-
Content Count
213,415 -
Joined
-
Last visited
-
Days Won
13
Content Type
Profiles
Forums
Calendar
Everything posted by Deeq A.
-
Boosaaso (Wararka PP) — Wasiirkii Hore ee Arrimmaha Dibedda ee Soomaaliya Cabdisiciid Muuse Cali oo maqaal qoray ayaa ku dooday in 2025, diyaarado ay si joogto ah uga duulayeen Isutagga Imaaraadka Carabta (UAE) kaddibna ku hakanayeen Boosaaso iyagoo u sii socda Liibiya iyo Suudaan. Duulimaadyadani ayaa lagu tilmaamay inaysan ahayn safarro ganacsi caadi ah, waxay u ekaayeen waddo qorshaysan oo hub loogu rarayo kooxda RSF ee Suudaan oo lagu eedeeyey inay dhowaan xasuuq ka geysatay Alfasher iyo qeybi ka mid Daafuur. Qaar ka mid ah diyaaradahaas ayaa maray hawada iyo gegi diyaaradeed ku taalla Soomaaliya. “Haddii dawladda Soomaaliya ay siisay oggolaansho duulimaadyadan, taasi waxay muujin kartaa xilkasnimodarro ama ka qaybqaadasho toos ah oo lagu caawinayo ciidan dembiyo ka geysanaya Suudaan, ayuu ku dooday Cabdisiciid. Imaaraadku wuu beeniyay eedaynta. Cabdisiciid wuxuu ku baaqay in dawladda Soomaaliya ay baaritaan samayso si loo ogaado cidda oggolaatay duullimaadyadaas, lana hubiyo dhammaan duullimaadyada xamuulka tan iyo bartamihii 2025. Haddii ay caddaato in Soomaaliya ay kaalin ku leedahay rarista hubka, waxaa soo foodsaari doona cunaqabatayn caalami ah, ciqaab dhaqaale iyo inay wayso kalsoonida caalamka, sida Cabdisiciid ku dooday. © Puntland Post, 2025 The post Wasiirkii hore ee arrimmaha dibedda Soomaaliya oo Boosaaso ku eedeeyey kaalin inay ku leedahay colaadda Suudaan appeared first on Puntland Post.
-
Nairobi (PP News Desk) — In 2023, Ndindi Nyoro, a Kenyan politician, entrepreneur and Member of Parliament (MP) for Kiharu Constituency, was compelled to delete a tweet expressing support for Mohamed Hamdan Dagalo (Hemedti), the commander of the Rapid Support Forces (RSF) in Sudan, who has been accused of massacring civilians in Al-Fashir. “Mohamed Hamdan Dagalo (Hemedti), the commander of RSF. We are African and Africa is our business,” tweeted Nyoro. The Kenyan MP deleted the tweet after reports emerged of atrocities committed by the RSF. Supported by the United Arab Emirates (UAE), the RSF is engaged in a war with the Sudanese Armed Forces. The deletion followed a post by Shoba Gatimu, who highlighted Nyoro’s 2023 tweet in a quote on the platform X (formerly Twitter). “Effusive or knee-jerk praise can cost a person his/her career, especially during a conflict. You never know how a leader in a civil war will behave in future, so it’s wiser to hedge your bets,” said a retired economist in Nairobi. © Puntland Post, 2025 The post Kenyan MP Ndindi Nyoro Deletes Tweet Supporting Sudan’s Hemedti appeared first on Puntland Post.
-
Madaxweyne Deni oo la kulmay guddiyo ka jira gobolka Nugaal
Deeq A. posted a topic in News - Wararka
Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni ayaa xalay kulan la qaatay guddiyada nabadgelyada, horumarka iyo arrimaha bulshada ee gobolka Nugaal. Kulanka ayaa looga hadlay adkeynta amniga iyo horumarinta gobolka Nugaal, sida lagu sheegay qoraal ka soo baxay madaxtooyada Puntland, waxaana ka qaybgalay xubno ka tirsan golaha xukuumadda, la-taliyaha amniga ee madaxweynaha, taliyaha guud ee ciidanka booliska, maamulka gobolka Nugaal iyo kan degmada Garowe. “Madaxweynaha Dowladda Puntland H.E Said Abdullahi Deni ayaa caawa qasriga Madaxtooyada kulan kula qaatay Guddiyada Nabadgelyada, Horumarka iyo Arrimaha bulshada ee Gobolka Nugaal,” ayaa lagu yiri qoraalka. “Kulanka oo ay ka qeybgaleen xubno ka tirsan Golaha Xukuumadda, La-taliyaha Amniga ee Madaxweynaha, Taliyaha Guud ee Ciidanka Booliska Puntland, Maamulka Gobolka Nugaal iyo kan degmada Garoowe, ayaa looga hadlay adkeynta Amniga iyo horumarinta Gobolka Nugaal” ayaa la raaciyay. PUNTLAND POST The post Madaxweyne Deni oo la kulmay guddiyo ka jira gobolka Nugaal appeared first on Puntland Post. -
President Hassan Sheikh Mohamud attended the ceremony marking Somalia’s official membership in the East African Community. Garowe (Opinion) — The Federal Republic of Somalia officially joined the East African Community (EAC) on 4 March 2024, becoming the bloc’s eighth partner state at a ceremony held in Arusha, Tanzania. Somalia anticipated that membership in the EAC would contribute both to the bloc’s economic growth and to Somalia’s national development. Integration was expected to enhance key areas such as the customs union, common market, and eventual political federation, which other EAC members already enjoy. For example, Kenya has significantly benefited from EAC integration, positioning itself as a net exporter and dominating intra-regional trade volumes. Kenyan citizens also enjoy the benefits of free movement within EAC countries, traveling with only a national ID card under the bloc’s free movement protocols. Similarly, Uganda has gained from hosting major EAC institutions, including the East African Development Bank (EADB) and the Civil Aviation Safety and Security Oversight Agency (CASSOA). These institutions have contributed to Uganda’s economic development while creating employment opportunities for its citizens. By contrast, Somalia has yet to reap meaningful benefits from EAC membership [due to institutional constraints]. On 10 January 2025, the Daily Nation reported that Kenya has been the primary beneficiary of Somalia’s integration. Kenya recorded a historic trade volume of US$658 million (Sh85 billion) in the quarter to September 2024, compared to only US$154.26 million in exports to Somalia in 2023, according to United Nations COMTRADE. This represents more than a fourfold increase in Kenya’s exports within just one year of Somalia joining the bloc. Advocates of Somalia’s membership had argued that the country would gain access to larger markets and the freedom of movement within the EAC. On 24 November 2024, President Hassan Sheikh Mohamud described Somalia’s integration into the bloc as a “beacon of hope” that would create future opportunities and prosperity. However, the reality has been different. Instead of facilitating free movement, integration has resulted in greater restrictions for Somali citizens. Before joining the EAC, Somali passport holders paid US$100 for a single-entry visa. After integration, the fee increased to US$200, undermining the bloc’s core principle of free mobility. This outcome suggests that the integration has disproportionately benefited other EAC members—particularly Kenya and Uganda—while placing additional burdens on Somali citizens. Concerns over unequal treatment were further reinforced on 13 July 2025, when Kenya announced the removal of visa requirements for all African nations, granting free stays of up to two months—with the exceptions of Somalia and Libya. Given that EAC partner states are entitled to a six-month stay under existing free movement protocols, this decision has been viewed as evidence that Kenya, the bloc’s leading member, has promoted Somalia’s entry into the EAC primarily to advance its own national interests rather than fostering balanced regional integration. Sharmarke Abdullahi Ali Director of Capital Care Business consultant Corporation Eamil: sharma@capitalcare.so © Puntland Post, 2025 The post Somalia’s Entry into the East African Community: Gains and Setbacks appeared first on Puntland Post.
-
Garowe (Wararka PP) — Madaxweynaha Puntland Siciid Cabdullaahi Deni oo uu weheliyo madaxweyne ku-xigeenka Ilyaas Cismaan Lugatoor ayaa maanta shir-guddoomiyay shirka golaha wasiirrada. Shirka golaha wasiirrada Puntland ayaa todobaadkan looga hadlay amniga guud, tayeynta booliska, hawlgalka ciribtirka argagixisada iyo dib-u-dejinta & xasilinta deegaannada hawlgalku ka dhacay ee Calmiskaad. Sidoo kale waxaa shirka looga hadlay dardargelinta dimuqraadiyadda iyo dhameysyirka shuruucda doorashooyinka, arrimaha shaqaalaha iyo daryeelka naafada Puntland. Golaha ayaa boggaadiyay todobaadka dalxiiska Puntland, oo sanadka lagu qabtay gobolka Bari, kaasi oo shalay ka bilowmay deegaan dal-xiiseedka Mareero ee duleedka Boosaaso. Golaha ayaa warbixin ka dhegaystay, wasaaradaha cadaaladda, arrimaha gudaha, amniga, caafimaadka, xanaaannada xoolaha, deegaanka iyo gargaarka & mareeynta masiibooyinka. PUNTLAND POST The post Maxaa looga hadlay shirka golaha wasiirrada Puntland? appeared first on Puntland Post.
-
Golaha wasiirrada xukuumadda federaalka Soomaaliya oo maanta yeeshay kulankoodii toddobaadlaha ahaa ayaa ku meelmariyey xeerka qoondada miisaaniyadda 2026. Shirka golaha oo uu guddoominayay Ra’iisul Wasaare Xamse ayaa sidoo kale lagu ansixiyay heshiis is-afgarad oo u dhexeeya dowladda Soomaaliya iyo dowladda Uganda, kaas oo ku saabsan iskaashiga socdaalka. Sidoo kale Golaha ayaa ansixiyay heshiis is-afgarad oo u dhexeeya dowladda Soomaaliya iyo dowladda Qatar, kuna saabsan iskaashiga arrimaha amniga iyo la-dagaallanka dambiyada. Dhanka kale shirka golaha ayaa lagu soo bandhigay warbixinno la xiriira amniga iyo difaaca dalka, iyada oo goluhu bogaadiyey guulaha ay ciidanka qalabka-sida ka gaarayaan dagaalka lagula jiro Al-shabaab. PUNTLAND POST The post Golaha wasiirrada Soomaaliya oo ansixiyay heshiisyo lala galay Qatar iyo Uganda appeared first on Puntland Post.
-
Asmara (Wararka PP) — Madaxweynaha dalka Ereteriya Isaias Afwerki iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa maanta u ambabaxay dalka Masar, halkaas oo uu ku joogi doono booqasho qaadan doonta shan maalmood, kadib markii uu martiqaad ka helay Madaxweynaha Masar Abdel Fatah Al-Sisi. Labada Madaxweyne ayaa ka wada hadli doona sii wanaajinta xiriirka labada dal iyo sidoo kale arrimaha gobolka iyo kuwa caalamiga ah ee muhiimka u ah labada dal. Madaxweyne Isaias iyo wafdigiisa ayaa sidoo kale ka qeybgali doona 1-da Noofeember munaasabadda furitaanka Madxafka Weyn ee Masar. Wafdiga Madaxweynaha Ereteriya waxaa ka mid ah wasiirka arrimaha dibadda, Cismaan Saalax. Safarka uu madaxweyne Isaias Afwerki ku aaday dalka Masar ayaa ku soo aaday, xilli ay jirto xiisad u dhexeysa dalkiisa Ereteriya iyo Itoobiya. Ra’iisul Wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed ayaa talaadadii farriin adag u diray dalka Ereteriya, wuxuuna mar kale ku celiyay in aanay Itoobiya wax qorshe ah ka lahayn dagaal dhex mara iyaga iyo Ereteriya. Abiya wuxuu ugu baaqay Ereteriya in aysan noqonin wax uu ku sheegay ‘xabbad-gudbiyayaal’ ee ay noqdaan dal, isagoo intaas ku daray in aysan Itoobiya dagaal waqti u hayn oo ay ka shaqaynayso mashaariic balaayiin doolar ah. PUNTLAND POST The post Madaxweynaha Ereteriya oo u safray Masar appeared first on Puntland Post.
-
Magaalada Carta ee dalka Jabuuti waxaa maanta ka dhacaysa munaasabad weyn oo lagu xusayo shirkii Soomaalida ee Carta, kaas oo hadda laga joogo rubuc qarni. Munaasabada oo ay soo qabanqaabisay dowladda Jabuuti waxaa ka qaybgalaya madaxda dowladda Soomaaliya, madaxdii hore ee dalka iyo qaybaha kala duwan ee bulshada Soomaaliyeed. Madaxweyne Xasan Sheekh iyo wafdi uu hoggaaminayo ayaa shalay galinkii dambe gaaray Jubuuti, si uu uga qaybgalo munaasabadaas. Sidoo kale madaxdii hore ee dalka oo qaarkood hadda mucaarid yihiin iyo madax dhaqameed badan ayaa labadii maalin ee u dambeeyay gaaray dalkaas. Shirkii Carta ee 2000 waxaa lagu dhisay dowladdii kumeelgaarka oo uu hoggaaminayay madaxweyne Cabdiqaasim Salaad Xasan, taas oo ahayd dowladdii ugu horreysay ee si rasmi ah loo aqoonsado tan iyo 1991-dii. PUNTLAND POST The post Munaasabad kulminaysa muxaafidka iyo muraacidka Soomaaliya oo ka dhacaysa Jabuuti appeared first on Puntland Post.
-
AQOONSIGII S/LAND WUXUU MARAYAA HALKII U DANBAYSAY. Aqoonsigii Somaliland oo si habsami ah uga socday carriga Maraykanka ayaa bilaha soo socda noqon doona mid si toos ah dawlado badan oo caalamka ahi ay ku dhawaaqaan kaas oo isbeddel weyn ku soo kordhin doona geeska afrika gaar ahaan shanta soomaaliya. Daraasad dheer oo ay aduunyadu samaysay waxa lagu ogaaday aqoonsiga Somaliland inuu nabad Soomaalida dhexdeeda ah uu keeni doono’ waayo dadka reer Somaliland waxay khibrad dheeraad ah iyo waayo aragnimo ku haystaan dib u heshiisiinta iyo xallinta dhibaatooyinka qabaa’ilka ee aan weli xalka looga helin Somaliya. Daraasad ay sameeyeen khubaro ku xeel dheel khilaafaadku waxay dawladda Maraykanka iyo caalamkaba ku adkeeyeen in la aqoonsado Somaliland si aanay amnidarradu ugu soo fidhin badda cas iyo geeskaba. MAHADSANID. CABDI BACAW. GUUL ALLE. LONDON. Qaran News
-
Nidaamka E-Visa ee Soomaaliya oo Alshabaab, Jabsatay. Khatar ta Dijitaal ka iyo Al-Shabaab Warbixin cusub oo ku saabsan Cilad ku timi E-Visa ha somalia ayaa daaha ka rogtay xaaladda amni ee halista ah ee ku jirta nidaamyada dijitaalka ah ee meelaha aan xaaladooda amni deganayn, . Nidaamka E-Visa ee Soomaaliya ayaa lagu ogaaday cilad amni oo aad u halis ah, taas oo fursad u siisay kooxaha argagixisada Al-Shabaab in ay si Fudud ku heshay xogtii keydka ee Ajahanibka Somalia gala iyo koo ka baxa, Alshabaab waxay si fudud ku helaan xogta shakhsiyeed ee muwaadiniinta iyo shisheeye ee dalbaday fiisaha Soomaaliya. Warka Cilladan, oo uu helay koox amni oo uu hogaaminayo Abdi Daud, khabiir dhanka dhismaha nidaamyada tignoolajiyadda ah, waxay ku jirtaa qaybta xaqiijinta ee nidaamka E-Visa oo aan lahayn wax ilaalin ah: ma jiro aqoonsi, oggolaansho, ama xaddidid tirada la gelayo (rate limit). Taas macnaheedu waa in qof kasta oo leh isku xidh internet ah uu gali karo xogta fiisayaasha shisheeyaha — xaalad ka dhigaysa nidaam dowladeed mid halis ugu jira inuu noqdo il xogeed oo argagixiso. Somaliland Chronicle ayaa si madax-bannaan u xaqiijisay jiritaanka iyo halista cilladan. Mr. Daud ayaa sheegay in tani aysan ahayn jabsasho farsamo adag, balse ay tahay dayacaad aasaasi ah oo ku jirta dhismaha nidaamka. “Cilladdu waa mid aad u fudud, waxayna qof walba yaab gelinaysa,” ayuu yidhi Daud. “Tani ma aha jabsasho; ee waa habka tiring xogta, Nidaamka E-Visa ee Soomaaliya wuxuu la mid yahay in qof walba fiisihiisa lagu tiriyo bog internet ah oo furan. Qof kasta wuu beddeli karaa lambarka fiisaha si uu u arko xogta qofka xiga, oo ay ku jiraan sawirkiisa iyo faahfaahinta baasaboorkiisa. 30 daqiiqo gudahood waxaan helay diiwaanno badan anigoo adeegsanaya barnaamij aan qoray 10 daqiiqo gudaheed.” Cawaaqib xumada ka dhalatay arrintan waa kuwo horseedi kara Beegsasho toos ah oo ay samayso Al-Shabaab, oo caan ku ah awoodda sirdoon ee ay leedahay iyo weerarrada ay ku qaaddo ajaanibta, hadda waxay si fudud uga faa’iidaysan kartaa xogtan si ay u beegsato shaqaalaha safaaradaha, ururrada caalamiga ah, iyo shaqaalaha Qaramada Midoobay. Taasi waxay u dhigantaa in nidaam dowladeed lagu dhiibay koox argagixiso ah liiska dhammaan ajaanibta booqanaya Soomaaliya — oo leh sawirradooda iyo xogtooda baasaboorka. Dayacaadani waxay muujinaysaa in aan la raacin xeerarka aasaasiga ah ee amniga dijitaalka. Nidaamkan ayaa gebi ahaanba ka madhan tixgelin amni, inkasta oo uu maamulo xog aad u xasaasi ah oo khuseysa socdaalka caalamiga ah ee meel colaado ka jiraan. Halistu kuma koobna argagixisada oo keliya; waxay gaadhaysaa xatooyada aqoonsiga, basaaska, iyo beegsiga kooxo nugul sida carruurta iyo mucaaradka siyaasadeed. Arrintani waxay sidoo kale jebinaysaa heshiisyo caalami ah oo dhowr ah, sida Xeerka Xuquuqda Aadamiga ee Caalamiga ah iyo Axdiga Afrikaanka ah ee Xuquuqda Aadamaha iyo Shacabka. Muwaadiniinta Midowga Yurub, arrintan waxay si cad uga hor imanayso xeerka GDPR, halka ay sidoo kale ka hor imanayso siyaasadda amniga qaranka ee Maraykanka (Executive Order 14117). Ugu dambayn, fashilkan dijitaalka ahi wuxuu astaan u yahay fashilka joogtada ah ee dowladnimada Soomaaliya. Qoraal hore oo Aqalka Cad ee Maraykanka ah ayaa si cad u sheegay in Soomaaliya “aanay lahayn awood ay ku maamusho dhulkeeda.” Nidaamka E-Visa ee fashilmay ayaa noqday muuqaal dijitaal ah oo ka tarjumaya isla xaaladdaas, isagoo muujinaya dayacaad amni oo halis ku ah qof kasta oo safar ku tagaya halkaas. Mr. Daud wuxuu baaq toos ah u diray dawladaha: “Dal kasta oo muwaadiniintiisu xogtoodu furan tahay waa inuu ku qasbaa Soomaaliya inay isla markiiba joojiso nidaamkan. Shirkadaha martigelinta iyo bixiya adeegyada lacag bixinta waa in ay isla markiiba ka baxaan nidaamkan khatarta ah. Ma jiro qandaraas ama faa’iido dhaqaale oo u qalma halisdan.” Waxaa lagu boorinayaa dalxiisayaasha iyo hay’adaha caalamiga ah in aanay gabi ahaanba isticmaalin nidaamkan E-Visa ilaa xaaladda si buuxda loo saxo. Arrintani waa fashil dowladeed oo leh natiijooyin naf-go’an. Qaran News
-
Gudoomiyaha gobalka Bari Cabdirisaaq Siciid Shaahdoon ayaa ka hadlay rag lagu xiray magaalada Boosaaso iyo kuwa kale oo lagu raad-joogo, kuwaas oo ku eedeysan dambiyo kala duwan. Guddoomiye Shaahdoon ayaa sheegay in ay xireen rag xirtay wadada halbowlaha ah ee isku xirta Boosaaso iyo magaalooyinka kale ee Puntland, kuwaas oo uu tilmaamay in ay sheegteen qaadwadayaal, hase ahaatee aysan jirin wax ruqsad ah oo ay haystaan. Guddoomiyaha ayaa xusay in ragaas xiran sharciga la marin doona oo maxkamad la horgeyn doono. Sidoo kale wuxuu sheegay in ay ku daba jiraan dadka la shaqeeya Daacish iyo Al-shaab, kuwaas oo dhowr jeer cafis loo firiyay , hase ahaatee ka dhaga adaygay oo weli la shaqaynaya kooxaas. Guddoomiye Shaahdoon ayaa sidoo kale tilmaamay in ay jiraan rag ganacsato waaweyn ah oo ka ganacsada hubka, kuwaas oo uu sheegay in ay tallaabo ka qaadi doonaan. Hoos ka daawo hadalka guddoomiyaha PUNTLAND POST The post Puntland oo ka hadashay rag Boosaaso lagu xiray iyo kuwa lagu raad-joogo appeared first on Puntland Post.
-
Micheal Crow: “Jaamacadaha si xeeladaysan u adeegsada Garashada Sancaysan waxay noqon doonaan kuwa hoggaamiya mustaqbalka tacliinta sare.” Minnesota (Wararka PP) — Isbeddel weyn ayaa ka socda jaamacadaha adeegsiga Garashada Sancaysan (Artificial Intelligence) awgiis. Guddoomiyaha Jaamacadda Gobolka Arizona (ASU) Micheal Crow ayaa sheegay in Garashada Sancaysan (AI) ay noqotay wax saamayn badan ku leh tacliinta sare iyo qiimeynta ardayda. Barnaamijyada ay Garashada Sancaysan ku salaysan tahay waxay u oggolaanayaan ardayda inay si degdeg ah wax u baran karaan, u heli karaan jawaab-celin, iyo in barashadooda lagu saleeyo baahidooda gaarka ah. Arrintani waxay beddeli doontaa habkii hore oo uu hal bare wax u bari jiray arday badan. “Barayaashu wax ma bari doonaan oo keliya ardayda, waxay kale oo ku hagayaan ardayda habab arday kasta uu si gaar ah wax ugu baranayo” ayuu yiri Micheal Crow. Jaamacadaha waxaa soo foodsaaraya caqabado ay ka mid yihiin: dib-u-habeynta manhajka, tababbarka barayaasha iyo dhowrista in si anshax leh loo adeegsado Garashada Sancaysan. Micheal Crow wuxuu Intaas ku daray in jaamacadaha si xeeladaysan u adeegsada Garashada Sancaysan ay noqon doonaan kuwa hoggaamiya mustaqbalka waxbarashada, halka kuwa diida adeegsiga Garashada Sancaysan noqon doonaan kuwo dib u dhici doona, hase ahaatee guusha laga gaaro u adeegsiga Garashada Sancaysan tacliinta sare “waxay ku xiran tahay sida habboon oo loo fuliyo loona dhowro kaalinta aadanuhu ku leeyahay waxbarashada” ayuu yiri Micheal Crow. © Puntland Post, 2025 The post Sida jaamacaduhu dib ugu qeexayaan wax ku barashada Garashada Sancaysan appeared first on Puntland Post.
-
Su’aalaha Itoobiya ee ku aaddan in ay hesho marin-badeed ayaa shaki galiyay aqoonsigeeda madax-bannaanida Eritrea. Bayaan ka soo baxay mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Itoobiya oo waqtiyo kala duwan soo baxay ayaa caro xooggan ka dhex abuuray shacabka Eritrea. Jawaabta madaxda Eritrea ayaa muujineysa in hadalka Itoobiya uu yahay mid weerar ku ah madax banaanida Eritrea. Madaxda sare ee dowladda labadii sano ee la soo dhaafay, oo uu ku jiro ra’iisul wasaare Abiy Axmed, ayaa tilmaamay in qaabka go’aanka dekedd ay ku helayaan uu yahay mid aan caddayn. Waxay sidoo kale soo jeedinayaan in go’aanka ‘la saxo’ maadaama xilligii ay Eritrea qaadanaysay xornnimada ay itoobiya ak jirtay ‘dowlad ku-meel-gaarka’. Goormaa iyo sidee ayaa loogu dhawaaqay madax-banaanida Eritrea? Goormaa iyo qaabkee ayay Itoobiya u aqoonsatay madax-bannaanida Eritrea? Ma ka noqon kartaa Itoobiya aqoonsigeeda? Maxaa ka dhalan kara? Sharciyada iyo heshiisyada caalamiga ah iyo khubarada xiriirka caalamiga ah maxay arrintan ka yiraahdeen? Ku dhawaaqidda madaxbanaanida qaranka Eritrea Eritrea waxay xornimada qaadatay dabayaaqadii May 1991 ka dib in ka badan 30 sano oo halgan hubaysan ay kula jirtay Itoobiya. Laakin ma aysan dooran in si degdeg ah loogu dhawaaqo madax-banaani qaran si uu u helo aqbalaad caalami ah. Taa bedelkeeda, golaha dhexe ee xisbigu wuxuu go’aansaday in la qabto afti ay kormeerayaan Qaramada Midoobay iyo hay’adaha kale. Xisbiga Halganka Hubaysan ee Jabhadda Xoraynta Ereteriya ayaa tan iyo dabayaaqadii 1970-aadkii wadahadallo qarsoodi ah kula jiray taliskii Dergiga si ay si nabad ah dagaalka ugu soo afjaraan. Qaar ka mid ah wadahadalada waxaa ay ka dhaceen waddamo ay ka mid yihiin Gariiga, Rome iyo Jarmalka. Sanadkii 1980-kii, fikradda ah in afti loo qaado dadka si ay aayahooda uga tashadaan ayaa markii ugu horreysay la soo jeediyay. Si kastaba ha ahaatee, taasi may aqbalin dawladdii Dergiga, dagaalkuna wuu socday ilaa dawladdii Dargi lagaga adkaaday Ereteriya iyo Itoobiya. Ka dib markii jabhaddii xoreynta Eritrea ay qabsadeen Casmara 24 May , TPLF oo hogaaminaysay xooggagii EPRDF forces ayaa sidoo kale la wareegay also took control of the capital, Caasimadda. Taariikhdu markii ay ahayd 29 May, Jabhadda Xoraynta Ereteriya waxay ku dhawaaqday inay dhistay dawlad, halka EPRDF ay dhistay dawlad ku meel gaar ah oo ka kooban xisbiyo badan shirweynihii nabadda iyo dimuqraadiyadda ee horaantii SePtember la qabtay. Shirweynihii Nabadda iyo Dimuqraadiyadda ee qabsoomay intii u dhaxaysay 1-dii ilaa 5-tii November 1991-kii, waxaa ka qayb-galay wafdi uu hoggaaminayo Xoghayihii Guud ee Xisbiga ee Dawladdii Ku-meel-gaarka ahayd ee Ereteriya ee xilligaasi jirtay iyo Madaxweynaha hadda talada haya ee Isayas Afewerki, waxayna isku raaceen in la qabto afti dadweyne oo ku aaddan aayo-ka-tashigooda. Shirka ka dib, Madaxweynihii hore ee Dawladii Kumeel gaarka ah ee Itoobiya, Meles Zenawi, waxa uu ka codsaday Qaramada Midoobay inay tixgeliso aftida la qabanayo 13-ka December. Warqad uu Isayas u diray xoghayihii hore ee Qaramada Midoobay Bohutros Bohutros Qaali oo ku taariikhaysan November 25, 1991, ayuu Isayas si cad ah ugu casuumay xisbiga inay ka qaybgalaan aftida Eritrea. Bishii April 1992, Dawladdii Kumeel gaarka ahayd waxay soo saartay go’aan ay ku dhisayso guddi afti oo diyaariya qabashada aftida. Bishii May 1992, wafdi ka socday Qaramada Midoobay ayaa booqasho ku tagay Casmara, waxayna wadahadal la yeesheen guddiga. Sidaas awgeed, waxaa si rasmi ah loo aasaasay howlgalka Qaramada Midoobay ee Kormeerka (UNOVER). Hannaanka codbixinta ee la qabtay intii u dhaxaysay 23 ilaa 25kii April 1993-kii oo ay hoos imanayeen Qaramada Midoobay (UNOVER), 99.8% codbixiyayaashu waxay ‘haa’ ugu codeeyeen madax-bannaanida dalka, guddiga aftida ayaa ku dhawaaqay. Xulashooyinka la soo bandhigay waxay ahaayeen ‘haa’ ama ‘maya’ si ay Eritrea u noqoto waddan madaxbannaan. Samiir Sambar oo u dhashay Lubnaan, oo ahaa wakiilka xoghayaha guud, ahaana madaxii hore ee kooxda kormeerayaasha Qaramada Midoobay, ayaa ku dhawaaqay aftida mid xor ah oo xalaal ah, waxaanu maalintaa caalamka u sheegay inuu ku qancay natiijada. Kooxdii kormeerayaashii ka socday Midowga Afrika ayaa sidoo kale ku dhawaaqay hannaanka aftida inuu ahaa “xor iyo xalaal” Kadib markii lagu dhawaaqay natiijadii aftida, xoghayaha guud ee dawladda ku meel gaarka ah, Isayas Afewerki, wuxuu soo saaray bayaan 27-kii April, 1993-kii, isagoo ku dhawaaqay in Eritrea ay tahay dal madax-bannaan laga bilaabo taariikhdaas. “Inkasta oo loo qorsheeyay in madax-banaanida si rasmi ah loogu dhawaaqo May 24, 1993, laga bilaabo taariikhdaas Eritrea waxay noqotay dal madax-bannaan oo ay ku adkaysanaya madax-bannaanideeda,” ayuu yiri. Hannaankii ay caalamka ku aqoonsadeen Eritrea Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay ayaa madax-banaanida Eritrea ku tilmaamay mid nabad iyo rajo ka dhalinaysa gobolka. Xigashada Sawirka,Getty Images 12kii March 1993, dawladda ku meel gaarka ahayd ee Eritrea waxay warqad u dirtay Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay, iyadoo ka codsanaysa in Eritrea xubin ka noqoto Ururka. “Waxaan codsaneynaa inaan xubin ka noqonno Qaramada Midoobay annagoo ka wakiil ah Eritrea,” Isayas ayaa sidaasi ku yiri su’aal la weydiiyay Butrus Qaali. Dhanka kale, xornimada qaran ee Eritrea ayaa si rasmi ah loogu dhawaaqay 24 May, 1993 iyadoo ay goob joog ka ahaayeen madax ka socotay dalalka deriska ah oo uu ka mid ahaa madaxweynihii Itoobiya Mallas Zeenaawi. Maalintaas oo keliya, dhowr waddan oo adduunka ah ayaa bilaabay inay ku dhawaaqaan inay Eritrea u aqoonsan doonaan dal. Xoghayaha guud ee Qaramada Midoobay ayaa sheegay in madax-banaanida Eritrea ay “gobolka u gogol xaareyso xilli rajo leh”. “Eritrea, iyagoo ah dad madax-bannaan, waxay muujiyeen naf-hurnimo weyn si ay u go’aamiyaan mustaqbalka dalkooda, hadafkaas hadda waa la gaaray.””Maanta waa isbedel taariikhi ah Eritrea iyo guud ahaan bariga Afrika. “Natiijooyinka aftida kaliya ma furin rabitaanka dadka Eritrea ee ah inay helaan madaxbannaani, laakiin sidoo kale waxay fureen xilli cusub oo fursadaha xorriyadda iyo nabadda, shaqo adag iyo go’aan qaadasho, nolol wanaagsan, horumar waara iyo xuquuqaha aasaasiga ah iyo xorriyadaha,” ayuu yiri. Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa soo saaray Qaraar tirsigiisu ahaa 828(1993) May 26, 1993, iyada oo Eritrea ku aqbalay inay xubin ka noqdaan Golaha Guud ee Qaramada Midoobay. “Golaha amaanka waxa uu go’aan ku gaaray in loo gudbiyo golaha loo dhan yahay in Eritrea ay xubin ka noqoto Qaramada Midoobay, aniga oo ku hadlaya magaca xubnaha golaha amaanka waxaan jeclaan lahaa in aan ugu hambalyeeyo Eritrea guushan taariikhiga ah” ayuu yiri xoghayaha guud ee Qaramada Midoobey. Golaha loo dhan yahay, ayaa isna shirkiisii 28-kii May 1993-kii, wuxuu go’aansaday “si wada jir ah” in Eritrea loo ogolaado Qarammada Midoobay iyadoo loo cuskanayo qaraarka Golaha Ammaanka iyo codsiga Eritrea. Goorma iyo sidee ayay Itoobiya u aqoonsatay Eritrea? madaxwaynaha EritreaXigashada Sawirka,Getty Images Itoobiya ayaa si rasmi ah u aqoonsatay madax banaanida Eritrea laba maalmood kadib markii lagu dhawaaqay natiijada aftida. 29-kii April, Golaha Wakiilada Dadweynaha ee Itoobiya ayaa xaqiijiyay natiijada aftida “in ay xor iyo xalaal u yihiin kormeerayaasha Qaramada Midoobay iyo Midowga Afrika iyo sidoo kale xubnaha kale ee beesha caalamka.” Wafdi ka socda madaxda sare ee Itoobiya ayaa u safray Eritrea si ay u kormeeraan aftida, waxayna xaqiijiyeen in habka codeynta uu ahaa mid xor iyo xalaal ah. Sidaa awgeed, bayaan ka soo baxay Wasaaradda Arrimaha Dibedda ee Itoobiya 4 May , 1993, “Xukuumadda ku meel gaarka ah ee Itoobiya waxay doonaysaa inay ku wargeliso beesha caalamka in Itoobiya ay aqoonsan tahay oo ay u aqoonsan tahay Ereteriya dal madaxbannaan. Males Zenawi oo ku hadlayay magaca Itoobiya oo ka qayb galayay xafladii lagu daah furayay madaxbanaanida Eritrea 24 May 1993, ayaa mar kale xaqiijiyay inuu aqoonsaday madax banaanida Eritrea, wuxuuna hambalyo u diray shacabka Eritrea. ayaa su’aal galiyay aqoonsiga Eritrea ee madax-banaanideeda. Saraakiisha ayaa sidoo kale ku andacoonaya in Itoobiya ay leedahay xuquuqda inay deked hesho maadaama ay juquraafi ahaan u dhowdahay badda cas. Waxa kale uu ak shanqariyay dekedda Casaab ee ay itoobiya “maamuli jirtay” xilligii dawladdii Dergiga, ay dawladdii ku meel gaarka ahayd ee Itoobiya ka dhigtay qayb ka mid ah Eritrea horaantii sagaashamaadkii. Xukuumadda Eritrea ayaa bishii hore ka jawaabtay iyadoo ku doodday in madax-bannaanida Eritrea lagu xaqiijiyay aftidii 1993-kii ee lagu saleeyay sharciga caalamiga ah iyo in afti ay Qaramada Midoobay kor-joogto ka ahayd, taasoo in ka badan 99 boqolkiiba dadka Eritrea u codeeyeen madaxbannaani ay ahayd mid sharci ah. waxa kale oo uu ku salaysnaa xuduudihii gumaystaha ee ay ku heshiiyeen talisyadii Talyaanigu, oo ay Itoobiya ka xigto koonfurta, galbeed iyo waqooyina ay ka xigto, Faransiiskana cirifka koonfureed. Sida laga soo xigtay Visoka, waxaa jiray kiisas taariikhda waddamo aqoonsiga madax-bannaanida laga noqday ama laalay. “dib uga laabashada aqoonsiga waxay inta badan sabab u tahay arrimo juqraafiyeed iyo mid dhaqaale oo aanay la socon ixtiraamka shuruucda iyo dhaqanka caalamiga ah.” Si kastaba ha ahaatee, saamaynta ka qaadista ama ka noqoshada aqoonsiga [madaxbanaanida] waxay keeni kartaa cawaaqib xumo, cadaawada labada dhinac iyo xulafada labada dal. Visoka ayaa sidoo kale sheegay in joojinta aqoonsiga ay horseedi karto xasillooni darro gobolka iyo gacan ka hadal ah oo u dhexeeya dalalka awoodda leh. “Sidaas darteed, ka-noqoshada aqoonsiga [madax-banaanida iyo madax-bannaanida dalka, waxaa guud ahaan loo arki karaa xasillooni-darro iyo mid d diblomaasiyada ka so horjeedda.” Marka la eego, aqoonsiga Itoobiya ee 1993-kii ee dawladda Ku-meel-gaarka ah waxay noqon kartaa “mid aan laga noqon karin,” ayuu yiri Visokan. Sidaa darteed, “Itoobiya ka laabashada aqoonsiga Eritrea waa mid aan sal lahayn. “Intaa waxaa dheer, maadaama Eritrea ay xubin buuxda ka tahay Qaramada Midoobay, ka bixitaanka Itoobiya ee aqoonsiga waxaa laga yaabaa inuu faa’iido amni u keeno labada dal laakiin ma wiiqi doono mowqifka caalamiga ah ee Eritrea iyo maqaamkeeda dal madax-bannaan,” ayuu yiri. Ilaa hadda, Itoobiya ma aysan sheegin inay doonayso inay si cad u aqoonsato madax-bannaanida Eritrea iyo in kale. Arrinkan, diblumaasiyadda sii wiiqmeysa ee Eritrea iyo duullaanka Ruushka ee Ukraine, ayaa waxay walaac ku noqdeen dad badan oo Eriteriyaan ah. Ku guuldaraysiga Eritrea ee ah in ay aqoonsatoa Falastiin ayaa sidoo kale isha lagu hayaa Source bbcsomali Qaran News
-
Warbaahinta caalamiga ah ayaa todobaadyadii u dambeeyay si weyn uga faalloonayay isbeddelka muuqda ee ku yimid aragtida siyaasadda dawladda Maraykanka ee Geeska Afrika. Warbixinadani waxay si cad u iftiimiyeen danaha sii kordhaya ee ay Washington ka leedahay Somaliland, oo ah dal istiraatiiji ah kuna yaalla marin-biyood muhiim ah sida Gacanka Cadmeed, Badda Cas, iyo marinada ganacsi ee caalamka. Sidoo kale, waxay tilmaameen in Dekedda Berbera, oo ah marin xeebeed istiraatiiji ah oo ku yaalla Jamhuuriyadda Somaliland, ay noqotay meel si weyn u soo jiidatay indhaha quwadaha waaweyn ee caalamka, gaar ahaan dawaladda Maraykanka. Waxay tilmaameen in Dekeddani ay noqotay bartilmaameed muhiim ah oo ay si weyn u danaynayso Washington, maadaama ay tahay xarun leh qiime juquraafyadeed oo muhiim ah isla markaana bixisa fursado ballaadhan oo dhinacyada amniga, dhaqaalaha, iyo tartanka awoodaha caalamiga ah. Doodaha iyo falanqaynta sii kordhaya ee warbaahinta caalamka ayaa muujinaya xaqiiqo aan la dafiri karin: dedaaladii iyo taageeradii siyaasadeed ee Maraykanku muddada dheer siinayay dowladda Muqdisho ayaa fashilmay. Warbixinadani waxay sidoo kale tilmaameen in si karta oo taageero kasta oo ballaadhan loogu bixiyay la dagaallanka argagixisada, haddana aan lagu guulaysan in xataa Muqdisho lagu soo dabaalo amni iyo xasillooni siyaasadeed. Sidaas darteed, Warbaahinta dunida ee arrimahani falaqaynta ka sameeyay waxay tilmaameen in Washington ay si muuqata dib u u eegis ugu samaynayso istaraatijiyaddeeda siyaasadeed ee Geeska Afrika, iyadoo raadinaysa aragti cusub oo ku wajahan guud ahaan Mandaqada. Iyada oo isbeddelkan diblumaasiyadeed uu Somaliland siinayo boos cusub iyo fursad taariikhi ah. Xukuumadda xilka haysa ayaa dhinaceeda qaaday tallaabooyin muhiim ah oo lagu xoojinayo dadaallada ictiraaf raadinta, iyadoo adeegsanaysa xeelad diblomaasiyadeed oo taxaddar leh, dulqaad siyaasadeed, iyo hannaan sharci oo ku dhisan nidaam iyo geeddi-socod diblumaasiyadeed. Dhanka kale, Maraykanku wuxuu muujiyay xiise iyo tixgelin cusub oo ku saabsan doorka Somaliland ee amniga gobolka. Somaliland-na waxay si cad u muujisay in ay tahay saaxiib lagu kalsoonaan karo, oo iskaashigeedu aanu ahayn “fursad ku-meel-gaadh ah,” balse ay tahay tahay dal istiraatiji ah, isla markaana ah lama-huraan mudan in la aaminao Xukuumadda Somaliland oo uu hoggaaminayo Madaxweyne Diblumaasi ah, waxay si xeeladaysan uga faa’iidaysatay fursadaha siyaasadeed ee caalamiga ah, sidoo kalena waxay si qoto-dheer u iib gaysay Nabadda gudaha, xasilloonida siyaasadeed, iyo muhiimadda istiraatijiga ah ee dalka, taas oo ka dhigtay goob ay si weyn u daneeyaan quwadaha caalamku. Gabagabo Maanta, indhaha quwadasha caalamku waxay si toos ah u hayaan muhiimadda juquraafiyadeed ee Somaliland iyo marin-biyoodka istaraatiijiga ah ee Berbera, kaas oo ay dunidu u aragto furaha mustaqbalka amniga Badda Cas iyo ganacsiga caalamiga ah. Ahmed Saleebaan Qaran News
-
𝐖𝐀𝐑 𝐒𝐀𝐗𝐀𝐀𝐅𝐀𝐃𝐄𝐄𝐃 Fadhigii 39-aad ee Shirka Golaha Wasiirrada Jammhuuriyadda Somaliland oo uu Shir-gudoominayey Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland, Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Cabdilaahi (Cirro) ayaa maanta ka qabsoomay Qasriga Madaxtooyada Somaliland. Qodobbada maanta lagaga wada hadlay Fadhigii 39-aad ee Shirka Golaha Wasiirrada waxa ka mid ahaa: 𝟏. 𝐖𝐚𝐫𝐛𝐢𝐱𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐗𝐚𝐚𝐥𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐀𝐦𝐧𝐢𝐠𝐚 𝐝𝐚𝐥𝐤𝐚: Waxa ka war bixiyey Wasiirka Wasaarada Arrimaha Gudaha iyo Amniga Qaranka Mudane Cabdalle Maxamed Carab. Wasiirku waxa uu Golaha Wasiirrada siiyey warbixin guud oo ku saabsan xaaladda amniga dalka, isaga oo xusay in amnigu guud ee dalku uu sugan yahay, isla markaana aanay jirin wax qalalaase ama xasilooni darro ah nooc kasta oo ay tahayba oo ka jira Dalka JSL, marka laga reebo fal dambiyeedyada maalinlaha ah ee ka dhex dhaca Bulshada. Dhinaca kale, Wasiir Cabdalle waxa uu sheegay in guud ahaanba 6-da Gobol ee Dalka JSL ay ka jirto deggenaansho siyaasadeed oo buuxda. 𝟐. 𝐖𝐚𝐫𝐛𝐢𝐱𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐇𝐚𝐰𝐥𝐠𝐚𝐥𝐤𝐢𝐢 𝐍𝐚𝐛𝐚𝐝𝐚𝐲𝐧𝐭𝐚 𝐞𝐞 𝐂𝐞𝐞𝐫𝐢𝐠𝐚𝐚𝐛𝐨: Waxa ka war bixiyey Wasiirka Wasaaradda Gaadiidka iyo Horumarinta Jidadka, Mudane Cismaan Ibraahim Nuur (Afgaab). Wasiirka oo ka mid ahaa Guddidii Gudaha Wasiirrada ee Madaxweynuhu u diray arrinta Gogosha Nabadda ee Ceerigaabo, ayaa si qoto dheer uga xog warramay heerarka kala duwan ee ay Gogosha nabaddu soo martay, carqaladaha ay la kulmeen iyo qaabka ay uga gudbeen, hannaanka ay isula jaan-qaadeen Xubnihii ka socday Xukuumadda, Xildhibaanada Qaranka, Guddida Nabadda iyo Xubnihii uu soo xulay Suldaan Siciid Suldaan Cabdisalaan. Wasiir Cismaan Afgaab waxa kale oo uu Golaha uga xog warramay kulammadii ballaadhnaa ee ay la yeesheen qaybaha kala duwan ee bulshada Gobolka Sanaag, isaga oo hoosta ka xarriiqay sidii milgaha lahayd ee guud ahaanba Haldoorka, Waayeelka, Aqoonyahanka, Hoggaanka Dhaqanka, Waxgaradka, Haweenka iyo Dhallinyarada ay uga qayb qaateen Nabadda iyo walaalaynta bulshada wada degta Ceerigaabo. Wasiirku waxa kale oo uu Golaha u sheegay in Guddi ahaan ay soo gudbin doonaan Warbixin qoto dheer iyo talo-bixin la xidhiidha qaabka ugu habboon iyo tallaabooyinka loo baahan yahay in la qaado si loo adkeeyo nabadda iyo wadajirka bulshada Gobolka Sanaag. 𝟑. 𝐖𝐚𝐫𝐛𝐢𝐱𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐒𝐡𝐢𝐫𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐌𝐚𝐚𝐥𝐠𝐚𝐬𝐡𝐢𝐠𝐚 𝐒𝐨𝐦𝐚𝐥𝐢𝐥𝐚𝐧𝐝: Waxa ka war bixiyey Wasiirka Wasaarada Maalgashiga iyo Horumarinta Warshadaha JSL, Mudane Siciid Maxamed Buraale. Wasiirku waxa uu Golaha siiyey warbixin guud oo la xidhiidha qabashada Shirweynaha Qaran ee Maalgashiga Somaliland, oo 02 ilaa 03 November, 2025-ka lagu qaban doono Caasimadda Hargeysa. Wasiirku waxa uu Golaha u sharaxay ujeedooyinka, muhiimadda iyo qorshaha guud ee laga leeyahay Shirweynaha, isaga oo tilmaamay in arrintani ay tahay fursad muhiim ah oo lagu soo bandhigayo khayraadka dalka iyo fursadaha maalgashi ee laga heli karo Somaliland; kuwaasi oo la doonayo in ay soo jiitaan maalgashadeyaasha gudaha iyo dibedda. Sidoo kale, Wasiirku waxa uu xusay in Shirweynuhu diiradda saari doono Kaabeyaasha Dhaqaalaha, Warshadaha gudaha, khayraadka dabiiciga ah sida Macdant, Xoolaha, Beeraha, Kalluumaysiga iyo suuq-geynta fursadaha ganacsi ee yaalla Somaliland, si loo kobciyo dhaqaalaha qaranka loona abuuro shaqooyin badan oo dhalinyarada ah. 𝟒. 𝐖𝐚𝐫𝐛𝐢𝐱𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐂𝐚𝐫𝐰𝐚𝐝𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐒𝐡𝐢𝐫𝐤𝐚 𝐓𝐞𝐤𝐧𝐨𝐨𝐥𝐚𝐣𝐢𝐲𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐒𝐨𝐦𝐚𝐥𝐢𝐥𝐚𝐧𝐝: Waxa ka war bixiyey Wasiirka Wasaaradda Isgaadhsiinta iyo Teknoolajiyadda Somaliland, Mudane Jamaal Maxamed Jaamac. Wasiirku waxa uu Golaha Wasiirrada siiyey warbixin kooban oo ku saabsan hab-sami u-socodka Carwada Teknoolajiyadda Somaliland, taas oo si guul leh uga socota caasimadda Hargeysa. Wasiirku waxa uu sheegay in Carwadu ay si habsami leh u socoto, isla markaana ay qayb ka yihiin dhammaan daneeyayaasha Teknoolajiyadda, Jaamacadaha dalka, Shirkadaha ICT-ga ee dalka, Hay’adaha Dawladda, Ganacsatada iyo Dhalinyarada hal-abuurka leh, kuwaasi oo soo bandhigay horumarka iyo hal-abuurrada dhinaca teknoolajiyadda ee dalka ka jira. Wasiirku waxa uu xusay in tartankii dhallinyarada ee xagga hal-abuurka tiknoolajiyadda casriga ah uu si wanaagsan u socdo, cidda ku guulaysata kaalinta koowaad-na la siin doono Abaal-Marin Madaxweyne oo uu guddoonsiin doono Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland. 𝟓. 𝐐𝐚𝐲𝐛𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐐𝐚𝐛𝐲𝐨-𝐪𝐨𝐫𝐚𝐚𝐥𝐤𝐚 𝐒𝐢𝐲𝐚𝐚𝐬𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐐𝐚𝐫𝐚𝐧𝐤𝐚 𝐞𝐞 𝐃𝐡𝐚𝐥𝐥𝐢𝐧𝐲𝐚𝐫𝐚𝐝𝐚 𝐢𝐲𝐨 𝐂𝐢𝐲𝐚𝐚𝐫𝐚𝐡𝐚 (𝐐𝐚𝐲𝐛𝐢𝐧𝐭𝐚 𝟏-𝐚𝐚𝐝): Waxa ka war bixiyey Wasiirka Wasaaradda Dhallinyarada iyo Ciyaaraha JSL, Mudane Axmed-Yaasiin Maxamed Faarax: Wasiirku waxa uu Golaha Wasiiradda siiyey warbixin guud iyo muuqaal guud oo la xidhiidha sababta loo curiyey Siyaasadda Dhallinyarada ee hortooda taalla. Wasiirku waxa uu Golaha u sheegay in Curinta Siyaasadda Qaranka ee Dhallinyarada ay tahay tallaabo muhiim ah oo dhiirri gelinaysa horumarka Dhallinyarada JSL, isla markaana qeexaysa istiraatiijiyaddii lagu dhaqan gelin lahaa Siyaasaddan iyada ah. Wasiirku waxa uu Xubnaha Golaha Wasiirrada ka codsaday in ay si buuxda u soo akhriyaan nuqulka Siyaasadda, nuxur ahaan iyo ujeeddo ahaana ay ku soo daraanwixii ay u arkaan muhiim. 𝟔. 𝐀𝐧𝐬𝐢𝐱𝐢𝐧𝐭𝐚 𝐗𝐞𝐞𝐫𝐤𝐚 𝐊𝐚𝐥𝐥𝐮𝐮𝐦𝐚𝐲𝐬𝐢𝐠𝐚: Fadhigii 39-aad ee Shirka Golaha Wasiirrada JSL oo uu Shir gudoominayey Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland ayaa lagu ansixiyey Xeerka Kalluumaysiga JSL, kaasi oo noqonaya Xeerkii 7-aad ee ay ansixiyaan Golaha Wasiirradu muddadii ay jirtay Xukuumadda Wadajir iyo Waxqabad. Madaxweynaha ayaa Xeerkan geliyay cod gacan taag ah. Golaha waxa fadhiyey 39 xubnood oo ka tirsan Golaha Wasiirrada; 37 Xubnood ayaa u codeeyey Xeerka, hal xubin ayaa diiday, halka hal xubina uu ka aamusay. 𝐀𝐋𝐋𝐀𝐀 𝐌𝐀𝐇𝐀𝐃 𝐋𝐄𝐇 𝐗𝐮𝐬𝐞𝐞𝐧 𝐀𝐚𝐝𝐚𝐧 𝐂𝐢𝐠𝐞 (𝐃𝐞𝐲𝐫), 𝐀𝐟𝐡𝐚𝐲𝐞𝐞𝐧𝐤𝐚 𝐌𝐚𝐝𝐚𝐱𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐉𝐚𝐦𝐡𝐮𝐮𝐫𝐢𝐲𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐒𝐨𝐦𝐚𝐥𝐢𝐥𝐚𝐧𝐝 Qaran News
-
Team Kenya captain being handed the winning trophy by representatives from the Somaliland Ministry of Sports and Dahabshiil Group after winning the Community Tournament in Hargeisa. Football Kenya Wins DahabPlus Community Football Tournament in Somaliland NAIROBI, Kenya, Oct 28 – Team Kenya was at the weekend crowned champions of DahabPlus community football tournament in Somaliland capital, Hargeisa. Click here to connect with us on WhatsApp The Community Football Tournament held in Hargeisa saw Team Kenya defeating Team Yemen 2-1 in a thrilling final match at the Ali Gadle Stadium. The Kenyan team had secured their place after a hard fought semi final game against Uganda. The tournament brought together players from 15 countries residing in Hargeisa, fostering unity and sportsmanship among participants. Other countries that participated included hosts Somaliland, Uganda, Sudan, Djibouti, and Ethiopia, among others. Dahabshiil Group, through its innovative digital financial platform DahabPlus sponsored the tournament. Team Kenya (in green) parade against Yemen in the finals of the Community Football tournament in Hargeisa over the weekend. Kenya beat Yemen 2-1 to emerge champions of the inaugural tournament. The sponsorship highlighted Dahabshiil’s continued commitment to supporting youth initiatives and promoting community development across Somaliland and beyond. Speaking at the closing ceremony, representatives from Dahabshiil Group emphasized the company’s dedication to empowering young people, encouraging healthy lifestyles, and building stronger community connections through sports. Dahabshiil Group has long been at the forefront of corporate social responsibility in the region, investing in education, technology, entrepreneurship, and youth engagement programs. The success of this year’s tournament reflected the Group’s belief in the power of collaboration, inclusion, and social impact and the power of sport in uniting communities. Capital FM Qaran News
-
Raysalwasaaraha Itoobiya, Abiy Axmed oo la hadlayay baarlamaanka dalkiisa ayaa mar kale ku celiyay sida ay Itoobiya ku lumisay Badda Cas oo uu sheegay “in qaladaad sharci ah ay ka jiraan”. Abiy waxa uu sheegay in go’aanka uu dalkiisu ku lumiyay marin-badeedka Badda Cas aanu ahayn mid ay gaadheen golihii wasiirrada ee waqtigaas, islamarkaana aanay jirin hay’ad sharci ah oo ansixiyay, baarlamaan meelmariyay iyo afti laga qaaday shacabka Itoobiya. “Itoobiya badda waxay ku wayday halgan qaatay 30 sano. Rafaad badan ka dib ayay weyday. 30 sano oo dambe in ay qaadan doonto uma malaynayo. Waddo xasilloon oo wadahadal ah in lagu socdo ayaa loo baahan yahay,” ayuu yiri Abiye. Isaga oo ka hor hadlayayay baarlamaanka ayuu hadalkiisa raaciyay: “Markii aan rogrognay documentiyadii golaha wasiirrada wax ku jira ma leh. Golaha wasiirradu kama warqabin. Maya e’ waxa ansixiyay golaha wasiirrada. Baarlamaanku waxba kama ogayn. Xitaa waxba kama jiraan in dadka Itoobiyaanka ah afti laga qaaday”. Intii uu socday fadhiga baarlamaanka ee dalka Itoobiya, xildibaanno ka tirsan Golaha Wakiillada Shacabka ayaa weyddiinayay weyddiimo toos ah. Waxa ka mid ahaa xildhibaanka mucaaradka ah ee la yidhaahdo Desalegn Chaneoo isaga su’aashiisu ay u dhignayd sidan: “Dawaldda qaabka ay wax u waddo waxa uu u muuqdaa mid aan natiijo lahayn. Markii kowaad, Eriteriya ayaa heshiis lala galay. Waxa la sheegay in dekadaheeda la isticmaalayo oo waxa la dayactiray waddooyinkii. Qaab aanaan ogayn ayaa loo joojiyay. Haddana, waxa heshiis lala galay Somaliland. Mar kale, Jabuuti ayaa lagu la heshiiyay horumarinta dekadda Tajoora. Jeer kalana, Ankara ayaa Soomaaliya lagu la kulmay. Laakiin natiijo la taaban karo laga ma soo hoyn… mudane, raysalwasaare, miyaanay ahayn in khaladaadkeenna aan wax ka baranno?” Ka jawaabista su’aalahaas iyo qaar kale, waxa uu raysalwasaare Abiy bixiyay sharraxaad ballaadhan oo ku saabsan rabitaanka Itoobiya ee ah in ay hesho marin-biyood in uu yahay in uu yahay mid sharci ah. Dhinaca kale, waxa uu codsaday in caalamku ay ka garaabaan oo ay qaataan door dhexdhexaadin ah. “Haddii dagaal dhaco waa la yaqaan natiijadiisa” Dhinaca kale, waxa uu farriin adag u diray Eretriya oo in muddo ah xidhiidh ka dhaxeeya labada dal aanu wanaagsanayn. Abiy waxa uu mar kale ku celiyay in aanay Itoobiya wax qorshe ah ka lahayn dagaal dhex mara iyaga iyo Eretriya. “Walaalahayo Erteriya waxa aan ugu baaqayaa, dagaal idin lama rabno, laakiin xabbad-gudbiyayaal ha noqonina. Dal noqda. Ma fiicna in dalal deris ah xabbad la isugu gudbiyo. Ka waantooba arrintaasi. Tuhun ma ah ee waan aragnaa,” ayuu yiri Abiy. “Anigu waan rabaa sidii hadda ka horba aan sameeyay in aan Asmara tago. Dagaal ma rabno. Mashaariic balaayiin doollar ah ayaan ka shaqaynaynaa. Dagaal wakhti uma haynno. Haddii dagaal dhaco waa la yaqaan natiijadiisa. Wixii intaa ka dambeeyaana waa qaylo uun. Sidee qof isugu aamina karaa dal kale oo uu u dhihi karaa dal hebel baa i caawinaya, iyada oo la arkayo Ukrayn iyo Falastiin. Cid kuu dhimanaysaa ma jirto aan ka ahayn in niyadda laguu dhiso,” ayaa uu raaciyaya hadalkiisa Abiy. Source bbcsomali Qaran News
-
𝐌𝐚𝐝𝐚𝐱𝐰𝐞𝐲𝐧𝐚𝐡𝐚 𝐉𝐚𝐦𝐡𝐮𝐮𝐫𝐢𝐲𝐚𝐝𝐝𝐚 𝐒𝐨𝐦𝐚𝐥𝐢𝐥𝐚𝐧𝐝 𝐨𝐨 𝐤𝐮𝐥𝐚𝐧 𝐥𝐚 𝐲𝐞𝐞𝐬𝐡𝐚𝐲 𝐖𝐚𝐫𝐬𝐡𝐚𝐝𝐥𝐞𝐲𝐝𝐚 𝐝𝐚𝐥𝐤𝐚 Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland, Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Cabdillaahi (Cirro), ayaa maanta kulan gaar ah la yeeshay Warshadleyda dalka, kulankaasi oo ay codsadeen maamulka sare ee Warshadleyda JSL. Ugu horrayn, Warshadleyda Dalku waxa ay Madaxweynaha ku bogaadiyeen hawlaha muhiimka ah ee uu qabtay muddadii koobnayd ee uu talada dalka hayay, gaar ahaan arrimaha nabadaynta iyo xasilinta gobollada bariga, Qaramaynta Ciidamada Madaniga ah iyo xoojinta xidhiidhka ay Somaliland la leedahay Beesha Caalamka. Warshadleyda dalku waxa ay Madaxweynaha la wadaageen Duruufaha iyo Cabashooyinka ay qabaan, gaar ahaan arrimaha la xidhiidha Cashuur Dhaafka Qalabka, Mishiinnada iyo Agabka (𝐫𝐚𝐰 𝐦𝐚𝐭𝐞𝐫𝐢𝐚𝐥𝐬), Warshadaha. Sidoo kale, Warshadleydu waxa ay ka cawdeen maalgelin la’aan iyo tartanka adag ee ay kala kulmaan Badeecadaha lagu soo warshadeeyo dibedda. Waxaana ay codsadeen in ay Xukumaddu hoos u eegto duruufaha ku xeeran Warshadleyda dalka Madaxweynuhu waxa uu si taxaddir leh u dhegeystay dhammaan arrimaha ay Warshadleydu ka cabanayeen, isaga oo ku bogaadiyey dadaalka ay ugu jiraan soo wax-saarka gudaha iyo kobcinta dhaqaalaha Qaranka. Madaxweynuhu waxa uu Warshadleyda u xaqiijiyey in Xukuumaddu ay si dhab ah u eegi doonto arrimaha ay ka cabanayaan, si loo helo xal waara oo dhiirrigeliya maalgashiga iyo horumarinta Warshadaha Maxalliga ah. Madaxweynuhu waxa uu tilmaamay in Warshadleyda dalka loo fududeyn doono helitaanka dhul bilaash ah oo ay Warshadahooda ka dhisan karaan, isla markaana Xukuumaddu ay dadaal xooggan ku bixin doonto in ay helaan Shidaal jaban, Koronto jaban, iyo Cashuur-dhaaf Sharci ah wixii 𝐗𝐄𝐄𝐑𝐀𝐑𝐊𝐀 𝐌𝐀𝐀𝐌𝐔𝐋𝐊𝐀 𝐌𝐀𝐀𝐋𝐈𝐘𝐀𝐃𝐃𝐀 𝐐𝐀𝐑𝐀𝐍𝐊𝐔 ay Warshadleyda dalka xaq u siinayaan. Madaxweynuhu waxa uu Warshadleyda xasuusiyey in wax-soo-saarka Warshadaha ee gudaha dalku uu yahay furaha horumarka iyo madaxbannaanida dhaqaale ee dalka, sidaa darteedna ay lagama maarmaan tahay in la abuuro Siyaasad iyo Istiraatiijiyad Qaran oo dhiirrigelisa Warshadaha Maxalliga ah, laguna ilaaliyo tartan caddaalad ah oo ka dhexeeya alaabta gudaha iyo tan dibedda lagu soo warshadeeyo. Madaxweynaha Jamhuuriyadda Somaliland waxa uu maamulka sare ee Warshadleyda dalka u sheegay in wixii Warshadleyda u dan ihi ay Xukuumaddana dan u yihiin. Kulanka ayaa ku soo dhammaaday is-fahan iyo niyad-wanaag, iyada oo Warshadleydu ay soo dhaweeyeen hadalka Madaxweynaha, isla markaana uga mahad celiyeen dedaalkiisa iyo aragtidiisa fog ee uu ku wajahayo horumarinta Warshadaha dalka Jamhuuriyadda Somaliland. Qaran News
-
Xuutiyiinta Yemen ayaa sii daayay haweeney dharka xayeyesiisa oo lagu magacaabo Entisar al-Hammadi. Entisar ayaa xabsiga ku jirtay ku dhawaad shan sano, waxaa sisaasi u sheegay wakaalada wararka ee AFP qareenkeeda iyo ilo amni Axadii. Entisar Waxaa dhashay hooyo Itoobiyaan ah iyo aabbe Yemeni ah, waxaa lagu xidhay bishii Febraayo 2021 magaalada Sanca iyada oo xilligaasi ku guda jirtay howlo sawir qaadid ah. Waxaa lagu xukumay shan sano oo xadhig ah iyadoo lagu eedeeyay inay jirkeeda ka ganacsanaysay, adeegsiga daroogo iyo in ay macaasi ku kacday. Eedeymahan ayaa qareenkeeda iyo kooxaha xuquuqul insaanka waxay ku tilmaameen kuwo been abuur ah oo lagu bartilmaameedsanayo xorriyadda haweenka. Entisar al-Hammadi waxaa la sii daayay fiidnimadii shalay, waxayna hadda ku sugan tahay gurigeeda,” waxaa sidaasi wakaalada wararka ee AFP u sheegay qareenkeeda, Khaled al-Kamal. Qareenkeeda ayaa intaa ku daray in iyada iyo saddex qof oo kale lagu qabtay gaari magaalada Sanca , markaasi oo ay gacanta ku dhigeen Xuutiyiinta “Entisar waxa ay la soo darsay xanuuno kala duwan, xaaladeedana waa ay ka sii dartay, taas oo ka dhalatay cadaalad darada lagula kacay,” ayuu intaa raaciyay. Bishii March, Ms Hammadi waxaa loo gudbiyay xabsiga dhexe ee Sanca, halkaas oo ilaalada ay ugu yeereen ” dhillo” iyo “addoon”, sababtoo ah maqaarkeeda madow iyo asalkeeda Itoobiya, ayuu yiri qareenkeeda. Hammadi waxa ay isku dayday in ay is disho 2021-ka, waxaa sidaasi xilligaasi sheegay kooxaha xuquuqul insaanka. Bishii March, Ms Hammadi waxaa loo gudbiyay xabsiga dhexe ee Sanca, halkaas oo ilaalada ay ugu yeereen ” dhillo” iyo “addoon”, sababtoo ah maqaarkeeda madow iyo asalkeeda Itoobiya, ayuu yiri qareenkeeda. Waxaa dhalay hooyo Itoobiyaan ah iyo aabbe Yemeni ah, Xammadi waxay internetka soo galisay tobonnaan sawiro ah iyada oo ku labisan dharka hidaha iyo dhaqanka, Jiinis ama jaakad maqaar ka sameysan, mar ay xiran tahay Xijaab iyo mar aysan xirneen-ba. Waxay ku leedahay kumanaan taageerayaal ah baraha Instagram iyo Facebook. Sida laga soo xigtay hay’adda xuquuqul insaanka ee Human Rights Watch , Hammadi waxay ka shaqaynaysay muddo afar sano shaqada modelka waxayna ka qeyb qaadatay jillinka filim taxani ah oo telefishin ku yaalla dalka Yemen ka baxi jiray. Amnesty International waxa ay sheegtay in markii la xiray Xammadi “la waraystay iyada oo indhaha laga xiray, dhibaato jireed loo geystay, lagula-na kacay aflagaado cunsuriyad ah laguna qasbay in ay ‘ qirto’ dambiyo dhawr ah – oo ay ku jiraan inay haysato maandooriye iyo dhillaysi”. Tacadiyada ka dhanka ah haweenka gaar ahaan deegaanada Xuutiyiinta ay maamulaan ayaa sare u kacday kadib markii dalka Yemen uu sanadkii 2014-kii ka dhacay dagaal sokeeye oo ay Qaramada Midoobay sheegtay in ay abuurtay xaalad bini’aadantinimo tii ugu darneyd. Xarigeeda iyo maxkamadeynteeda waxay soo bandhigtay cadaadiska Xuutiyiinta ee haweenka iyo tacadiyada lagaula kaco . Xuutiyiinta ayaa tan iyo markii ay dhacday dowladdii dhexe ee Yemen waxay dagaal kula jireen dowladda caalamku aqoonsan yahay Isbaheysiga Sacuudiga uu hoggaamiyo oo ay ku jiraan Imaaraadka Carabta ayaa sanadkii xigay galay dagaalka Yemen iyagoo isku dayaya inay soo celiyaan dowladda. Dagaalkan ayaa ahaa mid sanadadii u dambeeyay la isku mari la’aa,, waxayna Xuutiyiinta heshiis la galeen Sucuudiga oo joojiyay weeraradii ay ku hayeeny Xuutiyiinta . Bbcsomali Qaran News
-
Somaliland is accelerating its push to become a regional hub for advanced medical care, as officials from the Ministry of Health Development met with representatives of the Mohamed Bin Zayed Foundation for Humanity to discuss ongoing health initiatives and the construction of the Sheikh Mohamed Bin Zayed Referral Hospital in Burao. The meeting, led by Dr. Ahmed Mahmoud Jama, the Ministry’s Director General, focused on expanding maternal and child health programs, strengthening primary healthcare networks, and ensuring the hospital provides world-class medical services. The discussions also emphasized sustainable international partnerships to enhance healthcare delivery across Somaliland. The Burao hospital, funded by the United Arab Emirates and named after UAE President Sheikh Mohamed bin Zayed Al Nahyan, was inaugurated in August by President Dr. Abdirahman Mohamed Abdillahi Irro. Once completed, it will be the largest and most modern medical facility in Somaliland, serving patients from across the Horn of Africa and reducing the nation’s reliance on sending patients abroad for treatment. President Irro has articulated a national vision to transform Somaliland’s healthcare sector, aiming to ensure that quality medical services are accessible to all citizens, strengthen specialized care, and build a sustainable system that meets the region’s growing needs. “Healthcare is a cornerstone of our national development strategy,” he said during the inauguration, “and we are committed to creating facilities that meet international standards and serve generations to come Qaran News
-
Mogadishu (HOL) — Mozambique’s government has confirmed that Somali nationals are among more than a hundred foreign suspects tried for terrorism-related crimes linked to the ongoing insurgency in Cabo Delgado, a northern province that has endured extremist violence for nearly eight years. Source: Hiiraan Online
-
Kismayo (HOL) — Jubaland President Ahmed Mohamed Islam, known as Ahmed Madobe, has declared that his regional intelligence service has become one of the most capable in the Horn of Africa, surpassing Somalia’s National Intelligence and Security Agency (NISA) in gathering and analyzing security information. Source: Hiiraan Online
