Luuq (Caasimadda Online) – Dagaalyahanno ka tirsan Al-shabaab ayaa la sheegay in degmada Luuq ee gobolka Gedo ka afduubteen Labo guddoomiye Tuulo, kadib weerar lama filaan ah oo ay halkaasi ku qaadeen. Afduubka ayaa ka dhacay gaar degmada Luuq, iyadoo laba guddoomiye tuulo oo ka tirsan degmada Luuq ay qafaasheen dagaalamayaasha Al-shabaab, waxaana sidoo kale lala qafaashay wiilal ay dhaleen. Wararka ayaa sheegaya in masuuliyiinta la afduubtay uu ka mid yahay Gudoomiyihii tuulada Shaatilow oo lagu magacaabi C/llaahi Kuusow Maxamed iyo guddoomiyaha tuulada Caddaley Axmed Cumar ooo uu wehliyo wiil uu dhalay, waxaa sidoo kale ka mida gudoomiyaha tuulada Baakaale wiil uu dhalay iyo gaarigi gudoomiyahaasi, balse gudoomiyaha tuuladaasi la waayey. Dadka gacanta Alshabaab ku maqan ayaa kala ah Laba guddoomiye iyo laba wiil oo ay kala dhaleen guddoomiye ay qafaasheen iyo mid kale oo ay waayeen, waana afar qof. Waxayna arrintan ahayd mid cabsi ku riday dadka degaanka oo ay tahay markii ugu horeysay ee afduub noocan ah ay Alshabaab ku dhaqaaqaan. Tuulooyinka Shaatilow ee degmada Luuq ayaa u jira jirta 18-km, halka Deagaanka Caddiley isna u jiro Luuq u jirta 21-km. Lama oga halka rasmiga ah ee Al-shabaab la aadeen guddoomiyeyaashan, iyadoo lasoo sheegayo in hadda ay howlgallo wadaan ciidamada dowladda federaalka ah. Caasimada Online Xafiiska Kismaayo Caasimada@live.com

News from southern Somalia, Gedo region, indicate that that members of the Al-Shabaab militia group have kidnapped two elderly men. Source: Hiiraan Online

Brussels (Caasimadda Online) – Madaxweynaha Puntland Cabdiweli Maxamed Cali Gaas ayaa si kulul uga hadlay qaabka loo wajahayo wadahadalka lagula jiro maamulka Somaliland. Cabdiweli Gaas ayaa sheegay inuusan xalka ku jirin sida uu Farmaajo u wajahayo sidii Somaliland loogu qancin lahaa inay Soomaaliya kasii mid ahaadaan. Wuxuu sheegay in Muuse Biixi uusan go’aan ka gaari karin in Somaliland ay la midowdo Soomaaliya sidaas darteed loo baahan yahay in wadatashiyada iyo kulamada labada dhinac la xoojiyo. Cabdiweli Gaas ayaa ku taliyey mar uu ka hadlay kulan soo dhaweyn ah oo loogu sameeyey Magaalada Brussels ee xarunta dalka Belgium-ka in kulamo iyo wadatashi lala yeesho shacabka Soomaliland oo uu ku tilmaamay inay yihiin kuwa la qasbayo ” shacabka ku nool gobolada Sool iyo Sanaag ma rabaan inay Soomaaliya ka go’aan balse waxaa xoog ku heyst oo qasbayo Muuse Biixi, sidaas darteed haloo sameeyo kulamo iyo wadatashi” ayuu yiri Gaas. Cabdiweli Gaas ayaa carabka ku adkeeyey inaysan jirin wax la yiraahdo Somaliland iyo Soomaaliya balse ay Somaliland tahay dhulkii Soomaaliyeed, wuxuu yiri “Arrinta wada hadalada Soomaaliya iyo Somaliland, waxaa aaminsanahay wax la yiraah Soomaaliya iyo Somaliland ma jirto, magaca Somaliland waa dalkii soomaaliya weeye, gobolada waqooyi Soomaaliya ka mid yihiin, marka waxaa moodaa labo dowladood oo siman anaga iyo kenya oo kale, wax laga xishoodo weeye, mideeda kale wada hadaladaas waxba kama soo baxayaan, sababta waa idin sheegayaa nin Soomaali oo Madaxweyne ah ama Ra’iisul Wasaare ah baa wuxuu ku dhacaa in Somaliland taga uu yiraahdo, ma awoodi karaan, Muuse biixi miyaa ku oran kara dadka jooga Hargeysa iyo Burco Soomaaliya ku biirayaa ma oran karo, haddii iyagana aysan oran karin, kuwa xamar joogana aysan oran karin Somaliland ha iska tagto maxaa la isku xiijinayaa oo la isku wareerinayaa”ayuu yiri C/weli Gaas. Hadalka kasoo yeeray Madaxweynaha Puntland Cabdiweli Gaas ayaa kusoo aadayo xilli Madaxweyne Farmaajo uu shalay kulan la yeeshay Feysal Cali Waraabe iyo Cali Khaliif Galeyr oo matalayey Maamulka Somaliland. labada dhinac ayaa ka wada hadlay sidii deeqaha Beesha Caalamka loo qeybsan lahaa iyo sidii loo xoojin lahaa wadahadalka labada dhinac, sidoo kalana waxaa lagu heshiiyey in la qaboojiyo dagaalka ka taagan Takuraq. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Brussels (Caasimada Online) – Danjiraha Kuwait ee Midowga Yurub Jasem Al-Budaiwi ayaa sheegay in ay marti-gelinayaan shirka Waxbarashadda Soomaaliya,waxaa uu carabka ku adkeeyay in ay Muhiim tahay in la kobciyo garaadka Aqooneed Ee Bulshadda Soomaaliyeed. Jasem Al-Budaiwi ayaa Dalalka Caalamka Ugu baaqay in ay Waqtigaan usoo jeestaan sidii loo garab istaagi lahaa Bulshadda Soomaaliyeed oo uu sheegay in hada diyaar u yihiin in kasoo Kabtaan Dagaaladii Wajiyadda Badnaa Ee Dhex-maray. ” waxaan sii wadi doonaa inaan anigoo Wadajir ah islamarkaana kaashaneeyno , saaxiibada Qaramada Midoobay ee taageeraya Soomaaliya ee dhinac walba ah, waxaanu mas’uul ka nahay dadka Soomaaliyeed, waxayna u baahan yihiin inay dareemaan sida ay uga go’an tahay heerarka bulshada iyo dhaqaalaha, Danjiraha Kuwait ee Midowga Yurub Jasem Al-Budaiwi ayaa xusay in tan iyo Sanadkii 2017 ay bixiyeen Lacago gaaraya 50-Milyan taasi oo qeeyb ka Aheed jawaaib ka bixinta Baaqyo Caalami ah oo kasoo yeeray Beesha Caalamka ,sidaasi oo ay tahay ayuu’Madaxda dalkeeynawaxaa ay ku kalsoon yahay Bulshadda Soomaaliyeed waana aaminsanahay ineey isku tashan doonaan’’ Hadalkaan ayuu ka sheegay Jasem Al-Budaiwi Magaalada Brussels Ee Dalka Belgium halkaasi oo lagu qabtay Shir dhaqaalle loogu Yabaahay Dowladda Soomaaliya. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Washington DC (Caasimada Online) – In ka badan 500 oo qof oo Soomaali ah, ayaa maanta ka war sugaya in sharciga magangalayada ee ku meel gaarka ah ee ay ka heleen waddanka Mareykanka in loo cusboonaysiin doono iyo in kale, taasi oo mamulka Trump uu maanta ku dhawaaqi doono. Maalmihii la soo dhaafay waxaa socday dalaalo lagu dalbanayay in dadkaasi waqtiga loo kordhiyo, oo 21 Senator oo ay hor kacayaayn labada gabdhood ee laga soo doorto gobalka Minnesota oo ay ku nool yihiin inta badan dadkaasi ayaa waxa ay warqad u direen maamulka madaxwayne Trump. Warqaddaasi waxay Senatoradu ku codsadeen in dadka Soomaalida ah loo kordhiyo muddada sharcigooda, iyada oo la eegayo xuquuqda bini’aadamka iyo duruufaha ka jira waddanka Soomaaliya. Maxamuud Muuse Xasan oo looyaqaan BBC oo u ol’oleeyaa arrimaha dadka Somaaliyeed ee ku nool wadanka Mareykanka ayaa waraysi uu BBC siisay ku sheegay in dadkan laga hadlayo ay ka mid yihiin kuwo Maraykanka ku noolaa in kabadan 20 sano oo shaqaysta, canshuur bixiya isla markaasna qoysas ku samaystay, waligoodna aan dambi galin. Isha: BBC Somali

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowlada Imaaraadka carabta ayaa shaaca ka qaaday inay ka shaqeyneyso sida ay Somalia ku heli laheyd amni iyo xasilooni kadib kororka ku imaaday weerarada ay maleeshiyaadka Al-Shabaab ka geystaan Muqdisho. Maxamed Ciise Al-suwaydi oo ah Safiirka dowlada Imaaraadka uga wakiilka ah daalalka Belgium, Luxembourg iyo EU-da, ayaa sheegay in dowladiisa aysan ka raali noqon doonin in maleeshiyaadka Alshabaab ay qasaan amniga Somalia, waxa uuna cadeeyay inay wadaan qorshooyin cusub. Waxa uu safiirka sheegay in dowladiisa ay ka go’an tahay sidii ay u taageeri lahaayeen dadka Soomaalida iyo dadaalka lagu doonayo in lagu so celiyo Midnimadda, Ammaanka iyo Deganaanshaha Somalia. Maxamed Ciise Al-suwaydi, oo ka hadlaayay shirka lagu soo gabagabeeyey magaalada Brussels ee dalka Belgium ayaa sheegay in dowladiisu ay diyaar u tahay inay la xaajooto Somalia isla markaana kala shaqeyso sida amniga, dhaqaalaha iyo xasiloonida. Nuqul kamid ah hadalkiisa ayaa ahaa “Dowladda Imaaraadka waxay had iyo jeer safka hore kaga jirtay dadaalka Beesha Calaamka ee lagu taageerayo Somalia iyo sidii loo soocelin lahaa Nabadda iyo Deganaansha Ummaddooda wey naga go’an tahay inaan sii wadno dadaalada xalka loogu raadinaayo Somalia” Waxa uu Danjire Maxamed Ciise Al-suwaydi carab ***** in Somalia ay ka taageerayan dhinacyadda Tababarka Ciiddamadda, Dhaqaalaha, Loojistikada, Gargaarka Samafalka iyo La-dagaalanka Burcad-baddeeda ka qowleysata Xeebaha Somalia. Waxa uu sheegay inay soo dhaweynayaan Heshiiskii ay DFS iyo Mamaul-gobaleedyadda kala saxiixdeen bishii December 5-dii ee sannadkii hore, waxa kale oo uu tilmaamay inay taageerayaan qorshaha Horumarinta Qaranka, gaar ahaan sidii Dib-u-habayn loogu samayn lahaa Ammaanka ay DFS ku hawlan tahay. Si kastaba ha ahaatee, hadalka danjiraha ayaa ku soo beeegmaya iyadoo aan weli la xalinin Khilaafka Diplomaasiyadeed ee Somalia iyo Imaaraadka. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Ethiopia has appointed its first ambassador to Eritrea in two decades in the latest sign of rapprochement after a border war, the state-affiliated Fana news agency said on Thursday. Source: Hiiraan Online

Farmaajo iyo Abiy Wixii ka dambeeyey booqashadii Raysal wasaaraha Itoobiya uu ku yimid magaalada Muqdisho iyo war-murtiyeedkii muranka dhaliyey ee ay Madaxwayne Farmaajo iyo Raysal wasaaruhu wada jirka u qabteen, waxaa jirey doodo iyo falanqaymo ay bulshada Soomaaliyeed ka bixinayeen siyaasadda iyo wadada cusub ee uu Raysal wasaare Abiy Ahmed ku hagayo dalkiisa iyo qorshaha uu usoo bandhigay madaxda Soomaalida ee ay iyana duuduubka u liqeen. Qormadaan iyo dhawr qormo oo kale oo ka dambayn doona ayaa ah taariikh iyo raadraac kooban oo ku saabsan taxanaha Itoobiya dad iyo dal. Ujeedada qormadaan ayaa ah inay kuu fududayso faham kugu filana kaa siiso taariikda dad waynaha Itoobiya iyo xirriikii uu la lahaa bulshooyinkii ku xeernaa ee ay Soomaalidu ka midka ahayd. Dulucda qormadaani maahan mid loogu talagalay inay cadaawad abuurto ama boogo horay u bogsaday ay xanuunkoodii dib usoo celiso, ee waa taariikh iyo taxane ay leeyihiin boqolka milyan ee aynu dariska nahay, loona baahan yahay in loo yeesho dhugmo iyo kasmo dheeraada. BILOWGII TAARIIKHDA IYO HAYAANKII XAAMIYIINTA Sida ay qabaan raadraacayaasha taariikhdu kumanaan sano dhalashadii nabi Ciise ka hor ayay ahayd markii ay ka soo talaabeen badda cas qabaa’il Xaamiyiina oo xoolo dhaqataa, kuwaas oo salka dhigay waqooyiga dhulka iminka loo yaqaan Itoobiya, xeebaha Ereteriya iyo bariga Suudaanta maanta. Qabaa’ishaan oo bah wadaag la ah Soomaalida ayaa la rumaysan yahay inay ka soo kicitimeen buuralayda Qooqaasiya (Caucasus) oo ah dhulka jooga sareeya ee u dhaxeeya badda madow iyo badda Caspianka, sabab aan illaa haddeer la cayimin. Qabaa’ishaan oo ay ka mid yihiin Beejaha, Agoa iyo Saahaha ayaa wali waxaa laga helaa dhulkii aynu tilmaanay. Inkasta oo qabaa’shaani dhaqato ahaayeen aan ilbaxnimo ka samayn dhulkii ay daganaayeen, haddana waxay isir wadaag ahaayeen ilbaxnimadii Kush iyo Nubia ee ka hana qaaday Suudaanta manta, caasimadana ay u ahaayeen magaagaalooyinka Kerma iyo Meroe. Waa ilbaxnimadii uu taariih yahankii waynaa ee Herodotus ee noolaa qarnigii shanaa Ciise ka hor uu ku xusay kitaabkiisa taariikda, ee uu u yaqaanay Itoobiyaankii cimriga dheeraa. DHIDIBBA TAAGGII ILBAXNIMADA IYO HIJRADII SABA’IYIINTA Saddex ilaa siddeed boqol oo sano ka hor dhalashadii Nabi Ciise ayaa mar kale waxaa badda cas ka soo tilaabay qabaa’il hayaana oo ka soo kicitimay gobalka Ma’rib ee dalka Yaman. Hijradaan ayaa waxaa loo aanaynayaa dumistii uu dumay biyo xireenkii waynaa ee Ma’rib iyo daaddadkii ka soo rogmaday, waana qisada uu quraanku ka waramayo ee ay suuratu Saba kusoo aroortay. Qabaa’ishaan oo ahaa Saamiyiin ayaa waxay iyana salka dhigeen dhulka jooga sare leh ee waqooyiga Itoobiyada maanta. Xabashida, Tigreega iyo Guraagaha ayaa ka mid ahaa qabaa’ishaas hayaanka ku yimid. Si ka gadisan Xaamiyiintii ay dhulka ugu yimaadeen oo ahaa xoolo dhaqato, qolyahaan dambe waxa ay ahaayeen qodoto dalaga beerta. Waxay ka yimaadeen gobol ay ka jirtay ibaxnimo iyo wax soo saar qodaalka ku salaysan. Markiiba waxay isku fidiyeen dhulkii sare ee beerista iyo qodaalka ku wanaagsanaa, wax yar ka gadaalna waxay noqdeen bulsho isku filan, taas oo u fududaysay inay dhidibada u taagaan dawlad iyo nidaam siyaasadeed bulshada kala haga. Waxay dhiseen dawladdii loo aqoon jirey Axumateka ee saldhigeedu ahaa magaalada Aksum. Magaca Axumate ayuu ahaa magacii loo aqoon jirey boqortooyadii dhulkaas ka talin jirtey kaas oo waagii dambana isu badalay Abyssinia oo ah Xabasha ama Abasha oo ay laatiinku dhawaaqa ka xumeeyey. Magaca Itoobiya ayaan marna loogu yeeri jirin dhulkaan iminka loogu yeero wixii ka horeeyey bilawgii qarnigii labaatanaad. Itoobiya oo ah kalmad giriiga micnaheeduna yahay wajiyadii gubnaa ayaa loo aqoon jirey dhulkii ay ka talin jirtay boqortooyadii iyo ilbaxnimadii Kuush ee aynu kor ku xusnay oo ahaa qayb kamida Masar iyo Sudaanta maanta. Waa dadkii uu Herodotus ku sheegay in ay ahaayeen kuwii ugu quruxda badnaa ugu cimriga dheeraa uguna dahabka badnaa ee uu arko. Eeg taariikhada Herodotus buugga saddexaad. QAADASHADII MASIIXIYADDA Inkasta oo ay jiraan dad ku dooda in diinta Yuhuudu ay horay u soo gashay dhulkaan intii aanay masiixiyaddu soo gaarin amaba aanay imaanin Saba’iyiintu, haddana Xaamiyiintii iyo Saba’yiintii hayaanka ku yimid midkoodna ma uusan lahayn wax diina marka laga reebo inay ahayeen mushrikiin asnaamta caabudda sida laga helay qodaal lagu sameeyey magaalada Aksum iyo aga gaarkeeda. Si kastaba ha ahaatee waxaa la rumaysanyahay in bartamihii qarnigii afraad ay masiixiyaddu soo gaartay boqortooyadii Aksumka. Waxay u badantahay inay ka soo gashay dhanka Masar iyo magaalada Elexenderia. Waxaa jirta qiso la wariyo oo oranaysa in diinta Masiixiga ay ku fidiyeen boqortooyadaan laba wiil oo walaalaa asalkooduna Giriig ahaa, kuwaas oo boqorkii Esana aqalkiisa ka khidmayn jirey. Ka bacdi, qaadashadii diinta Masiixiga laga qaatay aqalkii boqortooyada waxa ay sababtay in dhamaan dadkii lagu xukumo inay qaataan masiixiyadda. Madhabka Yacquubiga ayuu noqday midka ka hirgalay dhulkii xabashida maxaa yeelay Masar ayaa laga haystay madhabkaas. Waxaa Elexenderia looga soo diri jiray baadari noqon jirey midka ugu sareeya diintooda, kolka uu kaasi dhintana ku kale ayaa laga soo diri jirey isla Masar. Caadadaas ayaa waxa ay ahayd midaan is badalin xittaa kolkii islaamku la wareegay Masar. Hawsha ugu wayn ee uu baadarigaani qaban jirey ayaa ahayd duubista boqorka cusub. Haddii uusan baadarigu duubina sharciyadda boqorku ma aysan qumi jirin. Aksum waxa ay noqotay dawlad masiixiya oo si wacan looga yaqaanno caalamkii kale ee masiixiga gaar ahaan Romankii reer galbeedka iyo kuwii barigaba. Boqortooyadii Aksumku kuma ekaan dhulkii xabashida ee waxay u tilaabtay jaziiradii carbeed waxayna qabsatay Yeman oo ay xukumi jireen Ximyariyiin tii. Waxay xukunka ka tuureen boqorkii Ximyarka Dii-Nawaaz ee haystay diinta yahuudda. Waxaa la sheegaa in qabsashadooda Yaman ay ka dhalatay ka dib markii ay sidaas ka dalbadeen dawladdii Byzantinka oo ahayd Roomankii bari ee looga talin jirey Constantinople, si ay ugu hiiliyaan masiixiyiintii reer Najraan oo ciqaab iyo cadaab ba’an ba uu ku hayay boqorkii Ximyarku. Waana qolada ay ku soo aroortay suuratul Ukhduud ee hogagga naartaa lagu guri jirey. Gadaalkii dambana ninkii Yaman qabsaday waa tii uu isku dayey inuu Kacbada dumiyo, ee suuratul Fiil ka sheekaysay. QOYSKII ZAGWE IYO XUKUNKII XAAMIYIINTA Laga soo bilaabo illaa aasaaskii dawladda waxaa talada hayay ilbaxnimadana iska lahaa qabaa’ishii Saba’iyiinta ahaa ee Yaman ka soo haajiray. Faafitaankii masiixiyaddu waxa uu sababayn in diintii ay soo galaan taladiina ay wax ku yeeshaan shucuubtii dhulka loogu yimid. Qabiilka Agowga oo ahaa qabiil tiri iyo tayaba lahaa ayaa noqday dadkii masiixiyadda qaatay markii dambana taladii dalka la wareegay. Agowgu waxa ay Ahaayeen maguurtadii dalka laaogu yimid oo ahaa Xaamiyiin. Waxa ay dhiseen dawlad sal-balaaran sanadkii 900 waxayna talada hayeen ilamaa 1270 kii. Waxay ahaayeen qoladii ugu horaysay ee dawladnimada ku fidiya dhulka joogga hoose leh iyo harooyinka. Maxaa yeelay iyaga ka hor xukunka xabashidu waxa uu ku koobnaa dhulka sareeya ee Tigray iyo Eriteriya. Qoyskaan waxaa ugu magac dheeraa boqorkii Gebre Lalibela oo ah boqorkii dhisay kaniisadda Lalibela oo ah halka ay u xarmadaan masiixiyiinta Itoobiya. Waa kaniisad ka samaysan buur la qoray oo loo qoray sidii mactabkii waana astaanta Ityoobiyada maanta. FIDITAANKII ISLAAMKA Waxaa cid waliba ogtahay in muslimiintu soo gaareen Itoobiya iyada oo aanu islaamku gaarin Maadina. Waa hijradii koobaad iyo labaad ee ay saxaabadii Nabigu SCW ku tageen dalkaas markii ay u adkaysan waayeen ciqaabtii ay ku hayeen Quraysh oo xilligaas mushrikiin ahayd. Majirto cid xaqiijin karta in saxaabadii ay halkaas diin ku fidiyeen iyo in kale iyo inay uga tageen wax mujtamaca oo islaamka u nasab sheegta. Waxaase laysku raacsan yahay in meeshii ugu horaysay oo uu mujtamac islaami ka samaysmay ay hayd jaziiradda Dahlak oo iminka ka tirsan Ereteriya. Kuwaan ayaa ahaa askar uu soo diray amiirkii muslimiinta Omar ibn Khadaab ka dib markii ay burcad badeed xabshiyihi caqabad ku noqdeen isku socodkii badda cas. Wixii intaas ka dambeeyey diinta islaamku waxay si tartiib tartiiba ugu fidaysay geeska Afrika iyada oo xagga xeebaha kasoo galaysay. Kolkii xukunkii khilaafada islaamka ay la wareegeen qoyskii Amawiyiintu ayna dhaceen dagaalo waawayn oo ay xukunka ku adkaysanayeen, waxaa bilowday hayaan iyo hijro ay samaynayeen cid walba oo xukunkooda ka soo horjeeday. Sida uu qabo taariikh yahankii waynaa ee Xaafid Al-maqriisii noolaana qarnigii 14aad, dad yawgii ugu horeeyay ee usoo haajiray dhinaca xabashida ayaa ahaa qoyskii reer Banii Haasim gaar ahaan Cuqayliyiin tii, kuwaas oo dagay halka la oran jiray Jabara oo ku taalay xeebaha Erateriya. Waa qoyskaan cidda aasaastay dawladdii Jabara ee ay iska lahaayeen Jabrtiyiintu markii danbana isu badashay Awfaat qarnigii13aad, ka gadaalna noqotay Adal. Waxaa sidaas si lamida iyana dawlad ka aasaasay gobalka Shawo oo ah halka ay iminka ku taal caasimadda itoobiya muhaajiriin ka soo haajirtay dhulkii barakaysnaa, ku waas oo ahaa qoyskii reer Makhsuum ee uu Khalid ibn Waliid ka dhashay. Islaamkii ayaa si aada ugu faafay dhulkii jooga gaabnaa ee xabasha ilaa ay dawladihii ama saldanadhii islaamku gaareen ilaa 7 saldanadood. Dhulkaan ayaa waxaa caalamka islaamka looga yaqaanay Bilaadu Zaylac maxaa yeelay Zaylac ayaa ahayd marsada ugu wayn. Saldanadihii dhulkaas ka talinayey islaamkana fidinayey waxaa ka mid ahaa Jabara, Shawo, Awfaat, dawaara, Baali, Hadiya iyo Adal. DAWLADDII SULAYMAANIYIINTA IYO BILOWGII CADAAWADDA Sanadkii 1270kii waxaa xukunkii dhulkii xabashida la wareegay qoyskii Sulaymaniyiinta. Boqorkii ugu horeeyay ee talada qabta ayaana ahaa Yakuno Amlak. Kaas oo samaysatay dacaayad uu isaga iyo qoyskiisuba doonayeen inay dalka ku xukumaan. Waxa ay sheegeen inay yihiin tafiirtii Nabi Sulaymaan iyo Boqoradii Balqiis ee reer Saba. Arintaas ayaa waxaa ka qayb qaatay baadarigii ugu sareeyey diinta oo la oran jirey Takle Haymanoot. Sababta arinkaas loo samaynayey ayaa ahayd in boqorka cusubi uu ahaa nimaan taariik wanaagsan ku lahayn mujtamaca dhexdiisa. Wuxuu ahaa burcad-birri dadka furan jirey iyo dhiig yacqb caana. Waxaa kale oo la sheegaa inuu walaashiis qabi jirey. Dhanka kalana waxa uu xoog kula wareegay talada isaga oo dilay boqorkii ugu dambeeyey qoyskii Zgawiyiinta oo ahaa Za-IIlmaknun. Haddaba si loo sharciyeeyo falkaas aan ku qumanayn diinta masiixiga oo ah in la dilo boqorka oo agtooda ka ahaa axad barakaysan, ayaa sababtay in Yakuna Amlak qoyskiisa iyo qawmiyadda Xabashidaba loogu abtiriyo Nabi Sulaymaan si anay cidiba xukunka ugu la loo lamin. Qoyskaan ayaa ka ariminayey dhulka xabashida illaa iyo 1974 markaas oo kii ugu dambeeyey oo ahaa boqor Haile Selasse talada laga tuuray. Sida ka muuqata dhalashada qoyskaan waxa ay samaysteen nasab diimeed, waxayna isku magacaabeen inay yihiin ilaaliyaasha iyo fidiyayaasha diinta masiixiga. Waxay bilaabeen olole wacyi galina oo dadka lagu nacsiinayo Islaamka. Islaamka iyo Masiixiyadduba wixii ka horeeyey qoyskaan waxay si nabada ugu noolaayeen dhulka, iyaga oo uu ka dhaxeeyey xiriir wanaagsan. Islaamka ayaa waxa uu u faafayey si nabada mana jirin waxa khatara oo uu ku ahaa boqortooyadii xabashida. Waxay kale oo Sulaymaaniyiintii bilaabeen in dadkii caawaanta ahaa khasab lagu masiixiyeeyo gaar ahaan qabaa’ishii Xaamiyiinta oo uu Agowgu u waynaa. Waxay bilaabeen dagaalo iyo hujuummo waawayn oo ay ku qaadeen saldanadihii muslimiinta oo aan markaas u diyaarsanayn dagaal iyo difaac toona, marka laga reebo saldanaddii Awfaat oo isla xilliayaadaan dhidibadda loo taagay. Dagaaladaan ayay Sulaymaaniyiintu wadeen illaa bilowgii qarnigii 15aad markaas oo ahayd kolkii ay xididada u siibeen dawladdii Awfaat ayna dileen suldaankeedii Sacadudiin. Goobta suldaanka lagu dilay ayaa ahayd magaalada Zaylac oo ahayd meeshii ugu dambaysay dhulkii saldanadda. Waana xilligaan markii ugu horaysay ee la arko magaca Soomaali oo qoran. Wuxuu ka mid ahaa magacyada qoomiyado badan oo lagu xusay gabay faana oo loo tirinayey boqorkii guulaystay Nugus Yashaaq. Wixii xilligaas ka dambeeyey Soomaalida ayaa laf-dhabar u ahayd dagaaladii wax iska caabinta ee dhexmarayey dawalddii Adal iyo Xabashida gaar ahaan halgankii Ahmed Gurey. La soco qaybta labaad. Mohamed Ahmed Elmi The post Taariikhdooda baro inta aadan la midoobin, taxanaha Itoobiya seddex kun oo sano – Qaybtii 1aad appeared first on Puntland Post.

Muqdisho (Caasimada Online)-Warar dheeraad ah ayaa waxa uu kasoo baxayaa wadahadal la sheegay in waayadan laga dhexwaday Dowladaha Somalia iyo Imaaraadka carabta. Wadahadalka oo marar kala duwan leysku fahmi waayay ayaa waxaa la xaqiijiyay in fashilkiisa ay sabab u noqotay dowlada Imaaraadka carabta oo dano Siyaasadeed ka leh Somalia. Axmed Ciise Cawad Wasiirka arrimaha dibadda Somalia oo wareysi siinaayay BBC Al-Carabiya ayaa sheegay in wadahadal ay labada dhinac ka dhexwaday dowlada Sacuudiga balse uusan mirro dhalin. Waxa uu qiray Wasiirka in wadahadalka uu fashilmay isla markaana ay dowlada Imaaraadka carabta la imaaday shuruudo adag. Waxa uu sheegay inuu wali jiro khilaaf hase yeeshee xalkiisa uu imaan doono goorta ay qaladaadka jira ay garwaaqsato Imaaraadka. Waxa uu sidoo kale, Wasiirka cadeeyay in dowlada Sacuudiga ay sii wadi weysay wadahadalka laga dhex abuurayay Somalia iyo Imaaraadka sidaana uu ku hakaday. Dowlada Somalia ayaa aad uga soo horjeeda inay u hogaansamato qodobo gaara ay dooneyso dowlada Imaaraadka inay kula heshiiso, si aan heshiiska kadib looga talaabin qodobada la kala xariiqday. Geesta kale, Dowlada Somalia ayaa horay u sheegtay inaysan aqbali doonin in lagu xadgudbo madax-banaanineeda, waxaana iminka hakat ku jira xiriirka iyo dhamaan shaqooyinkii ka dhexeeyay labada dhinac. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimada Online)-Warar dheeraad ah ayaa waxa uu kasoo baxayaa kulan magaalada Brussels ee xarunta dalka Belgium-ka ku dhexmaray Madaxweynaha JFS Farmaajo Guddoomiyaha xisbiga UCID Feysal Cali Waraabe iyo Cali Khaliif Galeyr. Kulanka oo ahaa mid wakhti kooban qaatay ayey uga wadahadleen sida lagu soo nooleyn lahaa wanaagii u dhexeeyay dowlada Somalia iyo Somaliland. Madaxweyne Farmaajo ayaa labada mas’uul u ballanqaaday in dowlada Somalia ay dib u wanaajineyso maamulka Somaliland, waxa uuna cadeeyay in dowladu aysan xumeyn, balse laga fahmay xumaan. “Anigoo ku hadlaaya magaca dowlada waxaan diyaar u nahay inaan xalino tabasho waliba,shacabka Somaliland waa cad nagamid ah Soomaaliyana meel kuma kala tagto” “Waxaan diyaar u nahay wadahadal iyo inaan wanaajino maamulka Somaliland iyo shacabkeeda, waxaanu dooneynaa in Siyaasiyiintiina aadan hurin khilaafka oo aad taageertan wado waliba oo leysugu soo dhawaan karo” Madaxweyne Farmaajo waxa uu Faysal Cali Waraabe iyo Cali Khaliif Galeyr u cadeeyay in Somalia iyo Somaliland aysan in diidaneyn, hase yeeshee ay jiraan dad ka dhex shaqeeya colaada labada dhinac. Waxa uu Farmaajo hubaal ka dhigay in wax waliba ay hagaageyso waa haddii la helo siyaasiyiin labada dhinac ah oo si wanaagsan u wajaha xalinta tabashooyinka. Sidoo kale, Faysal Cali Waraabe iyo Cali Khaliif Galeyr waxa ay aqbaleen in dowlada Somalia ay kala shaqeyn doonaan wado waliba oo lagu xalinkaro khilaafka Somalia iyo Somaliland. Faysal Cali Waraabe iyo Cali Khaliif Galeyr waxa ay sidoo kale ballanqaaden in siyaasadooda aysan u eegi doonin danahooda gaarka ah, iyaga oo carab ***** inay u kala dabqadi doonaan laba dhinac. Sidoo kale Guddoomiyaha xisbiga Mucaaradka ah ee UCID ayaa sheegay kulanka ay la yeesheen Madaxweyne Farmaajo inuu ku soo dhamaaday is fahan, isaga oo sidoo kale sheegay inay ka dalbadeen in xanafta laga fogaado, si uu u yimaado isku soo dhawaansho. Inta uu kulanka socday waxa ay Seddexda mas’uul isku raaceen in Soomaalidu aysan is khilaafsaneen balse cida is khilaafsan ay tahay madaxda oo qaab ku saleysan baahidooda u roga Siyasada. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

UNITED NATIONS (AP) — Djibouti is asking Secretary-General Antonio Guterres to help peacefully resolve a border dispute with Eritrea following the recent end to that nation's 20-year border dispute with Ethiopia. Source: Hiiraan Online

Mohammed Issa Al Suwaidi, UAE Ambassador to the Kingdom of Belgium, EU and Luxembourg, has reiterated the UAE's commitment towards the people of Somalia and its support for efforts aimed at bringing unity, security and stability to Somalia and addressing security, political and developmental challenges in the Horn of Africa. Source: Hiiraan Online

A sea rescue charity is taking a lone survivor and the bodies of two dead migrants found at sea to Spain, it said on Wednesday, after clashing with Italy over what should be done with them. Source: Hiiraan Online

Qatar has invited the international community to join forces to find radical solutions to the crisis in Somalia so that it can maintain its sovereignty and achieve national reconciliation, noting the efforts and concrete steps taken by the east African country for the benefit of the Somali people. Source: Hiiraan Online

Last month’s killing of three people at the volatile border of Isiolo and Garissa has kindled violent confrontations between communities living in the two counties. Source: Hiiraan Online

Bosaso[Puntland Post]-Tababarkaan ayaa loo qabtay ganacsatada bagaashleyda ee Magaalada Bosaso. Tababarkaan ayaa ujeedadiisu aheyd kor u qaadida xirfadda ganacsatada yar yar. Waxana ka soo qeyb galay 60 ganacsato kana socday in ka badan 55 ganacsi oo ku yaala Bosaso waxana lagu tababaray ka soo qeyb-galayaasha mowduucyada kala ah ; Hal-abuurka Ganacsi (Business Entrepreneurship) . Istaraatiijiyadaha kobcinta Ganacsiga yar yar (Small business Growth strategies) Xisaabaad-ka ganacsiga (Business Accountancy). Furitaankii tababarka ayaa waxaa ugu horeyntii furey madaxa horumarinta ganacsiga BangigaAmal ee Gobolka Bari iyo Sanaag Jaamac Ciise Maxamud; isagoo si faahfaasan uga hadlay ujeedooyinka tababarka iyo muhiimadda uu u leeyhay tababarta-yaasha iyo guud ahaanba bulshada Tababarta-yaasha ayaa dhankooda boogaadiyey tababarka ugana mahad celiyey Bangigaga Amal, kana codsaday bangiga in uu soo celiyo tababarada noocaan ah. Ugu dambeyntii waxaa soo xiray xafladda Madaxa Suuq-geyntaBangiga Amal ee Gobolka Bari iyo Sanaag Muuse Siciid Xasan oo si faahfaahsan ugu hadlay tababarka iyo in Bangiga Amal ujeedooyinkiisa ay ka mid tahay in bulshada horumarkiida uu qeyb ka qaato, diyaarna u yahay inuu markasta garab istaago ganacsiga. Cabdiqani Boos Puntland Post- Bosaso The post Bangiga Amal Oo Tababar U Qabtay Ganacsatada Bagaashleyda ee Boosaso. appeared first on Puntland Post.

The winner of the BBC News Somali Young Female Poet 2018 award is 18 year old Shugri Jama Ibrahim, a form three Student from Bosaaso, Somalia. Shugri's winning poem explores old Somali culture and the cultural utensils that were in use in nomadic life. Source: Hiiraan Online

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowlada Somalia ayaa markii ugu horeysay ka hadashay lacago Bishii April 2018 lagu qabtay Garoonka Aadan cadde ee magalada Muqdisho. Lacagtan ayaa waxaa lahaa dowlada Imaaraadka carabta waxa uuna qorshaheedu ahaa in lagu qalqal galiyo dalka, iyadoo loo adeegsan lahaa caqabadaha dowlada Somalia, maadaama labada dal ay isku khilaafsan yihiin arrimaha Siyasaada. Wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad oo lagu wareystay Barnaamijka todobaadlaha ee BBC Al-Arabiya ayaa sheegay in dowlada Somalia ay weli heyso lacagtaas oo ku dhow 9 malyuun iyo 600 oo kun oo dollarka Mareykanka isla markaana ay ku jirto keydka Dowlada Somlaia. Waxa uu sheegay Wasiirka in sababta ay dowlada Somalia u wareejin la’dahay lacagtaasi ay tahay inaanu jirin xiriir sidaa usii buuran oo xiligaan kala dhexeeya Imaaraadka. Cawad waxa uu carab ***** in dowlada Somalia aysan dano gaara ka laheyn lacagta Imaaraadka ee iminka ku jirta Keydka Bankiga Dhexe, hase yeeshee ay muhiim tahay in dhiibisteeda ka hor xal laga gaaro faragalinta. Sidoo kale, Wasiirka ayaa ku nuux-nuuxsaday inay muhiim tahay in lacagtaasi lagu celiyo sifo sharci ah, balse ay dowlada Somalia marka hore dooneyso in laga wadahadlo xadgudubka. Haddalka Wasiir Cawad ayaa kusoo beegmaaya iyadoo ay weli jirto xiriir xumo ka dhex oogan dowlada Somalia iyo Imaaraadka carabta. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Dowladda Soomaaliya, gaara ahaan Xafiiska Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, ayaa si cad u qiray in ciidamadda xooga dalka aysan u diyaar-saneen in masuuliyadda amaanka dalka ay kala wareegeen AMISOM. La-taliyaha Amniga Qaranka ee Farmaajo, Cabdi Saciid Maxamed Cali oo wareysi siiyay Africa Center for Strategic Studies, ayaa tilmaamay in dowladda wali ku guuleysan inay diyaariso ciidamadda, laakiin ay socoto dadaalo lagu dhisayo. “Qorshaha kala guurka ee dalka uga baxayaan AMISOM waa mid ay isku raaceen dowladda Federaalka, maamuladda, AMISOM, dalalka ciidamadda ku tababarucay howlgalka iyo Beesha Caalamka kadib shirkii London ee bishii May,” ayuu yiri Cabdi Saciid. La-taliyaha oo hadalkiisa sii wata ayaa shaaca ka qaaday in awoodda al-Shabaab ay wali jirto, islamarkaana ay u suurageli karto waqti walba inay fuliso weeraro, isagoo ku nuux-nuux saday inay fekerkooda ay ka “iibiyeen” shacabka Soomaaliyeed. “Tan iyo 2007-dii markii ay ciidamadda AMISOM soo galeen Soomaaliya amaanka dalka kuma jirin gacan Soomaaliyeed. Waxaana ay ku guuleysteen inay ka saaraan al-Shabaab caasimadda. Balse, wali waxay yihiin kuwa meelo badan oo dalka ah jooga,” ayuu xusay. Mar la su’aalay inuu qeexo heerka ay gaarsiisan tahay in mas’uuliyiinta Soomaalida aysan u diyaarsaneen inay amaanka dalka kala wareegeen inuu ka meer-maaray inuu sharaxo, wuxuuna carabka ku adkeeyay in qorshaha kala guurka uu yahay mid waqti badan u baahan si loo fuliyo. Isagoo hadalkiisa sii wata ayaa waxaa uu dul-istaagay caqabadaha sababay inaan la fulin qorshahii dalka looga saari lahaa AMISOM, wuxuuna ku kala sheegay; amniga, dhaqaalaha, kala qeybsanaan siyaasadeed iyo awooda hay’addaha dowladda oo “liidata” – Muxuu yahay qorshaha kala guurka? – Qorshaha kala guurka oo ay isku raacsan yihiin dhinacyadda ku lugta leh arrimaha Soomaaliya, iyo dowladda ayaa ujeedkiisu wuxuu yahay kala ah; in amaanka dalka lagu wareejiyo ciidamada Soomaaliyeed; dhisitaanka hay’addaha dowladda iyo joogtaynta taageerada. Ugu horeyn, in amaanka dalka lagu wareejiyo ciidamo Soomaaliyeed ayaa ka hor inta aan la wareegin waxaa lagu heshiiyay in ciidamada AMISOM kordhiyaan howlgalada Al-Shabaab ka dhanka ah, si ciidamada marka lagu wareejinayo amaanka ugu fududaato gacan ku haynta meelaha Al-Shabaab laga qabsaday. Dhismaha hay’addaha dowladda, ayaa waxaa iyaddana hoos-imaaneysa in fulinta qorshaha amniga qaranka, oo ay kamid yihiin, in la diyaariyo ciidamo Boolis ah, tayenta hay’addaha cadaaladda iyo dib u habayn lagu sameeyo adeegyadda Bulshadda. Joogtaynta taageerada, waxay tahay in beesha caalamka dowladda ka caawiso arrimo badan oo ay kamid tahay inay bixiso dhaqaalaha ku baxaysa howlahaan la qabanayo, oo ay ugu horeyso; xasilinta, la dagaalanka ferkada “xagjirnimada” iyo isla xisaabtanka. – Sida loo fulinayo qorshaha bixitaanka AMISOM – Qorshaha kala guurka ah ee AMISOM dalka looga saarayo ayaa waxaa loo kala qeybiyay illaa saddex qeybood oo ku eg illaa iyo sanadka 2021, oo ka bilaabaneysa sanadkaan aan hadda ku jirno ee 2018, sida laga soo xigtay La-taliyaha Amniga Qaranka. Wajiga koowaad, waxaa ay socon doontaa laga bilaabo waqti xaadirkaan, illaa iyo bisha June ee sanadka 2019. Wajiga labaad, wuxuu bilaaban doonaa bisha July ee sanadka 2019 illaa sanadka 2020. Wajiga saddexaad oo ugu dambeeya ayaa wuxuu bilaabanayaa bisha Janaayo 2021 illaa iyo December 2021. Sikastaba, dhamaan qodobadaan lagu heshiiyay dowladda Federaalka iyo Beesha Caalamka midna ma aysan ka dhaqan-gelin, sida uu Madaxweyne Axmed Madoobe ka sheegay shirka arrimaha Soomaaliya ee Talaadadii lagu soo gaba-gabeeyay magaaladda Brassels ee dalka Belgium. Xigasho: Garowe Online

Abu Dhabi (Caasimada Online) – Wargeyska The New York Times ayaa warbixin ka qoray wareysi uu la yeeshay amiir Imaaraati oo 31 jir ah, Sheikh Rashid Bin Hamad al-Sharqi, kaasi oo bishii May ka cararay dalka Imaaraatka, iskana dhiibay Qatar. Amiirka ayaa shaaca ka qaaday sir ku saabsan muran ka dhex oogan Amiirada dalkiisa, ku lug lahaanshaha Abu-Dhabi ee been-xalaaleynta lacagaha iyo sida Imaaraatka u maal-geliyaan amiirada Qatar ee dibad-joogga ah. Amiir Rashid bin Hamad al-Sharqi, oo ah wiilka maamulaha Imaaradda Fujairah, ayaa maamulayey warbaahinta dowladda tan iyo 16-kii bishii May, markaasi oo uu si yaab leh uga soo degay garoonka diyaaradaha Doha, isaga oo magan-galyo doon ah, oo sheegay in naftiisa ay halis ku jirto. Amiirka ayaa shaaca ka qaaday in xiisad ay ka dhex oogan tahay amiirada Imaaraadka, gaar ahaan ku lug lahaanshaha Abu Dhabi ee howlgallada Milatari ee dalka Yemen. Waxa uu sheegay in amiirada imaaradda Abu Dhabi aysan wax latashi ah la sameyn maamulayaasha Inaaradaha kale, ka hor inta aysan ku biirin dagaalka Yemen. Waxa uu sheegay in ciidamo badan oo Imaaraati ah oo lagu dilay Yemen ay badankood kasoo jeedaan Imaarado yaryar sida Imaaradda Fujairah. Amniirka ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in Abu Dhabi ay marti-geliso amiiro kasoo cararay dalka Qatar, kuwaas oo ay ka dhigaan amiirada saxda ah ee Doha. Amir Rashid ayaa dhinaca kale shaaca ka qaaday in Abu Dhabi ay ku lug leedahay been-xalaaleyn lacago loo kala gudbiyo dad uusan aqoon iyo dalalka ay kasoo jeedaan. Caasimada Online Xafiiska Minneapolis caasimada@live.com

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka arrimaha dibadda Soomaaliya Axmed Ciise Cawad, ayaa shaaca ka qaaday in dowlada Somalia uu xiriir toosa kala dhexeeyo maamulka Somaliland. Wasiir Cawad oo wareysi gaara siinaayay BBC Al-Arabiya ayaa xaqiijiyay inuu aad u wanaagsan yahay xiriirka dowlada Somalia iyo maamulka Somaliland. Waxa uu sheegay Wasiirka in dowlada Somalia ay mar waliba u taagan tahay la shaqeynta maamulada ka jira dalka, waxa uuna cadeeyay in xiriirka ay la leeyihiin Somaliland aysan dayici doonin. “Xiriirkeena Somaliland wuu wanaagsan yahay waxyaabaha jira waxaanu ku dhameyn doonaa is afgarad” Waxa uu Cawad carab ***** in dowlada Somalia ay diyaar u tahay inay saxdo dhammaan tabashooyinka yar ee jira, sidaa aawgeed ay sixi doonaan waxyaabaha dhiman. Geesta kale, Cawad ayaa maamulka Somaliland ugu baaqay inay qaatan wadahadal si loo saxo fahan xumida jirta. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Cadale (Caasimada Online) – Wararka aan ka heleyno tuulooyin ka tirsan degmada Cadale ee gobalka Shabeellaha Dhexe, ayaa waxa ay sheegayaan in halkaasi uu ka billowday barakac ay sameynayaan dadka deegaanka, Barakacan ka bilowday Cadale ayaa waxa uu yimid kadib markii halkaasi ay ku dagaalameen beello wada dega degmada Cadale, islamarkaana dhowr jeer oo hore la isku dayay in waan waan la dhexdhigo. Qof ka mid ah dadka deegaanka degmada Cadale ayaa sheegay in dagaal beeleedkii ka dhacay halkaasi uu saameyn ku yeeshay dadka ku nool degmada Cadalle ee gobolka Shabeellaha Dhexe, waxaana hadda xaaladda ay tahay mid degan. Dhanka kale wararka aan helnay ayaa waxa ay sheegayan in tuulooyinka hoos yimaada Cadale ay ku dagaalameen Al-Shabaab iyo dadka shacabka, markii dambane Al-Shabaab ay qabsadeen goobihii lagu dagaalamay, iyagoona halkaasi ka qaatay xoolo. Hoos ka dhageyso mid ka mid ah dadka degmada Cadale https://www.caasimada.net/wp-content/uploads/2018/07/wareyso-caddalle-maxamed.mp3 Caasimada Online Xafiiska Jowhar Caasimada@live.com

Afrika waa qaarad sabool ah, waxaa naga saran masuuliyad inaan caawino. Waa hal ku dhig dhagaheenna ku badan kumannaan sawir, muqaallo, boggaga hore ee wargaysyada, idaacadaha caalamiga ah iyo codsiga hayadaha gargaarka lagu ayido. Sheekooyinka hal dhinac laha ah ee lasoo xulo iyo sawirrada qarracanaka wato, iyagoo isticmaalayo, ayay qalbigeenna ku tallaaleen hal sawir oo ay Afrika leedahay kaas oo ah faqri. Balse xaqiiqdu waxay tahay in Afrika ay biisho dunida hodanka ah ee aan iyada la biillin. Afrika waxaa dunida kale kasoo galo $161 bilyan oo isugu jiro kaalmo, deyn iyo lacagaha ay diraan Afrikaanka dibadaha ku nool. Dhinaca kale Afrika waxaa sanad walba dunida kale ka aaddo $203 bilyan. Aan jajabinno caddaadka aan xusnay. Afrika waxaa kaalmo loo siyaa $19 bilyan laakiin intaas saddex laabkeed ($68 bilyan) ayay shirakadaha waaweyn ee ree Galbeedku dibadda ooga bixiyaan si xatooya ah. waxaa ka mid ah qaabka ay lacagtaas ku qaataan ka been sheegid faaiidada ay helaan si loogu dhaafo canshuurta dowladda, ka been sheegid caddadka alaabaha ay soo dajiyaan ama ay dhoofiyaan si aan loo canshuurin iyo siyaabo kale oo wada sharci darro ah. Aqoon la’aanta shaqaalaha, qalab la’aan, xil gudasha la’aanta madaxda iyo musuqa baahsan ee qaaradda ka jiro ayaa sahlay inay shirkadu xadaan adduun sidaas u badan. Shirkad xadayso bilyans sanad walba ayuu madaxweynaha dalka laga xadayo waydiista deyn iyo kaalmo, halka uu raadin xal uu ku ilaashado xoolahiisa. Qurbajoogta Afrika ee ku nool Galbeedka ayaa sanad walba dira lacag dhan $30 bilyan taas oo in badan aan ka maqalno idaacadaha ree Galbeedkuna noogu manno sheeegto laakiin qurbajoogta ree Galbeedka ee ka shaqeeyo shirakadaah ka howl galo Afrika ayaa Galbeedka usoo diro $32 bilyan oo doolar. Midda qurbajoogteennu soo dirto waan maqalnaa laakiin ma maqalno midda dalalkeenna ka baxdo noomana xisaabsano walow ay ka badan tahay midda aan helno. Dowladaha Afrikaanka ah waxaa deyn loo siyaa balaayiin doolar oo loogu manno sheegto walibana shardi looga dhigo in ay talada wax ka siiyaan deyn bixiyaha laakiin caddadka aan u bixinno dulsaarka sanad walba ayaa ka badan deynta aan helno haddana cod kuma lihin mana sheegan karo. Tusaale, sanadki 2015ki Afrika waxaa la siiyay deyn dhan $32.8 bilyan laakiin waxay dulsaar ahaan u bixisay $18 bilyan. Waa in ka badan kalabar deynti ay heshay. $9 bilyan oo kale waxay dulsaar u siisay shirkado iyo shaqsiyaad deymo gaar ah leh. Bixinta dulsaarka ayaa dalal badan ka dhigay kuwo u shaqeeyo dowlado shisheeyo kaliya. Gaana, tusaale ahaan, 30% lacagta kasoo gasho dalkeeda waxay ku bixisaa dulsaarka deynta ay qabto. Dalka Musambiik, halki doolar oo uu helaba waxaa saran 21 doolar. Cilmibaaris kale waxay tustay in halki doolar ee cawimaad loo bixiyaba lagu baddalo siddeed doolar oo miiska hoostiisa la marsiiyo. Hayadaha gargaarku xatooyada nadiif kama aha. Waxaa jiro hayado waaweyn oo ay leeyihiin dowlado gaar ah kuwaas oo maalgaliyo deymaha la siiyo waddamada Afrika iyadoo loo yeelayo waji gargaarka. Tusaale, hayadda UKAID, ayaa bixiso lacago deyn ah oo ay siiso shirkado furayo iskoollo iyo isbitaallo. Ujeedka ayaa ah inay hayaddu bixiso lacagta raasamaalka ah, shirakadaha la siiyayna ay furaan adeegyo anfaco dadka deegaanka. Laakiin shirkadaha furo adeegyadaas iyo hayadda maalgalisayba waxay rabaan inay wax usoo noqdaan taasoo keentay in la tahli waayo adeegyadoodi. Waddamo badan oo ay ka mid yihiin Yugaandha iyo Kiinya ayaa albaabbada u laabay iskoollada sidaas lagu furay ka dib marki la arkay inay dhiig-miirati yihiin. Intaas waxaa dheer kheyraadka sidiisa lagu xado sida macdanta, dahabka, dhirta iyo kalluunka. Isku dar kheyraadka ay xadaan shirkada shisheeyo ayaa lagu qiyaasay $32 bilyan sanadkiiba. Sidoo kale, $36 bilyan ayaa lagu qiysaasay lacagta Afrika magdhow ahaan ooga heli lahayd shirakadaha ree Galbeedka ee wasaqeeyo hawadeeda. Waddamada kale waa qaataan magdhowgaas laakiin Afrika cidna ma siiso iyaduna ma doonato, inaysan warba u hayna laga yaabo. Dadka boobayo qaarada Afrika maahan caddaan iyo Aasiyaan kaliya ee Afrikaan badan ayaa dhinacooda ka wado xaalufinta qaaradda. Waxaa jiro 165000 oo ah Afrikaan aad maalqabeen u ah. Hantidoodu marki la isku daro waxay gaaraysaa $860 bilyan. Hasa ahaatee xoolahooda waxaa ka faaiido ree Galbeedla, Afrikana waxay ka qaadaan mooyee wax badan kuma caliyaan. Tusaale, sanadki 2014ki $500 bilyan oo ay leeyiin maalqabeennada Afrikaanka ayaa taallay malja’yada canshuuraha (tax heavens) oo ah jasiirado uu maamulo Ingriisku. Lacagtaan waxay ka shaqayn lahayd qaaradda dhexdeeda. Waxaa lagu maalgalin lahaa adeegyada bulshada ee kala duwan ee kaabayaasha dhaqaalaha. Waa lacag haddii ay tujaartaas qaaradda galiyaan looga maarmi lahaa maalgashi shisheeye. Nasiib-darro waxaa ka faaido ree Galbeed kaliya halka dadka laga dhex tabcay qaarna laga xaday ay gaajo la ildaran yihiin Maxaa xal ah Xalka dhabta ah wuxuu gacanta ugu jiraa madaxda Afrika. Laakiin uma socdaan inay xal u helaan mushkiladda qaaradda haysato. Marka waa inaan u cabannaa kuwa aan ka cabanayno si ay dhibka noogha khafiifiyaan kolleey naga deyn mahayeene. Midda ugu horrayso waa in qaaradda Afrika laga raabaa suuqa xorta iyo u oglaanshaha shirakadaha shisheeye inay u tartamaan mashaariicda dowladaha Afikaanka ah waayo malaha awood iyo aqoon ay isaga eegaan heshiisayada ay galayan kulana xisaabtamaan shirakdaha waaweyn ee ay leeyihiin dowladaha waaweyn. Arrintaan Afrikaanka dhexdooda xataa dhib ayay isku hayaan, tusaalana waxaa kuugu filan in shirkadaha Kiinya iyo Itoobiya ay si siman kula tartamaan shirkadaha Soomaaliya mashaariicda lagu hormarinayo Soomaaliya. Qoloba qoleey ka daran tahaye, innagu waxaan ugu hoosaynaa Afrika xagga awoodda iyo aqoonta sidaas darteed inaan galno hsehiisyo caalami ah oo muddo dheer soconayo waqtigaan waxa laga dhexli doono waa waxa haysto qaaradda inteeda kale. Labo deeqaha la siiyo qaaradda Afrika waa in loo arkaa magdhow laga siinayo xoolahooda la boobayo ee aan laga dhigin cawimaad iyo kaalmo abaal wadata. Ugu danbayna waa in xal loo helaa malja’yada canshuuraha ee lagu qarsado lacagaha laga soo xado Afrika si qaaraddu u hesho maalgashi dadkeedu leeyahay. Dhabta ayaa ah in Afrika oo adduunka uga diiwaan gashan culays gacanta lagu hayo ay tahay midda lagu dul noolyahay ee biisho caruuraha raaxada ku nool. W/Q: Ibrahim Aden Shire ishire86@gmail.com kala soco: https://ibrahim-shire.blogspot.com/

Wararka naga soo gaaraya Magaalada Brussels ee caasimada dalka Biulgimka ayaa waxaa ay sheegayaan in halkaasi uu ka dhacay kulan dhexmaray Madaxweyne Farmaajo Faysal Cali Waraabe iyo Siyaasi Cali Khaliif Galeydh. Kulankaan ayaa sida la sheegay waxaa codsaday Madaxweyne Farmaajo in uu la qaato Faysal Cali Waraabe iyo Cali Khaliif. Kulanka ayaa qaatay saacado badan waxaana looga hadlayay arimaha Soomaaliya iyo Soomaaliland. Kulanka kadib Faysal ayaa la hadlay warbaahinta isaga oo sheegay in guul uu ku soo dhamaaday kulankii dhexmaray isaga iyo Madaxweyne Farmaajo. “Runtii Madaxweynaha isaga ayaa naga codsaday kulanka waana ka aqbalnay, waxaan u sheegnay in xilligan aanan loo baahneyn dhibaato, waxaanu siinay aragti waalidnimo, maadaama aan ka weyn nahay, waxaanu ka codsanay in dib loo bilaabo wada hadaladii Soomaaliya iyo Somaliland, nabada ayaanu ka shaqeynaynaa, Farmaajo hadii uu diyaar u yahay horay u socod haka furo Hargeysa Safaaradda Soomaaliya.”ayuu yiri Faysal. Madaxda Soomaalida ayaa ka qeeybgalay Shirkii looga hadlayay arimaha Soomaaliya ee ka dhacay Brussels . Xasan Maxamed Samatar Cowke Puntland Post The post Farmaajo Feysal iyo Galeyr oo ku Kulmay Brussels appeared first on Puntland Post.

Munaasabad ay maanta ku qabatey magaalada Garoowe BBC Somali waxay abaalmarino ku gudoonsiisay hablo ku tartamay gabayadda hal abuurka gaar ahaan kuwa galay kaalmaha 1aad,2aad iyo 3aad, waxaana kaalinta 1aad gashay Gabadh magaceeda la yiraahdo Shukri Jaamac Ibraahim oo ka timid magaalada Bosaso. Kaalinta 2aad iyo 3aad waxaa galay labo gabdhood oo magacyadooda la yiraahdo Nimco Xasan Tooxyare oo gashay kaalinta 2aad iyo Miski Warsame oo gashay kaalinta 3aad. Madaxweyne kuxigeenka Puntland Eng Cabdixakiim Cabdulaahi Cumar Camey, Xubno ka tirsan gollihiisa Wasiirada,Siyaasiin,Musharaxiin iyo Tafatiraha guud ee Laanta Afsomaliga BBC ayaa ka qeybgalay xafladda gabdhaha lagu gudoonsiiyay abaalmarinta. Tan iyo Intii uu noqday Tafatiraha guud ee BBC Somali Cabdulaahi Sheikh Cabdirasaaq waxaa kusoo kordhey Laanta Af somaliga barnaamijyo wax tar u ah bulshada oo uu ka mid yahay tartanka hablaha hal abuurka, waxaa kale oo BBC iska dhex arkey dadka Puntland oo muddo ku dhaw 7 sano aan iska dhex arag ka dib markey ku yeesheen wakiil toos ah oo uga soo warama Gobolladda Puntland. Abshir Dhiirane PUNTLAND POST The post Garowe:-Bbc Somali oo Abaalmarin gudoonsiisay 3 hablood oo ku tartamay Gabayo. appeared first on Puntland Post.