Hay’adda Qandaraas-bixinta dowladda Puntland, ayaa degmada Bander-bayla ee gobolka Karkaar ka joojisay, qandaraaskii mashruuca horumarinta degmooyinka Puntland ee JPLG, kadib markii sida ay hay’addu sheegtay hab musuq-maasuq lagu bixiyay qandaraaskaasi. “Waxaan Xafiisyada Warqdan tooska ugu Socoto iyo kuwa ay ogaysiinta ku tahay ku wargelineyna in la joojiyo qandraaska JPLG-ga ee laga furey Degmada Bander-beyla June 2019 kaaso lagu furey si aan sharciga waafaqsaneyn Taas oo qandraas-qaatayal badan ay ku sheegen iney horseedey Musuq maasuq iyo eex baahsan” ayaa lagu yiri qoraal ka soo baxay hay’adda Qandaraas-bixinta Puntland. Hay’adda ayaa agaasimaha guud ee wasaaradda arrimaha gudaha Puntland, Maxamed Cali Nuur Jubba, waxay ku eedaysay in uu maamulay musuq maasuq iyo eex baahsan oo lagu sameeyay bixinta qandaraaska mashruuca JPLG ee degmada Bander-bayla ee gobolka karkaar. “Musuq maasuqa iyo isdaba Marintan ayaa lagu eedeyey Agaasimaha guud ee Wasaarada Arimaha gudaa Juba Cali Nuur iyo Xilibaan ka tirsan golaha deeganka degmada Bander-beyla oo la sheegey iney shirkado ay samesysteen ay ku qaaten mashaaricdii JPLG-GA Sanadka ee degmada Bander-beyla ee gobolka karkaar” ayuu sii raaciyay qoraalka. Waxaa kale oo hay’addu sheegtay, in la baal-maray dhammaan nidaamkii dowliga ahaa ee hay’adda Qandaraasyada Puntland, maadaama sida ay caddaysay aan lambarka xayaysiinta laga qaadan hay’adda Qandaraas bixinta Puntland, laguna wargelin furitaanka Qandaraaska. “waxaa la garab marey dhamaan Nidaamki dowliga ahaa ee hay’ada qandraasyada Puntland ee sharciga Lr.11 ee 16/08/2000 oo Barlamaanka Puntland meel mariyey iyo kan caalamiga ha kadib markii la furey qandraaskan iyada oo aan lanbarka Xayeysiinta laga qaadan Hay’ada qandaraas bixinta dowlada puntland Laguna wargelin furitaanka qandraaskan” ayey tiri hay’adda. Halkan ka akhriso qoraalka lagu joojiyay mashruuca PUNTLAND POST The post Mashruucii JPLG ee degmada Bander-bayla oo musuq maasuq loo joojiyay appeared first on Puntland Post.

Beledweyne (Caasimada Online) – Faah faahinno dheeraad ah ayaa ka soo baxaya dagaal khasaaro geystay oo ka dhacay gobolka Hiiraan ee bartamaha Soomaaliya. Dagaalka oo muddo saacado ah qaatay ayaa wuxuu u dhexeeyay Al-Shabaab iyo dad Xoolo dhaqato ah, sida ay Caasimada Online u xaqiiiyeen ilo dadka deegaanka ah. Warar kala duwan ayaa ka soo baxaya khasaaraha ka dhashay dagaalkaasi. Mid ka mid ah horjoogayaasha maleeshiyaadka la dagaalamaya Al-Shabaab oo qariyay magaciisa ayaa sheegay inay dileen illaa 5 ka tirsanaa Kooxdaasi. Sidoo kale waxa uu tilmaamay in xubnaha ay dileen isugu jiraan saraakiil iyo dagaalyahanno ka tirsanaa Al-Shabaab. Dadka deegaanka ayaa la sheegay in ay ka biyo diideen Lacago Sakawaad ah, taas oo sababtay in ay la agaalamaaan Al-Shabaab. Ma jiro wax hadal ah oo ka soo baxay dhinaca Al-Shabaab oo la xariira dagaalkaasi. Muddooyinkii la soo dhaafay xiisado u dhexeeyay Al-Shabaab iyo dadka deegaanka ayaa waxa ay ka taagnaayeen gobollada Hiiraan iyo Shabellaha Dhexe. Gobolladan ayaa waxaa ka aas aasmay koox deegaanka ah oo la magac baxday Macaawiisley oo dagaal adag kula jira Al-Shabaab. Halkan ka daawo wararka oo muuqaal ah Caasimada Online Xafiiska Beledweyne Caasimada@live.com

Dhuusamareeb (Caasimada Online) – Ciidamada ammaanka maamulka Galmudug ayaa Warbaahinta u soo bandhigay Haweeney la sheegay in ay iska dhigi jirtay nin, taas oo in muddo ah ku nooleyd magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug. Haweeneydan ayaa magaceeda lagu sheegay Deeqo Cabdullaahi, balse waxa ay dadka deegaanka u yaqaaneen Deeq Cabdullaahi. Sawirro laga soo qaaday Haweeneydan ayaa la arkayay iyada oo xiran dharka Ragga, gaar ahaan Macaawiis, Shaati iyo Camaamad. Wararka ayaa intaasi ku daray in Haweeneydani ay hubeysneyd, islamarkaana lagu soo qabtay Bistoolad ay sheegtay inay ku ilaalsan jirtay goob ganacsi oo ay laheyd. Taliyaha Booliska gobolka Mudug Maxamed Nuur Cali ayaa sheegay in haatan ay gacanta ku hayaan, ayna ku socdaan baaritaano dheeraad ah. Sidoo kale wuxuu hoosta ka xariiqay in Haweeneydani ay xiriir la sameysay Haween kale, iyada oo iska dhigeysa Rag. Lama oga waxa ku kalifay Deeqo tallaabada ay qaaday, balse waxaa weli dabagal ku haya laamaha amniga ee maamulka Galmudug. Sheekadan ayaa dhalisay hadal heyn badan, iyadoo ay si aad ul yaaban yihiin dadka ku dhaqan gudaha magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug. Halkan hoose ka daawo Sawirrada: Halkan ka daawo wararka oo muuqaal ah Caasimada Online Xafiiska Dhuusamareeb Caasimada@live.com

Tan iyo khamiistii, waxaa socda dagaal afka oo ka dhaxeeya wasaaradda caafimaadka dowladda federaalka ah iyo gobolka Banaadir kadib markii kuwa dambe ay soo saareen buug caafimaad oo ay isticmaalayaan dadka ka dhoofa iyo kuwa ka soo dagaya garoonka Aadan Cadde. Guddoomiye ku-xigeenka arrimaha maamulka iyo maaliyadda ee gobolka Banaadir Ibraamih Mahad-alle oo arrinkan ka hadlay aya sheegay in baahida buuggana ay ka timid shacabka Soomaaliyeed, qiimahana uu yahay $10, lagana qaadan karo goobaha tikityada laga bixiyo ama garoonka. Arrintan waxaa taageeray ganacsatada diyaaradaha iyo culimo, iyaga oo sheegay in soo-celintiisa ay ka dhigantahay soo-celinta dowladnimada. Isla khamiistii, mas’uul sare oo ka tirsan wasaaradda caafimaadka ee xukuumadda federaalka ah oo aan dooneyn in magaciisa la xuso, lana hadlay Goobjoog News ayaa wax lala yaabo ku tilmaamay tilaabada gobolka Banaadir isaga oo intaa raaciyey iney tahay garab marid lagu sameeyey howlaha wasaaradda caafimaadka ee xukuumadda federalka ah, sharci-darro ah, halisna ku tahay nidaamka caafimaadka Soomaaliya. “Buuggaas wasaaradda caafimaadka kama warqabto, talaal aan shahaado dowladeed wadinin sidee loo hirgelinayaa, dadka yaa kontoroolaya, yaase baaraya, oo xaqiijinaya caafimaadkooda, shahaadana bixinaya, arrintan waa khatar, waana mid ka hor imaaneysa nidaamka caafimaadka dalka”. Ayuu intaasi raaciyey. Haddaba, Sabtidii wasaaradda caafimaadka DF waxaa ay si rasmi ah u soo saartay war-saxaafadeed ay ku sheegeyso qodoobadan: Wasaaradu waxay diyaarisay shaqaalihii, agabkii iyo goobihii ay ka heli lahaayeen adeegyada caafimaakda ee musaafirku u baahanyahay Wasaaraddu waxay diyaarisay tallaalada asaasiga ah ee looga baahanyahay musaafirka iyada oo la tix-raacayo xeerarka caalamiga ah ee caafimaadka isu gooshka ( IHR 2005 ), Wasaaraddu waxay adeeg caafimaad oo baaritaan ah u samayn doontaa xujayda sanadkaan nasiibka u yeeshay inay booqdaan baytka Alle, si loo hubiyo bad qabka xaajiga, isla markaana loola socdo xaaladda dadka qabi karo cudurrada daba dheerada sida (sokorta, dhiigkarka ), Wasaaraddu waxay xujayda siin doonta tallaalada asaasiga ah ee looga baahanyahay xaajiga intuusan safrin ka hor iyadoo la tixraacayo shuruudaha ku xusan warqada Wasaaradda Caafimaadka Boqortooyada Sucuudigu la soo wadaagtay Wasaaradda Caafimaadka Federalka Soomaalya Wasaaraddu waxay siin doonta xujayda buug caafimaadka kadib marka la siiyo tallaalada asaasiga ah Iyada oo kala shaqaynayso Wasaaradda Owqaafta iyo Arrimaha Diinta, waxay Wasaaradda Caafimaadku hubin doontaa in xaajiga uu helo adeeg caafimaad inta lagu guda jiro xajka, iyada oo la hubin doono inay la socdaan xujayda xirfadlayaal caafimaad oo ka war-qaba caafimaadkooda Saacado kadib, guddoomiyaha gobolka Banaadir Cabdiraxmaan Yariisow ayaa bartiisa facebooga soo dhigay ”Waa nasiibdaro in Wasaarada Caafimaadka DFS ay ka maseyrto Maamulka G/Banaadir oo ay si xaasidnimo u dhaqanto. Weligeedba Caafimaadka Aasaasiga iyo Buuga Caafimaadka waa mas’uuliyada G/Banaadir iyo dhammaan dhaqangelinta howlaha Caafimaadka, halka Wasaaradu ay mas’uul ka tahay Siyaasada heer Qaran ee Caafimaadka Dhammaan gobolada”. Maxaa La isku heystaa: Wasaaradda caafimaadka iyo gobolka Banaadir waxaa la isku heystaa ciddii bug caafimaad siin laheyd ilaa 11,500 qof oo sanadkan xajinaya, oo midkiiba laga rabo $10. Dad badan oo arrinta la socdo waxaa ay ku doodayaan in lacagta ay tahay hafadka ugu weyn ee dagaalka labada dhinac Caafimaadka la rabo: Hey’adda WHO waxaa ay soo jeedisay in dadka xajka aadaya laga talaalo cagaarshowga nooca A & B, Tiifowga, Jadeecada iyo cuduro kale. Buugga caafimaadka waa muhiim, laakin waxaa ka muhiimsan in talaal sharci ah, oo qofka ku mari karo meel walbo uu helo, waxaana arrintaasi qaban kara hey’adaha dowladda, oo tababar iyo ogolaashiyo ka heysta hey’adaha caalamiga ah. Khubaro caafimaadka oo la hadlay Goobjoog News waxaa ay qabaan in talada caafimaadka dalka talaal iyo dawaba laga rabo iney kontoroosho wasaaradda caafimaadka, isla markaana aan looga maarmin iyadana ay muhiim tahay in la shaqeyso gobolka Banaadir iyo dowlad goboleedyada. Goobjoog News Source: goobjoog.com

1. Baahida in beelahaasi HJ iyo GX is calool xaadhaan oo xagga maskaxda ka midoobaan ayaa maanta daray ah, caafimaadkaana inta kartidooda ah ku sii ballaadhiyaan fidintiisa beelaha kale ee bariga iyo galbeedkaba ka xiga. Mar haddii xukuumaddii la igmaday ka gaabisay midaynta bulshada Somaliland wixii ka dambeeyey doorashadii iyo xukuumaddii la dhisay, abuurtay na wax sii kala fogeeya oo u daran wax wada yeelashadoodii waa muhiim in beeluhu kala fogaantaas sii baahaysa soo ururiyaan inta ay goor goor tahay, bulshadana isu soo dhoweeyaan, inta aan danniga iyo is waagu ku sii dhex baahin. 2. Salaadiinta gogoshan fidisay oo ay hormuud u yihiin rag haybad iyo maqaam weyn bulshada Somaliland ku dhex leh oo qawlkooda, uurkooda iyo ficilkoodu midaysan yihiin, sida Suldaan Maxamuud Guuleed Mire iyo ragga kale la midka ah ee arrinta ku weheliya. Laba arrimoodba waan ku taageeray shirkaas iyo gogoshaas Burco la dhigay ee la isugu imanayo bishan July 20-da, sida maanta la soo saaray ee rasmiga ah. Talo ahaan waa in shirka iyo taladiisu ka gudubtaa gogashaas East Burco Clan iyo West Burco Clan oo bariga iyo galbeedkaba intifaaceedu u geeddi galaa ilaa Sanaag Bari iyo East Sanaag Clan, Sool iyo Sool clan, Awdal iyo Awdal Clan iyo Ciise, Hawd iyo Arab, Saaxil, Gebiley iyo Gabiley Clan, Ayuub, Fiqi Shinni, Gabooye iyo idil ahaan inta Somaliland degta ee Dir iyo Daarood ba leh. Haddii talo iyo qorshe tummaatidaas leh Burco laga soo unko waxa suurta gal ah in xukuumadda Somaliland ee hoggaankeedu xadhigga sii goosanayo in lagu soo celin karo garoonka wada tashiga iyo wax wada lahaanshaha, gaar ahaan qaybsiga awoodda iyo ilaha dhaqaale ee yar ee waddanka si caddaaladda u dhow, taas oo baajin karta kala fogaanta bulshada oo sii fogaata. Waa hawl culus, muhiim na u ah beelaha isu imanaya iyo Somaliland oo dhan. “Marka aad Duleedow Sidaad doontay weydaa Sidaad diiddey yeeshaa”. Waa xaqiiq oo markii dawladnimo dabkeedii gamaaray ee uu ilko beel ku dhowaadey ayaa halkan loo irkanayaa, candhona waa xubinoo waxa laga filaa ee ka soo baxayaa waa wax wadarta iyo dawladnimada diirin kara. Qaran News

Muqdisho (Caasimada Online) – War ka soo baxay Jabhadda ONLF ayaa waxaa looga hadlay isbedalladii ugu dambeeyay ee ka dhacay dhulka deegaanka Soomaalida Ethiopia, gaar ahaan colaado ka soo cusboonaaday halkaasi. ONLF ayaa baaq nabadeed u dirtay Beelo ku dagaamaya deegaano iyo degmooyin hoostaga ismaamulka Soomaalida Ethiopa. Halkan hoose ka aqriso War-Saxaafadseedka. Tan iyo markii ay isbedallada siyaasadeed ka dheceen dalka ee la soo afjaray caburintii iyo cadaadiskii lagu haayay bulshada Soomaalida Ogaadeenya, waxaa soo kordhayay colaadaha iyo isku dhecyada beelaha dhexdooda ah, kuwaasoo dhibaatooyin badan gaarsiiyay dadwaynaha, islamarkaana carqalad ku noqday taabba-gelinta nabadda iyo horumarinta deegaanka. Waxaa jira dagaallo badan oo dhex-maray beelaha Soomaalida Ogaadeeniya oo gaystay waxyeellooyin dhimasho iyo dhaawacba isugu jira, kuwaasoo ka dhashay dhulal la isku haysto. Waxaa sidoo kale jira meelo badan oo la is hor-fadhiyo, lagana cabsi qabo inay dagaallo ka billowdaan, oo u baahan in laga qaado tallaabooyin lagu baajinayo dhiig macnadarro ah ku daata. Colaadaha beelaha dhexdooda ah waxaa sabab u ah tuulooyin ama dhul deegaan ah oo la isku haysto, waxaana intooda badan raad ku leh siyaasadii taliskii hore ee ahayd abuurista tuulooyin ka turjumaya danaha amni ee taliska ee aan ka turjumaynin danaha bulshada deegaannadaas deggan. Arrintaasina waxay halis galisay amnigii dalka iyo xiriirkii wanaagsanaa ee u dhexeeyay beelaha wada-dega ama deriska ah. Waxay sidoo kale khatar ku tahay daryeelka dhulka daaqsinta ah cimilada guud. Sidaas darteed, waxay Jabhaddu ugu baaqaysaa bulshada Soomaalida Ogaadeeniya inay si degdeg ah u joojiyaan isku-dhacyada dhexdooda ah, isla markaana ay wada-xaajood iyo is af-garad ku dhammeeyaan xurgufaha u dhexeeya. Jabhaddu waxay sidoo kale dowlad deegaanka ugu baaqaysaa inay la timaado barnaamij wax ku-ool ah oo lagaga hortegayo isku-dhacyada soo noq noqonaya ee beelaha u dhexeeya, islamarkaana ay diyaariso qorshayaal cad-cad oo lagu xakamaynayo isku-dhacyadaas iyo hay’adihii qorshayaashaas fulin lahaa. Jabhaddu waxay dhinaceeda diyaar u tahay inay dowlad deegaanka kala shaqayso sidii xal waara loogu heli lahaa colaadaha beelaha ee maalinba maalinta ka dambaysa sii kordhaya. Jabhaddu waxay aaminsan tahay in xaqiijinta midnimada shacabka iyo dib u-heshiisiinta bulshadu ay fure u yihiin xaqiijinta amniga dalka. Jabhaddu waxay si cad uga soo horjeeddaa tuulooyinka aan nacfiga u lahayn bulshada ee qaabka siyaasadaysan loo abuurayo, kuwaasoo danta laga leeyahay ay tahay is riix-riixiyo in Qabandi lagu helo. Waxaa kaloo lagama maarmaan ah in la hirgeliyo barnaamijyo wacyigalin ah oo dadwaynaha lagu barayosarrayo sharciga iyo in kala-dambayntu ay fure u tahaynabadda iyo horumarka deegaanka ayaa lagu soo geba-gabeeyay warka ka soo baxay ONLF. Halkan ka daawo wararka oo muuqaal ah Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Pretoria (SMN) – Wararka naga soo gaaraya Koonfur Afrika ayaa sheegaya in saacadihii la soo dhaafay ganacsade Soomaaliyeed lagu dilay gudaha dalkaasi. Marxuumka la dilay ayaa waxaa lagu magacaabi jiray Xuseen Cali Saqiir, sida ay Shabelle u xaqiijiyeen qaar ka mid ah Soomaalida ku nool dalka Koonfur Africa. Wararka qaar ayaa sheegaya in Marxuumka lagu dhex toogtay goobtiisa ganacsi, iyadoona raggii ka dambeeyay dilkiisa oo burcaad ahaa ay goobta isaga baxsadeen. Marxuum Xuseen Cali Saqiir ayaa la sheegay in kaliya sagaal bilood uu joogay gudaha dalkaasi. Inta badan waxaa Koonfur Africa dhibaatooyin xoogan loogu geystaa Ganacsatada Soomaaliyeed ee ku dhaqan dalkaasi. View the full article

Bishii Juun 2019, ee ina dhaaftay ayaa waxaan ka qaybgalay koorso ku saabsanayd doorashooyinka caalamiga. Bare Sare Jeff F, oo ah macallinkii inoo dhigaayey casharada doorashooyinka ayaa wuxuu dhowr jeer na weyddiiyay su’aallooyin la xiriira doorashooyinka Somalia. Shakhsiyan, way igu adkaatay in aan wax badan ka jawaab-celiyo, waxaana u saabab ahaa aniga oo aan xog badan ka hayn nidaamka doorasho, codeynta iyo qaab-hawleedka guddiga doorashooyinka qaranka. Si taasi aan meesha uga saaro ayaa toddobaadkii la soo dhaafay waxaan akhris badan ku sameeyay nidaamka doorasho ee dalka, dowrka nidaamka xisbiyada badan iyo moodeelka “Centripetal power-sharing model” ee awood-qaybsiga. Intii aan akhriska waday, waxaan ku dul kufay qoraallo badan oo laga sameeyay dowrka togan ee doorashooyinku ku leeyihiin nabadaynta iyo dibu-dhiska qaran-burburay. Culummada wax ka qoray waxaa ka mida Ben Reilly, Andrew Reynolds, Arend Lijphart, Horowitz iwm. Intooda badan waxay isku hawleen raadinta nooca nidaam doorasho ee ku habboon bulshada qabaa’ilka ah, ee ka soo bogsanaysa colaadaha sokeeye. Si la mida, anigana maqaalkan waxaan diiradda ku saarayaa sahminta nidaamka doorasho, codeyn iyo awood-qaybsiga ku habboon Somalia. Qaybta koowaad, waxaan kaga hadli doonaa nidaamyada doorasho iyaga oo faahfaahsan. Qaybta labaad, waxaan ku lafoguri doonaa moodalada kaladduwan ee awood-qaybsiga gaar ahaa kuwa ku habboon Somalia. NIDAAMYADA DOORASHO: Sida uu qabo Reynolds (2005), waxaa jira dhowr nidaam doorashooyin laakiin waxaa ugu caansan ama loogu isticmaalka badan yahay saddexdan qaybood, oo kala ah: Nidaamka aqlabiyadda (Plurality) Nidaamka Metelaadda (Proportional) Nidaamka iskudhafka (Mixed) Qaybaha ugu muhiimsan ee uu ka kooban yahay nidaamyada doorasho, waxaa ka mida qaaciddada doorashada (Tus. Cod-dheerida, metelaadda iyo iskudhafidda), haykalka codeynta (U codeynta xisbiyada ama u codeynta musharaxiinta; hal doorasho ama doorashooyin badan) iyo tiro deegaanaydka (Halkii degmo hal xildhibaan-SMD mise degmadii ba laba ama saddex xildhibaan-MMD). Saddexdaas nidaam doorasho ee kor ku xusan waxaa hoos yimaada sagaal nidaam doorasho hoosaadyo, kuwaas oo kala ah: First Past the Post, Block Vote, Alternative Vote, Party Block Vote and the Two-Round System, Parallel, Mixed Member Proportional, List Proportional Representational iyo Single-transferable vote. Intaas waxaa soo raaca kuwa kale balse ku xareysan qaannad kale. (Menocal, n.d). Astaamaha Nidaamka Aqlabiyadda: Nidaamkani wuxuu ku dhaqmaa qaaciddada hal dheerida ah. Yacni musharaxiii ugu cod badan ayaa ku guulaysanaya kursiga degmada. Wuxuu kaloo caan ku yahay “Single-Member District” oo macnaheedu yahay in degmadii ba hal qof uu ka soo baxo. Waa nidaamka ugu badan ee la isticmaalo, iyada oo sidaas ah haddana kuma habboona bulshada dhaqan iyo isir ahaan ba kala qaybsan ee qabaa’ilka ah. Anigu, marnaba kuma taliyeen in Somalia qaadato nidaamkan doorasho waayo wuxuu lumin karaa kalsoonida beelaha laga tiro badan yahay iyo in uu is-horistaago xuquuqdooda metelaadda siyaasiga ah. Astaamaha Nidaamka Metelaadda: Kani wuu ka duwan yahay midka hal dheerida ah. Wuxuu caan ku yahay in xisbi walba saamigiisa codeed uu baarlamaanka tiro kuraas ah kaga helo, isaga oo isticmaalaya soo bandhigidda liiska musharaxiintiisa. Waa liis noqon kara mid xiran iyo mid furan (closed and open lists). Nidaamkani wuxuu fursad ka qaybgalineed siinayaa bulshada qaybaheeda kaladduwan gaar ahaan dumarka, laakiin waa metelaad ku xiran in nidaamka codeyntu noqdo mid furan. Marka uu furan yahay ayaa u roon dumarka iyo dabaqad walba oo rabta in ay ka qaybgasho awood-qaybsiga dalka. Somalia waxay dooratay nidaamka doorasho ee ku dhisan metelaadda listada (LIST-PR) gaar ahaan qaybtiisa codeynta ee listada xiran (PR-Closed lists). Kan dambe aad baan uga dayrinayaa waayo waa nidaam ay ku sii dulmanaan karaan bulshada qaybteeda laga awood roon yahay, kaba sii darane wuxuu caqabad ku noqonayaa islaxisaabtanka cod-bixiyaasha (Electoral Accountability), waana mid u nugul musuqmaasuq, eex iyo masuuliyad-darro. Marka ay timaaddo musuqa, qofka xildhibaanka ah (ee doorashada ku yimid) kama cabsanayo islaxisaabtanka laba qolo: xisbiyada mucaaradka iyo cod-bixiyaasha. Maxaayeelay nidaamkan wuxuu awoodda la xisaabtanka siinaya xisbiyada, taas oo ugu dambayn keenaysa in qofka la doortay uu ka cabsado hoggaanka sare ee xisbiga intii uu ka welweli lahaa dadkii soo doortay. Taasi waa dibu-dhac weyn, si looga hortagona waxaan soojeedinayaa in laga guuro nidaamka listada xiran, taa beddelkeeda la qaato nidaamka listada furan, iyada oo la tixgelinayo nidaamka codeynta ee kala xulashada (Preferential voting system), si gaar ahaaneed labada nidaam codeyn ee kala ah: Single-Transferable Vote iyo Alternative Vote. Labaduba waxay awood kala doorasho iyo islaxisaabtan siinayaan cod-bixiyaasha. Qofka musharaxa ee kursi-doonka ah wuxuu ku qasbanaan doonaa in uu cod badan ka dhex raadsado dhammaan beelaha degmo wadaaga ah intii uu isku halayn lahaa keli codka jufadiisa. Sidoo kale, xisbiyada ku loollamaya kursiga degmada iyagana waxay soo xulan doonaan musharaxa kasban kara codadka dhammaan beelaha degmo wadaaga ah. Marka laga soo tego doorashada baarlamaaniga ah, tan madaxtinnimada dalka iyadana waxaan soojeedinayaa in laga dhigo doorasho dadweyne, weliba la tixgeliyo qaab codeynta loo yaqaano Alternative Vote, oo ah mid musharaxiinta ku qasbaya in tiro cayiman oo codad ah ay ka haystaan maamul-gobolleedyada dalka. (Fiiri habka codeynta ee doorashada madaxweynaha dalka Nayjeeriya). Tani wuxuu awood dheeraad ah siinayaa cod-bixiyaasha ama muwaaddinka waayo waa isaga qofka kala xulanaya musharaxiinta, wuxuu isweyddinayaa kee baa ka shaqayn kara maslaxadda guud ee beelaha aynu isla nahay isku deegaan/maamul-gobolleed? Markan oo kale, qofka musharaxa ee cod raadiska ah wuxuu ilaalinayaa, weliba ku dadaalayaa sumcaddiisa iyo masuuliyadda ka saaran deegaanka intii uu ku mashquuli lahaa iska iibinta hoggaanka sare ee xisbiga. Waayo nidaamka listada furan wuxuu awoodda islaxisaabtanka siinayaa muwaaddinka/codbixiyaasha. NIDAAMKA AWOOD-QAYBSIGA: Maqaalka ay qortay Alina Rocha ee cinwaankiisu yahay “Why Electoral Systems Matter,” iyada oo soo xiganaysa buugga “Electoral Systems and Conflict in Divided Society” ee ay wada qoreen Ben Reilly iyo Reynolds ayaa waxaa ku xusan saddex moodeel oo awood-qaybsiyada jira ka mid ah, kuwaas oo loogu talaggalay in lagu maareeyo khilaafka siyaasiga iyo loollanka ka dhexeeya bulshooyinka hab beelleedka ku qaybsada figta sare ee awoodda dalka. Waxaan ka soo qaadanayaa laba ka mid ah, waxayna kala yihiin: Moodeelka “Consociationalism” oo ah mid lagu isticmaalo nidaamka doorasho ee metelaadda listada ah (List PR), waxaa lagu kala ilaaliyaa qowmiyadaha ku nool dalka Belgium, Switzerland iyo South Africa. Moodeelka “Centripetalism,” isagana waa mid lagu isticmaalo nidaamka codeynta ee Alternative Vote ka, kaas oo hoos yimaada nidaamka doorasho ee aqlabiyadda. Dalalka adeegsada waxaa ka mida Papua New Guinea iyo Fiji. Awood-qaybsiga 4.5 ta: Wixii ka dambeeyay markii uu gumeysigu ka tegay Somalia, moodeelka awood-qaybsiga dalku wuxuu ku bees gareysnaa qaaciddada 4.5 ta oo ah nidaam awood-qaybsi, kaas oo Soomaalidu ku kala qaybsato awoodaha sare ee dalka. Waa nidaam hagraya beelaha darafyada, xuquuqdooda metelaadda siyaasigana duudsiinaya; si kale u dhig, beelaha laga tun roon yahay, dumarka, cuuryaaannada iyo dhallinyarada. Wuxuu na liddi ku yahay horusocodka dimuqoraaddiyadda Somalia. Haddaba, si nidamkani meesha looga saaro waxaan soojeedinayaa in la tijaabiyo nidaamka “Centripetalism.” Waa nidaam ku dhisan awood-qaybsi dhiirrigelinaya in musharaxiinta kala metela danaha beelaha Soomaaliyeed ay si siman ugu wada loollamaan kuraasta degmooyinka. Wuxuu musharaxa ama siyaasiga xukun-doonka ah ku qasbayaa in uu iska gado dhammaan beelaha Soomaalida ama beelaha wada dega degmada uu markaasi kursiga ka rabo. Sidoo kale, wuxuu abuuri karaa wadashaqayn dhex mara siyaasiyiinta dalka, waana wax u fiican nabadaynta iyo dibu-dhiska Somalia. WQ: Hassan Mudane Lafogure Arrimaha Afrika Source: goobjoog.com

Muqdisho (Caasimada Online) – Siyaasiga Faarax Macalin oo horay u soo noqday guddoomiye ku xigeenkii hore ee baarlamaanka Kenya ayaa shaaciyey dalalka ka dambeeya xiisada xoogan ee haatan u dhexeysa dalalka Soomaaliya iyo Kenya. Faarax Macalin oo Wareysi siiyay Idaacadda Shabelle ayaa sheegay in dowladaha Imaaraadka Carabta iyo Sucuudi Carabiya ay yihiin dalalka hoos ka hurinaya xiisadaasi. Guddoomiye ku xigeenkii hore ee baarlamaanka Kenya ayaa xusay in sirdoonada dalalkaasi oo ku xoogeystay Nairobi ay gadaal ka riixayaan muranka badda ee Soomaaliya iyo Kenya. Waxa kale oo uu carabka ku dhuftay in Kenya lagu leeyahay deymo badan, sidaasina ay uga faa’iideysanayaan dalalka Carbeed oo uu xusay inay faragelinayaa arrimaheeda. Sidoo kale waxa uu intaasi ku daray in Sacuudiga iyo Imaaraadka ay horay lacago u siiyeen dalalka Ethiopia iyo Eritrea, si ay uga qeyb qaataan xiisadan, balse Madaxda dalalkaasi ay Lacagaha qaateen, islaamarkaana ay ballamadii uga baxeen, sida uu hadalka u dhigay. Dhanka kale waxa uu eedeyn u jeediyay wasiirka arrimaha dibadda Kenya Munica Juma oo uu sheegay inay marar badan ka soo muuqatay shirar ka dhan ahaa Soomaaliya. Faarax ayaa sheegay in haatan ay sii hurineyso khilaafka labada dal, iyada oo ah wasiiradii arrimaha dibadda ee dowladda Kenya. Hadalkan ayaa ku soo aadaya, xilli bisha September ee sanadkan la filayo in Maxkamadda ICJ ay dib u furto dacwadda badda ee u dhexeysa Soomaaliya iyo Kenya. Halkan hoose ka dhageyso Codka. https://www.caasimada.net/wp-content/uploads/2019/07/ccaaa.mp3Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Shacabka iyo dowladda Puntland oo iskaashanaya ayaa deegaan xeebeedka Garacad ee gobolka Mudug waxa ay kawadaan dhismaha mid kamid ah dekedaha ugu casrisan dhulka Soomaaliyeed, [...] Source

Muqdisho (SMN) – Guddoomiye ku xigeenkii hore ee baarlamaanka Keyna Faarax Macalin oo uu warramayay Shabelle ayaa ugu horreyn ka hadlay xiisada u dhexeysa dalalka Soomaaliya iyo Kenya, taas oo salka ku heysa arrimaha Badda. Faarax Macalin ayaa sheegay inay horay wasiirka arrimaha dibada Kenya Munica Juma ay goojoog uga soo aheyd shirar ka dhan ahaa Soomaaliya, islamarkaana adduunka intiisa kale looga gudbanayo in dad xun ay yihiin Soomaalidu. Waxa kale uu tilmaamay in haatan ay iyadu hormuud ka tahay khilaafkan, islamarkaana ay sii hurineyso, sida uu hadalka u dhigay. Dhinaca kale Faarax Macalin ayaa ku eedeeyay dowladaha Imaaraadka iyo Sacuudiga in ay gadaal riixayaan xiisadaasi. Guddoomiye ku xigeenkii hore ee baarlamaanka Keyna ayaa carabka ku dhuftay in sirdoonada dalalkaasi oo ku xoogeysatay gudaha Kenya, islamarkaana ay qeyb weyn ku leeyihiin khilaafka sii xoogeysanayaa ee Soomaalia iyo Kenya. Halkan hoose ka dhageyso Codka https://www.radioshabelle.com/wp-content/uploads/2019/07/cc.mp3 View the full article

Dhuusamareeb (SMN) – Ra’iisul wasaaraha XFS Xasan Cali Khayre ayaa sheegay in dhawaan uu ku dhawaaqi doono guddiga arrimaha dib u heshiisiinta ee Galmudug. Khayre ayaa tilmaamay in haatan uu wada kulamo uu la qaadanayo qeybaha kala duwan ee bulshada, si uu wada tashiyo ugala sameeyo arrimahaasi. Sidoo kale waxa uu uga mahadceliyay Madaxda Galmudug go’aanka ay qaateen, si xal looga gaaro khilaafka ragaadiyey maamulkaasi. Dhinaca kale Ra’iisul wasaaraha Soomaaliya ayaa maanta ku wajahan magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug. Qaban qaabadii ugu dambeyso ee loogu jiro soo dhaweynta wafdiga ra’iisul wasaaraha ayaa haatan laga dareemayaa gudaha magaaladaasi. Ammaanka ayaa sidoo kale aad loo adkeeyay, iyadoo ciidamo dheeraad ah lagu arkayo halkaasi. Ra’iisul wasaare Xasan Cali Khayre ayaa in ka badan hal Isbuuc ku sugan deegaanada maamulka Galmudug, halkaasi oo uu ka wado kulamo xal raadin ah. View the full article

Ugandan National Carrier is set to start flights to Mogadishu, the capital of Somalia, Somali civil Aviation Authority confirmed. Speaking to Hiiraan Online, Director of Somali Civil Aviation... Source: Hiiraan Online

Cadaado (Caasimadda Online) – Wararka aan ka heleyno deegaanka Godinlabe ee Duleedka Magaalada Cadaado ayaa waxaa ay sheegayaan in halkaasi saakay lagu arkay Meydka gabar da’yar ah. Dadka deegaanka Godinlabe ayaa tegay halka lagu arkay Meydka Gabadha yar oo da’ahaan lagu qiyaasay 10-sanno jir,isla markaana waxaa halkaas markii dambe laga soo qaaday Meydkaas. Warar kala duwan ayaa ka soo baxaya Meydka gabadha,waxaana dadkii tegay halka lagu arkay Meydka ay sheegeen in Jirkeeda uu ka muuqday jirdil xoogan oo loo geystay dilka ka hor. Dad yaqaanay ayaa Marxuumada la dilay magaceeda ku sheegay Sagal Garaad Axme,taasi oo kamid aheyd dadka deegaanka Godinlabe ee Duleedka Magaalada Cadaado. Ilaa iyo hada lama oga sababta loo dilay gabadhaas yar,waxaana goobta ka baxsaday kooxihii ka dambeeyay falka,isla markaana waxaa baaritaano kala duwan oo ku aadan dhacdadan haatan wada maamulka deegaanka Godinlabe ee Gobolka Galgaduud. Caasimada Online Xafiiska Cadaado Caasimada@live.com

Qaabka ay Xukuumada Federaalku u wajahday Soomaaliland waxay date u qaadey Magaca Soomaaliland, waxayna Hargeysa ku heshay sumcad iyo soo jiidashada Indhaha Caalamka. Siyaasiyiinta ruugcadaaga [...] Source

Muqdisho (SMN): Halkaan ka Dhageyso Warka Subax ee Idaacadda Shabelle. Hoos riix si aad u Dhageysato:- https://www.radioshabelle.com/wp-content/uploads/2019/07/Warka-Subax-07072019.mp3 View the full article

Dowlad goboleedka Jubbaland ayaa ka horyimid qoraal kasoo baxay wasaaradda arrimaha gudaha ee xukuumadda federaalka Soomaaliya, kaasi oo ku saabsan habraaca doorashada Jubbaland. Wasaaradda arrimaha gudaha Jubbaland, ayaa sheegtay in wax shaqo ah aanay ku lahayn dowladda dhexe arrimaha doorashooyinka maamulkooda. Qoraalka ayaa lagu sheegay in Dastuurka KMG ee dalka u yaalla uu xaq u siinayo dowlad goboleedyada in si ka madax bannaan dowladda dhexe u qabsadaan doorashooyinkooda. Halkaan hoose ka akhriso: Goobjoog News Source: goobjoog.com

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda Nigeria ayaa ku dhawaaqday go’aan farxad galiyay Soomaaliya, waxaa sheegtay in ay si weyn taageersan tahay go’aankii ay xiriirka ugu jartay dalka Guinea. Nigeria ayaa ku eedeysay Guinea in ay ku xadgudbtay madax banaanida Soomaaliya, islamarkaana ay qaatay tallaabo aad looga xumaado. Mid ka mid Senatorada aqalka sare ee dalkaasi oo lagu magacaabo Shehu Sani ayaa sheegay in ay khalada tahay in dal ka mid ah Africa uu wax aqoonsi ah siiyo Somaliland ama xittaa gobolka kale. ”Waa Khalad in Guinea ama dal ka mid ah galbeedka Afrika uu wax aqoonsi ah siiyo Somaliland ama xitaa gobol kale oo gooni u goosad ka ah Soomaaliya,” ayuu yiri Sani. Sidoo kale waxa uu intaasi ku daray in Nigeria ay aqoonsan tahay hal Soomaali, islamarkaana ay arrimahooda kala xaajinayaan owladda federaalka. “Waxaa jira hal Soomaali, oo aan aqoonsannahay annaga,wanaa in aysan isbeddelin,waxa Soomaaliya ka socda waa iska xaalad, maalin ayeyna noqon doonaan Taariikh”. ayuu hadalkiisa sii raaciyay. Hadalkan ayaa ku soo aadaya, xilli dhawaan dowladda Soomaaliya ay gabi ahaan xiriirkii u jartay Guinea, kadib markii ay soo dhaweyn maamuus sare keh u sameysay Madxaweynaha Soomaaliland Muuse Biixi Cabdi oo booqasho rasmi ah ku tagay dalkaasi. Caasimada Online Xafiiska Muqdisho Caasimada@live.com

Dowlad goboleedka Soomaaliyeed ee Jubbaland ayaa jawaab kulul ka bixiyey war ka soo baxay Villa Somalia kuna aadanaa inay maamuli doonto doorashada madaxtinimada iyo barlamaanka [...] Source

Kismaayo (Caasimadda Online) – Madaxweynaha Maamulka Jubbaland Axmed Madoobe ayaa Dowladda Soomaaliya usoo diray jawaab kulul iyo digniin ku aadan Shantii qodob oo ay Xalay soo saartay Wasaaradda Arrimaha Gudaha, Federaalka iyo dib u Heshiisiinta. Maamulka Jubbaland ayaa sheegay inaysan marnaba gorgorton Dowladda kala geli doonin arrimaha ku aadan Doorashada gaar ahaan: Guddiga Doorashada, Hab raaca Doorashada, Goobta Doorashada, Qaabka Xulista Xubnaha Baarlamaanka iyo Amniga Doorashada. Jubbaland ayaa sheegtay in dhammaan howlahaas kor ku xusan ay iyada Xaq u leedahay isla markaasna aysan jirin door uga furan Dowladda Federaalka. Maamulka Jubbaland ayaa sheegay inay Dowladda Soomaaliya caadeysatay ku xad gudubka Dasuurka dalka oo iyada lagu soo doortay, wuxuuna Maamulka sheegay in wixii cawaaqib xumo ee ka dhasha faragelinta Jubbaland ay dowladda qaadan doonto mas’uuliyadeeda. Ugu dambeyntii Jubbaland ayaa Shacabka Soomaaliyeed iyo Beesha Caalamka ugu baaqay inay si dhow ula socdaan waxay ay ugu yeertay siyaasad gurawacan oo ay wado Dowladda Federaalka Soomaaliya. Wasaarada Arrimaha Gudaha dowlada federalka ayaa soo saartay qoddobo ku saabsan doorashada Jubbaland kuwaasoo ay qodobadiisu ka mid ahaayeen sida loo soo xulayo xildhibaanada,doorka haweenka iyo halka lagu qabanayo doorashada. Halkaan hoose ka akhriso jawaabta Jubbaland Caasimada Online Xafiiska Kismaayo Caasimada@live.com

War-Saxaafadeed kazoo baxay Jabhda Ururka ONLF ayaa waxaa looga hadlay dagaal beeleedyo u dhaxeeya Soomaalida degan dowlad deegaanka Soomaalida Itoobiya,kuwaas oo maalmihii la soo dhaafay [...] Source

Ergeyga gaarka ah ee Xog-hayaha guud ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya James Swan ayaa markii u horrraysay la filayaa in uu todobaadkan socdaal ku yimaado magaalada Garoowe ee caasimadda dowladda Puntland. Wararka laga helayo xafiiska madaxweynaha Puntland ayaa sheegaya in Mr Swan uu Isniinta berriya socdaal ku imaan doono magaalada Garoowe isagoo la kulmi doona madaxweyne Siciid Cabdullaahi Deni iyo xubno ka tirsan golaha xukuumaddiisa waxaana sida la sheegayo kulankoodu u badnaan doona is-barasho maadaama Ergeygan uu cusubyahay. Sidoo kale labada dhinac ayaa ka wada-hadli doona xoojinta wada-shaqeynta dowladda Puntland iyo xafiiska Qaramada Midoobay u qaabilsan Arrimaha Soomaaliya ee (UNSOM) oo Mr Swan oo la soo magacaabay 30-kii bishii May ee sannadkan kadib markii dowladda Soomaaliya ay dalka ka ceyrisay ergeygii ka horreeyay ee Nicholas Haysom. Waxaa kale oo la sheegayaa in ay ka wada-hadli doonaan xaaladda amni iyo tan siyaasadeed ee Soomaaliya gaar ahaanna xiriirka dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Puntland oo aan wanaagsaneyn iyadoo puntland ay bishii May ee sannadkan joojisay xiriirkii wada-shaqayneed ee kala dhexeeyay Villa Somalia. Puntland ayaa hore u ballan-qaadday in ay si dhow ula shaqeyn doonto ergeyga cusub ee Qaramada Midoobay u soo magacowday Soomaaliya James Swan sida ku xusan dikreeto 3-dii bishii June ee sannadkan ka soo baxday xafiiska madaxweynaha Puntland oo lagu soo dhoweeyay magacaabistiisa. PUNTLAND POST The post James Swan oo socdaalkii ugu horreeyay ku imaanaya caasimadda Puntland ee Garoowe appeared first on Puntland Post.

Dagaal xooggan oo u dhaxeeyay dadka degaanka iyo maleeshiyaadka Alshabaab ayaa la sheegaya in uu ka dhacay degaanno u dhexeeya degmooyinka Halgan iyo Buullo-burde ee Gobolka Hiiraan. Wakaaladda SONNA ayaa sheegtay in Dagaalka uu bilowday kadib markii maleeshiyada ka tirsan Al-shabaab ay dadka xool-dhaqatada ah ee ku nool dhulkaasi ku amreen in ay xoolo keenaan balse ay fuliyaan dalabka Al-shabaab. Xoola-dhatada degaanka oo hubaysan ayaa sida wakaaladdu sheegtay waxay malayshiyaadka Al-shabaab ka dileen ugu yaraan 5 dagaallame oo saraakiil ku jirto kadib dagaal culus oo labada dhinac dhex maray. Ha’yeeshee SONNA kama aysan hadlin khasaaraha gaaray dadka xoola-dhaqatada ah ee Al-shabaab la dagaallamay sidoo kalena ma jirto cid si madax-bannaan u xaqiijisay khasaaraha halkaasi ka dhashay. Al-shabaab ayaan dhankooda weli wax war ah ka soo saarin dagaalka ka dhacay gobolka Hiiraan iyo khasaaraha ka dhashay midna. PUNTLAND POST The post Xoola-dhaqato hubaysan oo la sheegay in ay saraakiil ka dileen Al-shabaab appeared first on Puntland Post.

Taliyaha qeyba Booliska gobolka mudug ee dowlad goboleedka Galmudug Maxamed Nuur Cali ayaa sheegay in ay gacanta ku dhigeen gabadh mudda iska dhigeysa in ay nin tahay islamrkana dumar kale ku guursatay magaaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug. Taliyaha ayaa sheegay in gabadhaas lagu magacabo Deeqo Abdulaahi la qabtay iyadoo ku hubaysan bastoolad waxaana uu tilmaamay in baaritaan dheer oo ay ku sameeyeen kadib la ogaaday in aysan nin ahayn. Gabadha ninka iska dhigeysay oo weriyaasha loo soo bandhigay aya qiratay in waxa lagu soo eedeyay uu run tahay iyadoona dhinac kale sheegtay in bastooladda lagu qabtay ay ku waardiyeesan jirtay dukaan ay laheyd. Halkaan hoose ka daawo shirka jaraa’id ee taliyaha PUNTLAND POST The post Haweeney dumar kale guursatay oo Gaalkacyo lagu qabtay appeared first on Puntland Post.

Gaalkacyo (Caasimadda Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Xasan Cali Kheyre oo ku sugan Magaalada Dhuusamareeb ayaa lagu waddaa in Maanta ah uu gaaro Magaalada Gaalkacyo ee xarunta gobolka Mudug. Wasiirka Arrimaha dibadda ayaa Warbaahinta u xaqiijiyay in Ra’iisul Wasaaruhu uu tagi doono Magaalada Gaalkacyo, islamarkaana uu bulshadda halkaasi kunool kala hadli doono sidii loo dhameyn lahaa Khilaafka maamulka Galmudug. Kheyre ayaa la kulmi doono Odayaasha dhaqanka Magaalada Gaalkacyo, islamarkaana u sharaxi doona Wajiga cusub ee Galmudug, maadaama dowladda Soomaaliya ay la wareegtay dib u heshiisiinta iyo doorashadda Galmudug. Ra’isulwasaaraha ayaa la filayaa inuu Odayaasha Beesha Sacadka uu kala hadlo qorsho la doonayo in ciidamada Maleeshiyaad halkaas ku sugan lagu soo wareejiyo Dowladda Soomaaliya. Xog ay heshay Shabakadda Caasimadda Online ayaa sheegeyso Inay Odayaasha Gaalkacyo ay diideen inay hubka wareejiyaan isla markaasna ay taas keentay inuu Ra’isulwasaaraha Maanta safar ku aado halkaas. Ra’isulwasaaraha ayaa doonayo inuu odayaasha kasoo dhaadhcsiiyo inay hubka wareejiyaan isla markaasna ay ciidamadaas la wareegto dowladda laguna daro liiska Ciidamada Dowladda ee mushaarka ka qaato Dowladda. Ra’isulwasaaraha ayaa horey hubka uga soo wareejiyey Ciidamadii Ahlu Sunna ee ku sugnaa Dhuusamareeb iyo Guriceel, sidoo kale wuxuu kasoo wareejiyey ciidamadii ku sugnaa Xiraale iyo Ballanbale. Caasimada Online Xafiiska Gaalkacyo Caasimada@live.com