo Mareykanka si ay u sii… appeared first on Puntland Post.

Muqdisho (PP) ─ Guddoomiyaha Aqalka Sare iyo Wasiirka Boostada, Isgaarsiinta iyo Teknoolojiyada ayaa si rasmi ah u furay qolka shirarka ee Aqalka Sare, kaasi oo qeyb ka ah mashruuc ballaaran oo lagu fududeynayo xiriirka hay’adaha dawladeed. Mashruucan oo uu maal-geliyay Bankiga Adduunka waxaa lagu dhisay 37 qolal shirar oo si casri ah loo qalabeeyay, kuwaasoo min 5 laga dhisay Somaliland, Puntland, GalMudug, HirShabelle, SouthWest and Jubbaland, halka inta soo hartay laga dhisay caasimadda. Guddoomiyaha Aqalka Sare, Mudane Cabdi Xaashi C/laahi, ayaa uga mahad celiyay Wasaaradda Boostada iyo Isgaarsiinta inay Aqalka Sare u xusheen daahfurka mashruucan. Guddoomiyuhu wuxuu intaasi ku daray in qolalkan ay Aqalka Sare ka caawin doonaan sidii uu xiriir joogto ah ula yeelan lahaa goleyaasha dawlad-goboleedyada. Isagoo ka hadlayay munaasabadda lagu daah-furayay mashruucan ayaa Wasiir Cabdi Cashuur Xasan wuxuu uga mahad celiyay Bankiga Adduunka inuu maal-geliyay mashruucan oo lagu dhisayo awoodda hay’adaha dawladeed. Wuxuu sheegay in mashruucan oo soo socday sanadihii u dambeeyay la dardar-geliyay bilihii la soo dhaafay si hay’adaha dawladeed ay uga faa’iideystaan farsamada casriga ah. “Qolalka shirarka waxay leeyihiin faa’iidooyin badan. Waxay sare u qaadi doonaan xiriirka iyo wada-shaqeynta hay’adaha dawladeed; waxay sugayaan amniga madaxda, waxay noo baajinayaan kharashaadka safarrada, waxayna badbaadinayaan deegaanka maadaama safarkii yaraanayo,” ayuu yiri wasiirka. Ugu dambeyn, wasiirka ayaa yiri. “Waxaan rajeynaynaa in si wanaagsan looga faa’iideysan doono, ayna caawin doonaan dhismaha hay’adaha dawladeed.” PUNTLAND POST The post Mashruuca Hoolalka Shirarka Hay’adaha Dawladda Somalia oo Maanta la Daah-furay appeared first on Puntland Post.

Muqdisho (Caasimadda Online) – Waxaa Baraha Bulshada ee Soomaalida qabsaday sawiro muujinayo xiddigaha 17 jirada Soomaaliya oo la saaray Bajaaj taasoo noqotay mid lala yaabay maadaama la filayey in loo sameeyo soo dhaweynta intaas ka weyn. Haddii ay midaas la yaab kula noqotay, waxaa jiro arrin ka weyn oo Xiddigaha 17 jirada Soomaalida lagu sameeyey markii ay dalka ka baxayeen. Sida uu Caasimadda Online u xaqiijiyey mid kamid ah Xiriirka Kubadda Cagta Soomaaliyeed waxaa dhacday in markii ay xiddigaha ka baxayeen Muqdisho loo diiday in la siiyo Baasaboorka muujinayo inay yihiin muwaadiniin Soomaaliyeed. ” waxaan idiin xaqiijinayaa in xiddigaha markii ay baxayeen loo diiday in la siiyo baasaboor, mana garanayo sababta keentay, dhawr jeer ayaan isku daynay balse Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha ayaa diiday inay nasiiso Baasabooro si ay xiddigahaan u matalaan dalka” ayuu yiri xubin ka tirsan Xiriirka Kubadda Cagta oo diiday in magaciisa loo adeegsado warbixintaan. Xubintaan ayaa sidoo kale Caasimadda u sheegay in markii ay soo dhawaatay bixintaan ay go’aansadeen inay u sameeyeen waraaqo midaas oo xiddigahaan ku keentay dhibaato xoog leh markii dalka Kenya lagu xayiray. Ku dhawaad 2 saacadood ayaa lagu xayiray garoonka Diyaaraha ee Nairobi kadib markii la waydiiyey Baasabooro, waxayna saraakiisha garoonka sheegeen inaysan macquul aheyn inay aqbalaan Baasaboor la’aan weliba tiro intaan la eg. ” Xiddigaha iyadoo baasaboor wadan ayey ka dageyn dalka Kenya oo ay Transet ku ahaayeen, 2 saacadood ayaa la xayiray weliba si xun loola dhaqmay” ayuu yiri. Dadaal dheer kadib oo ay sameeyeen Xiriirka Kubadda Cagta Soomaaliyeed ayaa ugu dambeyn lagu fasaxay xiddigaha soo matalay Soomaaliya ee loo diiday inay qaataan baasaboorka Soomaaliyeed. Xubintaan la hadlay Caasimadda Online ayaa Dowladda Soomaaliya ka codsaday inay tallaabo ka qaado Hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha isla markaasna wax laga waydiiyo sababta ay muwaadiniintaan Soomaaliyeed weliba matalayey dalka iyo Umadda Soomaaliyeed looga diiday qaadashada Baasaboorka. ” Waxaan madaxda ugu sareyso dalka ka codsanayaa inay arrintaan kula xisaabtamaan Madaxda hey’adda Socdaalka iyo Jinsiyadaha sababtoo ah waa wax laga xumaado oo aan la qaadan karin isla markaasna dhaawacay qaranimada Soomaaliya” ayuu sii raaciyey. Xubintaan ayaa sidoo kale Caasimadda Online uga sheekeyey tallaabo lala yaabay oo ay qaaday Dowladda Kenya taasoo xiddigo da’dooda weyneyd u badashay baasaboorada si ay uga qeyb qaataan tartankii soo dhamaaday. ” Waxaa dhacday intuusan tartanka bilaaban in xiddighii ka socday dalka Kenya qaarkood oo da’dooda weyneyd loo badalay Baasaboorka, ma aamin kartiin in 2 saacadood gudahood baasabooro cusub loogu sameeyey si ay tartankaas qeyb uga noqdaan, arrintaasna waxay caddeyn u tahay sida ay dowladaha kale uga taxadaraan xiddigahooda, balse Madaxda hey’adda socdaalka ee Soomaaliyeed dareemkaas waa ka weynay ” ayuu yiri. Arrintaan ayaa ceeb ku noqon doonto dowladda Soomaaliya, gaar ahaan Hey’adda socdaalka iyo Jinsiyadaha taasoo looga baahnaa inay xiddigahaan u fududeyso baasaboorada si ay u matalaan ummadda Soomaaliyeed. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimadda Online) – Golaha shacabka ee baarlamaanka 10aad waxaa uu isniintii guddoomiye u doortay Maxamed Mursal Sheekh Cabdiraxmaan, arrintan oo soo af-jareysa khilaaf siyaasadeed oo u dhaxeeyay golaha iyo xukuumadda kaas oo soo bilowday bilowgii kalfadhigan 3aad. Guddoomiyaha la doortay Maxamed Mursal waxaa laga sugayaa shaqo adag oo ay ugu horreyso inuu isu soo dhoweeyo xildhibaannada golaha shacabka oo ku kala tagay mooshinkii Jawaari, inuu hubiyo madaxbannaanida hey’adda sharci-dejinta iyo inuu ka shaqeysiiyo aqalkan oo muddo sanad ka badan ansixiyay oo keliya 3 sharci. Inta aanan ka hadlin waxa la soo qabtay iyo qodobbada muhiimka ah ee laga sugayo guddoomiyaha la doortay iyo aqalkiisa, bal aan ku hormarno qorshaha hortabinta u ahaa baarlamaanka 10 aad ee Soomaaliya, taas oo la doonayey in ay wax ka qabtaan: Amniga iyo sidii dalka looga dhalin lahaa nabad, istaraatiijiyo cad oo si wadajir ah loo ansixiyay oo leh nidaam siyaasadeed qeexaya qorshe habeysan oo lagu fulin karo istiraatiijiyad amni iyo nabadeynta dalka. Heeshiisiinta bulshada, horumarinta sarreynta sharciga, iyo hagaajinta xukunka iyo maamul dowladeedka. Qorshe cad oo baarlmaanku oo hormuud ka hayay oo ku saabsan dib u soo celinta qaxootiga ku tabaaleysan dibadda iyo xeryaha qaxooti ee dowladaha dariska ah. Wada xaajoodka Somaliland oo u baahan in baarlamaanku ay ka qeyb noqdaan guddiyada wadahadalka Somaliland oo u baahan in si dhab ah loo abaaro. In dowlad goboleedyada dalka shruuc loo sameeyo lana waafajiyo dastuurka dalka. Dhaqaalaha oo la doonayo inuu baarlamaanku kaalin ka ciyaaro shuruucda la dagaallanka musuqmaasuqa iyo la xisaabtanka hay’adaha maaliyadda iyo ansixinta miisaaniyad maangal ah oo dalku ku dhaqaaqi karo, iyo soo saarsinta shuruuc lagu dhiirigelinayo maalgashiga dibadda iyo ganacsata yaryar. Inuu baarlamaanku dhiirigeliyo siyaasadaha lagu xoojinayo adeegyada bulshada, laanta garsoorka oo loo dhameystiro shucuuda dalku u baahan yahay. Dhameystirka dastuurka oo ah tan ugu weyn, laguna caddeeyo qeybsiga kheyraadka dalka, nidaamka bixinta canshuurta qeybta dowaldda iyo tan maamul goboleedyada dalka Sanad kadib, Qodobbadas hortabinta ah ee aan soo tirinnay inta badan lama taaban, mana muuqato qaab hadda kadib wax looga qaban karo! Sida uu u bilowday baarlamaanka 10aad oo hadda jira wax ka badan sanad, golaha shacabka waxaa ay ansixiyeen 16 qaraar iyo 3 sharci, waxaan weli laga sugayaa sharciyada xakameynta hubka, ladagaalanka argigixisada, Istaatiitikada Soomaaliyeed, Maamulka Maaliyadda, Sharciga Petroolka, golaha mihnadlayaasha caafimaadka, sharciga saxaafadda, waxbarashada Soomaaliyeed. Kalfadhigan 3aad oo soconaya 10-ka March-10 July 2018, shaqada laga sugayo golahu waa ka badan yahay sharciyo, waxaa ka mid ah arrinta dastuurka oo la doonayey in wax laga qabto qeybsiga Kheyraadka, qoondeynta awoodaha dowlad goboleedyada iyo dowladda federaalka ah iyo mabaa’dida lagu maareynayo maaliyadaha, doorashooyinka oo muhiim tahay in la ogaado nooca doorasho oo lagu ogaanayo gole deegaan, baarlamaanka iyo madaxweynaha qaranka haddii la isku raaco, waxaa kale oo dhimman Jinsiyadda oo aan looga maarmin diiwaan-gelinta cod-bixiyeyaasha Shaqada looga fadhiyo golaha shacabka waxaa kale oo ka mid ah, hirgelinta axsaabta siyaasiga ah oo lagu saleyn-doono doorashada qof iyo cod, garsoonrka, federaaleynta dalka…kuwan iyo qaar kale, waa sharciyadii u sal-dhigi lahaa dowladnimada iyo dimoqoraadiyadda. Arrimaha in wax laga qabto u baadan waxaa ka mid ah Maqaamka Muqdisho oo go’aan laga gaaro sidii ay noqon laheyd: In laga dhigo deegaan federaal ah, in ay noqoto Dowlad-goboleed iyo in loo doorto Magaallo-madax ku dhex taalla dowlad-goboleed. Labada aqal, waxaa ay galeen sanadkii 2aad, waqtiga socdo waxaa ka daran rajada umadda ee ku aadan in baarlamaanka 10aad uu ka shaqo fiicnaado kii 9aad, waayo baarlamaankii hore is-jiid-jiid hareeyay awgeed, waa tii la isku raacay doorasho dadban halkii doorashada noqon laheyd qof iyo cod. Xigasho: Radio Goobjoog Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Laga soo bilaabo dowaldii Carta ee la soo dhisay sadnkii 2000 waxaa mar walba jiray khilaaf u dhaxeeya Baarlamaanka, Xukuumadda iyo Madaxweynaha, kuwaas sababi jiray in ay fadhiid noqdaan hay’adaha dowladda, waxaana laga dhaxli jiray khilaaf iyo kala qoqob soo kala dhex gala xildhibaanada iyo siyaasiyiinta markaa xilka haya, taas oo aakhirka sabab u noqon jirtay in Ra’iisul Wasaare la cayriyo, gudoomiye baarlamaan la isugu tago, madaxweyne culays siyaasadeed isku casilo. Dhaqanka soo jireenka ah oo ragaadiyey habsami u socodka nidaamyadii curdanka ahaa ee dalka soo maray waxaa sabab u ahaa nidaamka 4.5, ka shaqaynta dano dalal shisheeye, mucaaradida cida talada haysa, ku takri fal awoodeed, kursi jeceyl, dano dhaqaale, is fahamwaa ku salaysan jihada siyaasada ee dalku ku socdo iyo dastuurka dalka oo qoloba dhanka danteedu ku jirto u fasirato. Dhamaan arimhaan oo is biirsaday waxay dib u dhac u keeneen nidaamka dowliga ah ee markaas jira, Dowladii Cabdullahi Yusuf AUN waxaa hareeyey khilaaf siyasaadeed wax yar ka dib doorashadii, iyadoona dalka soo caga dhigan ayaa waxaa is maan dhaafay gudoonkii baarlamaanka Shariif Xasan iyo Madaxweyne Cabdullahi, taas oo sababtay in gacan ka hadal ka dhex bilowda xildhibaanada iyo kala qaybsanaan sababtay in loo kala guuro magaalooyinka Muqdisho iyo Jowhar, waxaa arinkaas ka dhashay in kooxdii aaday Muqdisho oo ay horboodayeen qab qablayaashii dagaalka ay ku ururaan hoteelada muqdisho halka kooxdii tagtay Jowhar ay heleen amni fiican lakiin ay soo wajahday dhaqaalo xumo baahsan. Cabduulahi Yusuf iyo Shariif Xasan oo labaduba culaysyo balaaran ay ka soo wajaheen Jowhar iyo Muqdisho ayaa dan u arkay inay wada hadlaan waxaana ugu danbayntii lagu heshiisiyey dalka Yeman, labadii garab ee dowladdana waxaa la isugu geeyey magaalada Baydhabo si dib loogu mideeyo, waxaan markaas kadib xildhibaanada dib u bilaabeen kulamadoodii caadiga ahaa, balse khilaafkii intaas kuma ekaan ee mudo yar ka dib waxaa moshin laga keenay Ra’iisul Wasaare Geedi, waxaa isna Badhabo ka cararay Gudoomiye Shariif oo ku biiray midowgii maxkamadaha. Khilaaf marba waji yeelanayey oo soo wajahay dowladii Cabdullahi Yuusuf ayaa ugu danabyntii sabab u noqday inuu xilka iska Casilo Madaxweyne Cabdullahi. Dowladi Sheikh Shariif ee la soo dhisay 2009 horaanteedii waxay sii waday dhaxalkii ay ka heshay dowladii Cabdullahi Yusuf waxaan mudo ka dib lugaha la gashay is qab qabsi siyaasadeed oo saameeyey xubno badan oo golaha Wasiirada ka tirsan, waxaana ku sii xigay inuu isna meesha ka baxo Ra’iisul Wasaare Cumar Cabdirashid. Waxaan isna ku waarin xilkuu hayey Gudoomiyihii Baarlamanka ee xiligaas jiray Sheikh Adan Madoobe, waxaana kurisgiisa si fudud ugu soo booday Shariif Xassan oo ahaa xilgaas kooxdii geed fadhiga dowladii Sheikh Shariif. Khilafkii sii socday waxaa laga dhaxlay in Madaxweynaha hada xilka haya Farmaajo loo magacaabo Ra’iisul Wasaare, balse shaqo fiican oo lagu diirsaday markuu qabtay waxaa mudo yar gudaheed loo soo jeedshay inuu is casaliso shirkii Kampala ka dhacay ka dib. Mudadii yarayd ee u dhimanayd Dowladii Sheikh Shariif Madaxweynaha ka ahaa waxaa dalka loo sameeyey khariirad lagu socdo (Road Map) waxaana fadhiid laga dhigay xildhibanadii u soo taagnaa Moshinka, taas oo sababtay in mudo yar gudaheed lagu qabto shaqo fiican oo u horseeday dalka in laga saaro nidaamkii KMG ahaa, loona sameeyo Dastuur qabyo ah. Shaki kuma jiro in Xukuumadii Cabdiwali Gaas ay ku bad-baaday Road Map, maxaa yeelay awoodii oo dhan waxaa lagala wareegay Baarlamaanka oo xiligaas ahaa 550 xildhibaan. Dowladii ku xigtay ee Madaxweyne Xassan Sheikh kuma cibra qaadan siyaasadii soo wiiqday dowladihii ka horeeyey, balse mudo yar ka dib wuxuu cagta saaray mowjadihii moshinka, wuxuuna isku badalay sadex Ra’iisul Wasaare, waxaase dad badan oo siyaasada u dhuun daloolo aaminsanayeen in hadii Xasan Sheikh shaqadiisa faraha uga qaadi lahaa Ra’iisul Wasaare Saacid Shirdoon in wax badan dalka ka qabsoomi lahaa. Culaysyadii ka dhashay moshinada ayaa Xasan Sheikh wuxuu go’aansaday in mudada u dhimanayd in Barlamaanka la curyaamiyo lana sameeyo madal ay ku midaysan yihiin maamulada gobolada, waxaana fududaatay is jiid jiid badan ka dib in doorasho dib uga dhacday xiligeeda la qabto. Madaxeyne Maxamed A. Farmaajo oo ka fa’iidaysanayaa khaladadkii siyasadeed ee dalka ka soo dhacay ayaa go’aansaday inuu keensadao Ra’iisul Wasaare ay wada shaqayn karaan islana dhamaystaan mudada xil haynta. Balse dhaqankii lagu yaqaanay xildhibaanada Baralamaanka ayaa bilowday oo ahaa moshin laga keeno Madaxweyne iyo mid loogu hanjabo Ra’iisul Wasaaraha. Waxaana soo if baxay khilaaf kala dhantaali kara howlaha qaran ee dowladda horyaala, si taas looga hortago ayaa waxaa la saaray culays siyaasadee gudoonkii baarlamaanka kadib markii moshin laga keenay, wuxuuna ku biyo shubtay inuu xilka iska casilo. Gudoomiyaha Cusub ee Barlamaanka Maxamed Mursal ayaa waxaa lagu xaglinayaa inuu taageero fiican ka haystay xukuumadda, waxaana arinkaan dhabaha u xaaraysaa in maanta dalku yeeshay Xukuumada, Madaxweyne, Gudoon Baarlamaan iyo Hay’ado Garsoor oo wad shaqaynaya isku aragtina ka ah jihada siyaasadeed ee dalkaan loo kaxaynayo. Dadka qaar ayaa dhaliilsan in koox is fahamsan oo talada gacanta ku haysa ay halis badan ka imaan karto. Balse anigu waxaa qabaa fikir ka duwan oo ah in koox is fahamsan kaliya dalkaan u horseedi karto horumar, sababtoo ah ma nihin wadan qaan-gaar ka ah dhanka siyaasadda, marba hadii kuraastii dalka ugu sareeyeysay iyo kuwa ugu hooseeya lagu qaybinayo 4.5. Marka aad fiiriso sida caalamku u shaqeeyo waxaa jira xisbiyo siyaasadeed oo marka doorasho la galo mid adkadaa ama la wada dhistaa dowlad wadaag ah, taas macnaheedu waxay tahay in la helo koox isku meel dalka u wada. Tusaale ahaan wadamada aan dariska nahay ee Ethiopia, Kenya, iyo Jabouti intaba waxaa talada haya hal xisibi, kaas oo aqlabiyad weyn kuleh baarlamaanka, wuxuuna u horseeday horumar dhaqaale iyo mid siyaasadeed. Gudoomiyaha cusub ee Baarlamaanka waxaan ka rajaynayaa inuu dadajiyo shuruucda muhiimka u ah sal-dhigashada hanaanka dowladnimo oo ay ka mid yihiin 15 sharci oo ay dowladdan soo gudbisay mudadii sanadka ahayd iyo qaar kale oo sanado badan horyaala baarlamaanka, isla markaan uu meesha ka saaro moshinadaan wax dumiska ah ee soo ragaadiyey dowladihii hore. By Diraac Fagaase

Mogadishu (HOL) - At least one person killed and another is missing after they were swept away by floodwaters on Monday evening in Hargeisa, the capital administrative of the breakaway Somaliland. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimadda Online) – Iyadoo uu soo gabagabowday ololihii doorashada Guddoomiyaha Baarlamaanka Soomaaliya, xilkaasoo uu ku soo baxay musharixii xukuumadda Maxamed Mursal Sheekh C/raxmaan ayaa waxaa soo baxaya faahfaahin ku saabsan sababihii uu ku guuldarreystay musharixii ay taageerayaan kooxda mucaaradka. Inkastoo Xildhbaan Ibraahim Isaaq Yarow uu ka mid ahaa Golaha Wasiirada xukuumadda Soomaaliya iyo xildhibaannadii hormuudka u ahaa mooshinka guddoomiyihii hore Prof. Jawaari ayaa markii danbe wuxuu noqday musharax ay wada taageereen xubnihii mucaaradka ku ahaa dowladda sida maamul Goboleedyada iyo kooxda Qabyo. Haddaba waxaa halkan ku eegeynaa afar arrimood oo keenay inuu guuldarreysto Musharax Ibraahim Yarow:- 1- SHAQSIYADDA MUSHARAXA Arrinta ugu weyn ee saameynta ku yeelatay musharaxa ayaa ahayd iyadoo Ibraahim Yarow lagu tilmaamo nin aan deganeyn oo hab dhaqankiisu yahay mucaadad dood badan oo xildhibaanno badan shaki ka muujiyeen inuusan hoggaamin karin Baarlamaanka Federaalka. 2- OLOLAHA XUKUUMADDA & MADAXTOOYADA Arrinta labaad ee keentay nuu fashilmo Musharaxa ayaa ahayd isagoo wajahay olole xoog leh oo ay ku jireen xukuumadda iyo Madaxtooyada oo watay wasiirkii hore ee Gaashaandhigga Maxamed Mursal, isla markaana musharixiintii kale la siiyay balanqaadyo u badan xilal kala duwan. 3- MUCAARAD AAN WADA SOCON Taageeraasha Musharaxa ayaa u badnaa kooxo aan iska war qabin, isla markaana wada socon oo kaliya heshiis ku ahaa inuusan xilka guddoomiyaha qaban musharaxa ay wataan madaxtooyada iyo xukuumadda. Madaxweynayaasha maamul Goboleedyada K/Galbeed, Puntland iyo Jubbaland ayaan taageero badan ku lahayn Baarlamaanka iyadoo Shariif Xasan iyo kooxda Qabyo oo kaliya ay ka go’neyd taageerada musharax Ibraahim Yarow. 4- KHUDBADII SHARIIF CABDALLA Khudbadii tanaasulka Musharax Shariif Maxamed Cabdalla waxay ahayd mid si weyn u taabatay musharaxa mucaaradka, isagoo xildhibannada ugu baaqay inay ka fiirsadaan qofka ay codka siinayaan, maadaama uu noqonayo Ku-simaha Madaxweynaha, loona baahan yahay inay taxadaraan. Arrintan ayaa loo qaatay inuu si toos ah uga digayo doorashada Ibraahim Yarow. GABAGABO Inkastoo arrimahaas oo dhan ay jireen, sababna u noqdeen inuu doorashada ku soo baxo musharax Maxamed Mursal, haddana Ibraahim Yarow wuxuu helay codad aan yareyn oo mararka qaarkood naxdin ku ahaa musharaxa kale iyo taageerayaasha xukuumadda. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (PP) ─ Waxaan hambalyo halkan uga dirayaa dhammaan shaqaalaha adduunka, gaar ahaan xoogsatada Soomaaliyeed munaasabadda maalinta shaqaalaha adduunka ee 1da May. Waxaan ku bogaadinayaa dhabar adayga iyo hawlkarnimada aad muujiseen, idinka oo waliba ku shaqeynaya duruufo adag. Dowladdu waxay ku dadaaleysaa horumarinta xuquuqda shaqaalaha Soomaaliyeed, waxaana haatan ay Xukuumadd Federaalka Soomaaliya gacanta ku haysaa dhameystirka shirciga shaqaalaha oo kala hagaya shaqaalaha iyo loo shaqeeyaha iyo siyaasadda shaqaaleysiinta. Sidoo kale, wax Golaha Shacabka horyaalla Sharciga Shaqaalah Rayidka ah oo u dib u habeyn ballaaran lagu sameeyay. Shuruucdaas waxay muhiim u yihiin dhawrista iyo daryeelka xuquuqda shaqaalaha Soomaaliyeed. Waxaan adkeynayaa ahmiyadda ay shaqaalaha iyo xoogsatada Soomaaliyeed u leeyihiin kobcinta dhaqaalaha dalka, ka qeyb-qaadashada nabadgelyada iyo dadaallada aan ugu jirno dowlad dhisidda Soomaaliya. Waxaan qirayaa in shaqaalaha Soomaaliyeed, oo dhallinyaro u badan, ay ku ammaanan yihiin dawrka ay ka qaadanayaan horumarka dalka. Waxaan farayaa shirkadaha gaarka loo leeyahay in ay xil iska saaraan daryeelka iyo bad-qabka shaqaalahooda si loo hubiyo in aan la duudsiin xuquuqahooda aasaasiga ah. Ugu dambeyn, Waxaa kaloo muhiim ah in shaqaalaha Soomaaliyeed ay sameystaan iskaashatooyin iyo ururro u taagan difaaca xuquuqda shaqaalaha si looga hortago xadgudub kasta oo kasoo wajihi kara hay’adaha iyo shirkadaha ay ka hawl galaan. PUNTLAND POST The post Farriinta Madaxweynaha Dowladda Somalia ee ku aadan Maalinta Shaqaalaha Adduunka appeared first on Puntland Post.

Beledweyne (HOL) - More than 10,000 people in Beledweyne, Hirshabelle state have been evacuated by African Union Mission in Somalia (AMISOM) forces over the past 48 hours, according to a Djibouti Commander overseeing the operation. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimadda Online) – Wararka laga helayo saraakiisha wasaaradda Gaashaandhigga ayaa sheegaya inuu socdo qorshe lagu doonayo in ciidamadii uu tababarray Imaaraadka Carabta lagu wareejinayo maamulkooda Mareykanka. Arrintan ayaa ka dambeysay qalalaase ka dhacay xerada ciidamada Imaaraadka e Gen. Gordon bishii hore ee April iyo culeyska dhaqaale ee ku baxaya saadkooda iyo mushaarka, waxaana saraakiisha Mareykanka la sheegay inay daneynayaan ilaa 200 askari oo kumaandoos ahaan u tababarran. Saraakiisha ayaa sheegaya in dowladda Qatar laga codsaday bixinta mushaarka ciidamadaasi oo ku dhow 1000 askari, waxayna dowladda Federaalka Soomaaliya caddeysay inaysan awoodin bixinta kharashka ciidamadasi oo bil kasta u baahan lacag ka badan 3 Milyan oo doolar. Ciidamada Imaaraadku tababarray ee hadda loo bixiyey DALJIR ayaa isugu jira ciidamo gaara oo si heer sare ah u tababarran iyo ciidamo kale, waxaana socda wadahadalka ciidamadaasi lagu wareejinayo Mareykanka oo maamula ciidamada Kumaandooska ee DANAB ee fadhigoodu yahay Garoonka Ballidoogle ee Gobolka Sh/hoose. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimadda Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre,Guddoomiyaha Gobolka Banaadir,Eng, Cabdiraxmaan Yariisow, Wasiirka Dhalinyarada & Ciyaaraha Khadiijo Maxamed Diiriye iyo masuuliyiin kale ayaa ka qeyb qaatay soo dhaweynta. Ciyaartooyda Da’yarta Soomaaliyeed ee xulka Qaranka Soomaaliya ee ka qeyb galayay koobka bariga iyo bartamaha Afrika ee CECAFA ee sanadkaan ka dhacay dalka Burundi ayaa goor-dhaw dib ugu soo laabtay magaalada Muqdisho. Ciyaartoyda da’doodu ay ka hooseyso 17 sano jirada ee Soomaaliya ayaa kaalinta labaab ka galay koobkaan kadib markii 2-0 looga badiyay ciyaartii kama dambeysta aheyd ee ay la ciyaareen dhigooda dalka Tansaaniya. Ciyaartaas kama dambeysta aheyd ayaa waxaa ka qeyb galay wafdi Balaaran oo ka socda dowlada Soomaaliya si ay u dhiira geliyaan da’ayarta Soomaaliyeed, wafdigaas waxaa hogaaminayay Ra`iisul Wasaaro ku xigeynka dalka Mahdi Maxamed Guuleed iyo xubno kale. Sidoo kale ciyaartaas waxaa Daawanayay Gudoomiyihii hore ee gobolka Banaadir ahna duqii Muqdisho Taabid Cabdi Maxamed iyo shacabka aad u fara badan kuwaas oo u sacaba tumayay ciyaartoyda Soomaaliyeed. Waa heerkii ugu sareeyay uu gaaro xul ka socda Qaranka Soomaaliyeed muddadii ay Soomaaliya burburka ay ku jirtay. Halkaan hoose ka daawo Sawirada soo dhaweynta:

National Assembly Majority leader Aden Duale yesterday promised to support MCAs pushing for a wards fund bill to be brought to the floor of the house. Source: Hiiraan Online

SAN FRANCISCO — The billionaire chief executive of WhatsApp, Jan Koum, is planning to leave the company after clashing with its parent, Facebook, over the popular messaging service’s strategy and Facebook’s attempts to use its personal data and weaken its encryption, according to people familiar with internal discussions. Source: Hiiraan Online

TORONTO (Reuters) - Canada wants to change a bilateral agreement to allow it to turn back thousands of asylum seekers walking across the border but the United States is not cooperating, according to a Canadian official with knowledge of the discussions. Source: Hiiraan Online

Hargeysa (Caasimada Online)-Guddoomiyaha xisbiga mucaaradka UCID, Feysal Cali Waraabe, ayaa ka hadlay suuragalnimada in Somaliland ay hesho xoriyad ay uga madaxbanaananeyso Somalia inteeda kale. Feysal Cali Waraabe, ayaa sheegay in dhammaan shacabka Somaliland ay sugayaan inay ka baxaan Somalia inteeda kale, hase ahaatee ay taa kasoo horjeedan Hogaamiye Muuse Biixi iyo Madaxda kale ee la shaqeysa. Waxa uu Feysal Cali Waraabe, sheegay inuu jiro xiriir hoosaad Muuse Biixi kala dhexeeya dowlada Somalia, balse wararka uu siinaayo warbaahinta uu ku marin habaabinaayo shacabka. ‘’Waxaan cadeynayaa inuu jiro xiriir dhab ah oo ka dhexeeya Muuse Biixi iyo Dowlada Somalia, aniga waxaan goobjoog ka ahaa wadahadal ay wada galeen Biixi iyo Dowlada’’ ‘’Dadka shacabka waxa ay ku lunsan yihiin wararka kulul ee uu Biixi hawada u marinaayo dowlada Somalia, taa kama turjumeyso inuu xun yahay xiriirka labada dhinac’’ ‘’Waxaan Muuse Biixi ka dalbaneynaa inuu nagu darro Somalia ama uu naga dhaafo laqdabada uu ku hayo gooni isku taageena, marba haddii amuuraheena kala tashanaayo dowlada Farmaajo’’ Feysal Cali Waraabe, waxa uu soo jeediyay in lagu biiro Somalia, waxa uuna tilmaamay inaanu waxba u arki doonin haddii uu Muuse Biixi Somaliland ku daro Somalia inteeda kale, balse ay aad uga soo horjeedan in shacabka leysugu daro wakhti lumis iyo xoriyad la’aan. ‘’Waxaan ka cabsaneynaa in Muuse Biixi uu wakhtiga naga lumiyo, marba haddii uusan laheyn hadaf lagu sii hormarinaayo gooni isku taagnimadeena’’ Haddalka Feysal Cali Waraabe, ayaa kusoo beegmaaya xili dhawaan C/raxmaan Cirro oo kamid ah Siyaasiyiinta Somaliland uu goob fagaaro ah ka sheegay inaanu Muuse Biixi hurdo gam’i Karin haddii uusan qadka Telka kula hadlin Madaxweynaha Somalia Farmaajo. Caasimada Online Xafiiska Hargeysa Caasimada@live.com

JOHNS CREEK, GA — Shukri Ali Said woke up around 6 a.m. Saturday, April 28 hearing voices in her head, and told her live-in sister she needed to leave the house. The 36-year-old woman's sister tried to get her to stay home, but Said grabbed a knife and left the house on foot. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimada Online)-Madaxweynaha JFS Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa ka hadlay socdaal uu ku gaaray magaalada Beledweyne ee xarunta Gobolka Hiiraan. Madaxweyne Farmaajo, ayaa shalay booqday goobo muhiim ah oo ay saameyeen fatahaada Wabiga iyo roobab la sheegay inay ka da’een magaaladaasi. Madaxweyne Farmaajo oo kormeeray goobaha ay saameynta xooggan ku yeesheen fatahaadaha Wabiga Shabelle iyo xarumaha ay shacabka ku barakaceen, ayaa sheegay inay muhiim tahay in gurmad degdeg ah la gaarsiiyo shacabka ku dhaqan magaalada Beledweyne. Madaxweynuhu waxa uu sheegay in indhihiisa uu ku arkay dad shacaba oo ku nool xaalad adag, sidaa aawgeed la doonaayo in lala gaaro gurmad degdeg ah. ‘’Umadda Soomaaliyeed waxaan farayaa inay dhabarka u xirtaan sida ay ugu gurman lahaayen shacabka ku dhibaateysan dhulka uu ku fatahay Wabiga’’ ‘’Waxaa lagu jiraa xiligii ay is garabqaban laheyd Soomaalida waxa ay dowladu qaadan doontaa kaalinteeda, shacabkuna waxaa laga doonayaa inay qaatan kaalintooda’’ ‘’Ciidamadu waxaan farayaa inay cayaaran kaalintooda ku aadan samatabixinta shacabkii go’doonka ku ah qeybo kamid ah magaalada Beledweyn iyo tuulooyinka ku hareeraysan’’ Madaxweyne Farmaajo ayaa sheegay in maleeshiyaadka al-Shabaab ay qeyb ka yihiin sababaha Fatahaadda wabiga, waxa uuna ku baaqay in si wada jira leysaga difaaco. Sababaha ay ugu qeybta yihiin waxa uu ku tilmaamay in aanan safar dhulka ah Hiiraan lagu tagi karin maadaama ay ku sugan yihiin deegaanada qaar. ‘’Waa xaqiiq al-shabaab ayaa kaalin weyn ka qaadaneysa dhibta ka taagan magaalada Beledweyne, waxaan ugu baaqayaa inay u danqadaan shacabka’’ Farmaajo ayaa yiri ‘’Al-shabab ayaa gurmadka u diidan Beledweyne, shacabku ha ogaadan cida sii kordhineysa rafaadka ka taagan Beledweyne” Madaxweynaha Soomaaliya ayaa shalay tagay Magaalada Baladweyne isagoo saaran Diyaaradaha Qaramada Midoobe. Waxa uuna soo indha indheeyay Xeryo KMG ah oo la dajiyay qoysaskii ka barakacay Fatahaadda Wabiga iyo daadadka ka dhashay Roobabkii ugu dambeeyay ee Magaalada ka da’ay. Magaalada Baladweyne waxa ay sidaa ku noqotay mid go’doon ah, dadka Magaaladana ay wajahaan Xaalado nololeed. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimada Online)-Dowlada Kenya ayaa shaaca ka qaaday in maleeshiyaadka al-Shabaab ay kasoo furatay dhalinyaro ay qafaasheen. Kenya ayaa sheegtay in 13-kaasi dhalinyaro ay tababar ku qaadanayeen deegaanka Raas-kambooni ee gobolka Jubadda Hoose. Kenya ayaa tilmaantay in dhalinyaradaasi ay kusoo furteen dagaal saacado qaatay oo ay la galeen maleeshiyaadka al-Shabaab, iyagoo garabsanaayay ciidamada Jubbaland. Afhayeen u hadlay ciidamada Booliska Kenya ayaa sidoo kale sheegay in ay la soo xariireen waalidiinta dhalinyaradaasi la soo furtay ka hor inta aysan qaadin dagaalka. Waalidiinta dhalay dhalinyarada ayuu Afhayeenku sheegay inay bixiyeen macluumaadka ugu badan ee lagu howlgalay, sidaana ay ugu sahlanaatay. Afhayeenka ayaa yiri ‘’Dhalinyaradan waxay ka soo galeen degaanka Kayunga, iyaga oo isticmaalayay Doomo, hami dhaqaalana markii hore la galiyay, kadibna waxaa ku adkaatay tababaro culus ee Shabaab ay siinayeen’’ Laamaha amaanka Kenya ayaa dhalinyarada Kenyaanka ee ka midka ah Al-shabaab u balanqaaday in aan la dhibaateyn doonin hadii ay ka soo baxaan Al-shabaab, xili ay tilmaamen in dhalinyaro Kenyaan oo badan ay ka mid yihiin dagaalamayaasha Al-shabaab. Si kastaba ha ahaatee, Kenya ayaa daboolka ka qaaday in weeraro khaas ah ay kusoo furan doonto dhalinyaro kale oo gacanta ugu jira al-shabaab. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Khamiisti ina dhaaftay (26/04/2018) waxaa magaalada Dubaay ee dalka Imaaraatka shir ku qabtay Cabdiwali Cali Gaas hoggaamiyaha maamulka Puntland. Waqtiga ay ku beegnayd, ujeedka laga lahaa iyo sida loo dhigay intaba waxay dhabar jab ku ahayd dowladda Soomaaliya oo go’aan adag balse loo baahnaa ka qaadatay Imaaraatka. Balse mudane Gaas iyo kuwo la mid ah uma horayn hoggaamiye dhabar jabiyo dalkooda waqti xaalad adag lagu jiro. Tusaalaha ugu fiican waa Wang Jingwei oo ahaa Shiinays. Wang wuxuu ku dhashay koofurta Shiinaha 1883di. 1903di waxaa waxbarasho dibadda ah loogu diray dalka Jabbaan. Waxbarashada waxaa u diray dowladdi markaas jirtay ee ay hoggaaminayeen firkii boqortooyadi Qing oo ahayd boqortooyo ilaa qarnigii 17aad Shiinaha ka talinaysay laakiin waqtigaan taag darana. Waqtiga Wang uu korayay waa xilligii ree Galbeedku xoogoodo faayay inta badan Shiinahana iyagaa haystay. Intii uu Jabbaan joogay Wang wuxuu xariir la yeeshay Sun Yat-sen oo ahaa ninki hoggaaminayay kacdoonkii looga soo horjeeday boqortooyada. Wang wuxuu lasoo baxay firfircooni iyo ragonimo. Wuxuu ahaa wiil yar oo gabyaa ah, cod kar ka hadli yaqaan fagaarayaasha, geesi aan gabban. Waxaa kasoo muuqaday sifooyinkii hoggaamiye dal badbaadin karo laga rabay oo dhan. Marki uu kusoo laabtay Shiinaha wuxuu xubin firfircoon ka noqday kacdoonkii uu Sun hoggaamiyay maamulka sare ayuuna ka mid noqday. Waxaa loo xiray inuu shirqool dil u maleegay amiir Chun oo boqortooyada ka tirsanaa. Waxay ahayd in lagu xukumo dil aan ka noqosho lahayn laakiin xabsi ayay ku xukuntay haweeneey qaali ka ahayd maxkamaddiisi. Waxaa la sheegaa in quruxda Wang ay qalbi dillaacisay haweeneeyda qaalliga ahayd sidaas darteedna ay dilka ka lexejeclaysatay. Inay sheekadaan run tahay iyo in dagaalki raggu ku hayay haweenka ay tahay ma kala aqaan. Si kastaba ha ahaatee Wang waxaa lasoo daayay 1910ki. Soo dayntiisina waxay shacabki Shiinihu ku qaabileen farxad iyo bishaaraysi. Wuxuu noqday geesi qaran waxayna u qaateen badbaadiyaha Shiinaha. Wang halkiisi ayuu kasii waday halgankii ka dhanka ahaa boqotooyada musuqa badanayd. 1912ki ayay dhacday boqortooyadi waxaana reerki u haray kooxdi Sun uu hoggaaminayay Wang na ka mid ahaa. Marki uu dhintay Sun waxaa loo arkayay Wang inuu isagu yahay dhaxlaha lama taabtaanka ah. Hasa ahaatee si qabqabsi xisbigi dhexdiisa ah ka dib jagadi ugu sarraysay waxaa ka qaaday Chiang Kai Shek oo khibrad ciidan lahaa. Chiang wuxuu ahaa nin aragti dheer oo uu wariye Ingiriis ahaa mar ku tilmaamay nin duman yaqaan saaxiibbadi laakiin kasii duman og cadowgiisa. Chiang dowladdi uu dhisay waa uu ku daray Wang waxaa uuna ka dhigay raysulwasaare laakiin khilaafkoodu ma dhammaan mana qarsoonayn. Waqtigaan Shiinaha waxaa inta ugu muhiimsan haystay quwadihii ree Yurub. Dowladda uu Sun hoggaamiyo Wang raysul wasaaraha ka yahay waxay wateen magaca waddani (natiolaist). Waxay aad ooga soo horjeedeen afkaarta reer Yurub iyo guumaysigooda. Dhinaca kale waxaa taagan koox uu hoggaaminayo Moa oo qabto afkaarta hanti-wadaaga. Labadaan kooxood ayaa dalka isku haysto dagaal ba’anna dhex meraa, halka dalkiisa magaalooyinki ugu waawaynaa uu guumayste haysto. Wang wuxuu ahaa nin tiro badan dad badanna la macaamilo. Dhinac Chiang maamulkiisa ayuu ka tirsan yahay dhinaca kale wuxuu xariir la lahaa kooxda guddoomiye Moa. Sunnada Ilaahay waxaa ka mid ah inuu ummadaha jarrabo si ay dadku u kala bartaan kan adag iyo kan daciifka ah, kan waddaniga ah iyo khaainka ah, kan la isku aamini karo iyo midka aan waxba galin, halyeeyga dhabta ah iyo kan dantiisa kaliya ilaashado. Si taasi loo tuso dadka Shiinaha waxaa dhacay dhacdooyinkaan is xigxigay. 1931di Jabbaan ayaa kusoo duulay Shiinaha. 1932di Jabbaan dhulki uu ka qabsaday Shiinaha wuxuu ka dhigtay meel uu guumaysto. Duullaanka Jabbaan ma jirin cid soo dhawaysay, Moa, Wang iyo Chiang intaba isku mid ayay u diideen. 1937di Jabbaan wuxuu ku hamiyay inuu qabsato intii Shiine ka dhimayd dagaal buuxa ayaana qarxay. 1938di Wang wuxuu u galay Jabbaan oo haystay dhul ballaaran wuxuuna la galay heshiis ay ku dhiseen dowlad. Muxuu isu dhiibay Wang? Waxaa muuqatay tabar darrada Shiinaha. Jabbaanku wuxuu haystay hub casri ah iyo ciidan tababaran halka Shiinuhu ahaa maleeshiyaad aan hub haysan. Ma jirin taageero meelo kale ooga imaanaysay hiil iyo hoo toona. Waxaa si ba’an u barakacayay shacabka Shiinaha. Jabbaanku wuxuu waday xasuuq ba’aan oo uu si arxan darro ah ooga gaysanayay dhulki uu qabsanayay. Yurub waxaa kasoo curtay dagaalki labaad ee adduunka inkastoo uusan wali qarxin. Dhinici la eegaba xaaladu waxay ahayd jiq aan lahayn irrid loo cararo. Wang wuxuu ku dooday haddaan Jabbaan la shaqayno dalku iyo dadkuba way badbaadi. Caymo iyo daba qabasho ayaa u samaynayaa sidaan. Midka mid ah raggiisi ayaa laga soo xigtay inuu yiri innaga Jabbaan la shaqaynay iyo kuwa dagaalka la galay isku si ayaan u leenahay sharafta xoraynta Shiinaha waayo in dhinac walba lug kuugu jirto waa muhiim lugtii Jabbaan ku jirtay ayaan innagu noqonay. Hadalladaan waa kuwa ay hadda ku doodayaan madaxda maamul goboleedyada xaalmarinta u geeyay Imaaraat. Intaas waxaa dheer, waxaa jhirtay figrad uu Jabbaan faafin jiray horraanti qarnigii labaatanaad taasoo uu Wang la dhacay. Fekerkaas ayaa ahaa in Aasiyaanku ka sharaf badain yihiin dadka kale sidaas darteed ay waajib tahay in laga ilaaliyo afkaarta wasaqaysan ee ay wadaan reer Galbeedku. Wang wuxuu u arkayay in Jabbaanku yaahy ilaaliyaha Aasiya sidaas darteedna ay muhiim tahay in lala shaqeeyo si loo badbaadiyo qaaradda iyo Shiinahaba. Halkaas markaan joogno ma xasuusatay waxa dadkeennu ka aaminsan yihiin Carabta? In la aamino in dal gooni calanka u sido ilaalinta qowmiyado qaarad ku wada nool ama diin ay ka dhaxayso waa musiibo weyn oo horseedo guumaysi. Waa arrinti ay wadaaddada salafiyiintu la yimaadeen Soomaaliya dadkeennana la cabsiiyay. Hasa ahaatee waxaa dhacay wax ka duwan wuxuu watay Wang. Marki uu Jabbaan u yimid waxaa loo sheegay inuu hoggaamiyo dowladda Shiinays ah laakiin dowladdaasi ay tahay mid hoos timaado Jabbaan oo aan xor ahayn. Dhaqaalaha Shiinaha wuxuu hoos joogayaa midka Jabbaan, ciidamada Shiinahaha waxaa amrayo saraakiisa Jabbaanka. Arrinku waa sidaas gorgortanna ma jiro ayaa lagu yiri. 30ki Maarso 1940ki ayaaa Wang loo dhiiriyay dowlad daba-dhilif ah laakiin loogu yeeray Shiinaha dib loo habeeyay. Raggii la jogay waxay sheegeen in marki uu qalinka qaatay si uu saxiixo heshiiska ay illin waaweyn soo dhaaftay. Dabcan maahayn illin farxadeed. Xaqiiqda ayaa ah in waxa bannaanka lala soo istaago iyo wajiyada farxadda leh ee dadka la tuso aysan ahayn kuwa dhabta ah marki qolka lagu jiro. Ruux walba oo dalkiisa hoos geeyo dal kale, inta uu kaligiis yahay walwal iyo ciil ayaa dilay bannaankana maslaxada dadka ayaan haynaa buu lasoo istaagaa. Waxaa sheekeeyay nin ka mid ahaa gacan-yarayaashi mid ka mid ah dagaal oogayaashi Soomaaliya soo maray. Isagoo Tilmaamayo sida Itoobiya u ihaanaysan jirtay, ayuu yiri “waxaa laguu keeni wax aadan qaadan karin. Markaas ayaad akhrin toban jeer bal inaad ka dhex hesho hal arrin oo aan dadka u tusi karno faaiido”. Waligeed doqon meel rag ka tageey jaqallo waynayd Bishii Nofember 1943di waxaa magalaada Tookiyo lagu qabtay shirwayne loo qabtay dalalki loo baxshay dalalka bariga Aasiya ee hodanka ah laakiin dhab ahaan ahaa dalalki ku jiray guumaysiga Jabbaan. Shirkaas martidi timid waxaa ugu maamuus wacnaa Subhash Chandra Bose oo ahaa hoggamiyihii xornimo u dirirka Hindiya, waxaa ugu maamus xumaa Wang oo ku magacownaa madaxweynaha Shiinaha. Waxa kala faddilay labadaan masuul ayaa ahayd in mudane Subhash uu kasoo baxsaday dowladdi Hindiya ee Ingiriiska xukumayay asagoo madaxweyne ka ah si uu u sameeyo ciidan xoreeyo dalkiisa. Madaxweyne daba-dhlif ah wuxuu ka doortay inuu noqdo jamhad bannaan jiif ah, Halka Wang uu madaxbannanidi dalkiisa boorso ugu keenay nin uu iska celin karay isagoo xor ah. Halkaas markaad joogto kuwa karaamadi Soomaaliya inta diyaaradda la fuulay Imaaraat geeyay ma xasuusatay! Hoggaamiyihii xornimo u dirirka ee Barma (Minyamaar) oo shirkaas joogay ayaa yiri Musuubada ku dhacday Shiinaha waxay ka muuqanaysay fadhi xumada Wang, iyo hadalkiisa marnaa. Erayadan ku cabbir sawirka kore. Ugu danbayn, Wang wuxuu dhintay 1944ti waxaana lagu aasay dhulkii uu daba dhilifka ku ahaa. Sanad ka dib Jabbaan ayaa laga sifeeyay dhulwaynihii Shiinaha. Waxaa lasoo qufay qabrigii Wang lafisii ayaana madfac lagu xiray oo hawada loo gamay waayo waxaa la yiri ma astaahilo dhulka sharafta badan ee Shiine inuu ku aasnaado midkii khiyaamay ee guumaysi u dhiibay. Wang waxaa uu tusaale u noqday inta khaainu waddan ah ilaa qiyaamaha. Wang nacasnimo ayay ku ahayd inuu aamino guumayste laakiin doodiisu waxay u muuqanysay mid macquul ah oo dakiisa badbaadinaysay, si la mid ah sida maanta kuwa Imaaraat baryayo ayay noogu tusayaan in nolosheenna badbaadada Soomaaliya ay ku xiran tahay Imaaraat oo la isu dhiibo. Taariikhdu waa mid soo noqnoqoto. Wax walba oo maanta dhacayo horay ayay dhaceen mar kalana way dhici doonaan. Shiine waxaa dhiibay Wang oo kaliya waxaana badbaadiyay Moa iyo Chiang oo lid isku ahaa laakiin u midowbay inay guumaysi ka badbaadiyaan dalkooda, laakiin maanta dalkeenaa waxaa rabo inay dhiibaan oo joogo toboneeyo Wang marka waxaan u baahannay Moa iyo Chian toboneeyo la mid ah. Daacadda iyo inta madaxa kor u qaaddo ayaa guulaysan W/Q: Ibrarim Aden Shire ishire86@gmail.com kala soco: https://ibrahim-shire.blogspot.co.uk/

Madaxweyne maamul goboleedka Puntland, C/weli Cali Gaas oo gelinkii danbe dib kasoo laabtay safar mudo todobaad ah ugu maqnaa dalka Imaaraadka Carabta, wuxuuna sheegay in safarkiisa uu kusoo dhammaaday guul islamarkaana uu khuseeyay amniga iyo hormarinta kaabayaasha dhaqaalaha Puntland. Mr. Gaas ayaa sheegay in madaxda Imaaraadka uu kala hadlay arrimo la xariira amniga Puntland iyo hormarinta kaabayaasha dhaqaalaha Puntland, labaas arrimood ayuuna sheegay in ujeedada safarkiisa ugu weyneyd, sidoo kale, wuxuu xusay in Imaaraadka uu ka codsaday fulinta mashaariic dheeri ah, kuwaasoo uu sheegay in sida ugu dhakhsaha badan loo hirgalin doono. “Waxaan sidoo kale dowladda Isu-tagga Imaaraadka Carabta aan ka codsanay in mashaariic dheeri ah ay ka hirgaliyaan Puntland, gaar ahaan dhanka Waxbarashada, Caafimaad, Biyaha iyo wixii lamid ah, Guul ayaan rajaynayaa hadii ALLE Idmo iyo in mashaariicdaas isa soo taraan waqti aan dheerayn,” Gaas ayaa sidaas sheegay. Wuxuu sheegay oo kale in arrimaha khilaafka ee dowladda dhexe iyo Imaaraadka ka dhaxeeyo uu kala hadlay, kaalinta kaga aadana uu ka qaatay sidii heshiiis iyo isu soo dhawaansho u dhici lahaayeen. “Dabcan, hadii aan meesha tagay wixii shido ah ee jira oo dadka Soomaaliyeed qabaan wixii igaga aadan ka mas’uul ahaan inaan ka iraahdo waa igaga haboonayd, wixii wanaag ahna waan ka iri, wixii la isugu soo dhaweyn kara Soomaali iyo Imaaraadna wixii nagaga aadanaa ka wafdi ahaan waan ka niri.” Gaas ayaa intaas raacshay in labada waddan iyo shacabkoodu kala maarmin islamarkaana haboon tahay in la sameeyo tallaaba kasta oo lagu xallin karo khilaafaadka jira, maadaama Imaaraadku uu yahay buu yiri dal saaxiib dhow la ah Soomaaliya, weligiina taageeri jiray. Dowladda federaalka ayaa u aragta safarka Gaas inuu dhibaato ku yahay go’aanka dhexdhexaadka ah ee dowladda dhexe ka qaadatay arrimaha Khaliijka, isla markaana uu dhinac maray go’aankii baarlamaanka Somalia ee lagu mamnuucay shirkadda DP World ee heshiisyada sharci darada ah la gashay maamulka Somaliland iyo Puntland.

Muqdisho (Caasimada Online) – Senator Mustaf Maxamuud Qodax oo ka tirsan Golaha Aqalka Sare ee BFS ayaa ka hadlay farqiga u dhexeeya dowladihii hore ee Somalia iyo Dowladaha Madaxweyne Farmaajo ee iminka ka shaqeysa dalka. Senator Mustaf Qodax, waxa uu sheegay in Dowladihii hore ay ahaayen kuwo aan laheyn kala danbeyn iyo nidaam shaqo, hase ahaatee dowlada hadda jirta ay tahay mid is fahansan oo aan khilaaf soo kala dhexgalin. Senator Mustaf Qodax, waxa uu cadeeyay in dowlada Farmaajo ay daawo u heshay khilaafyadii ka dhex aloosmi jiray Madaxweynaha iyo Ra’isul wasaaraha, waxa uuna cadeeyay inaanu hadda jirin wax khilaaf ah. Farmaajo ayuu sheegay inuu la imaaday Ra’isul wasaare Kheyre oo ay isfahansan yihiin, taana ay muujineyso isbedelada uu kusii talaabayo dalka. Wuxuu sheegay in Madaxweyne Farmaajo uu aad uga feejigan yahay inuu qabto shaqo aan tiisa aheyn, sidaa aawgeed uu ku egyahay keliya shaqadiisa qeybta isaga ka khuseysa. ‘’Farmaajo waxa uu ku amaananyahay inuusan faragalin shaqo aan isaga khuseyn waxa uu shaqo waliba u daayay cida ay khuseyso isagana waxa uu dhankiisa ka qabsaday qeybta ka khuseysa’’ ‘’Dadka waxa ay doonayaan in howsha leysla faragaliyo, dadka qaar ayaa Farmaajo ku canaananaaya in Kheyre uu howsha badan u daayay taas maaha Siyaasad xun ee waa Siyaasad fiican in nidaamka la dhowro’’ Senator Mustaf Qodax, waxa uu dhaliilay dhinacyada aadka uga soo horjeeda nidaamka ay u shaqeyso dowlada hadda jirta, hase ahaatee waxa uu dadkaasi ku tilmaamay inay yihiin kuwo iyaga shaqo ka dhex abuuranaaya khilaafyada. Senator Mustaf Qodax, ayaa hadalkaan u jeediyay Jaaliyada Soomaalida ee Qadar waxa uuna kula dardaarmay inay dhowraan wanaaga ay ku talaabeyso dowlada Somalia.